Phonics là phương pháp học tiếng Anh thông qua hệ thống ngữ âm giúp trẻ phát triển tổ hợp các kỹ năng để có thể đọc và viết một từ tiếng anh bất kỳ. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng, nâng cao khả năng tư duy ngôn ngữ và tăng cường sự yêu thích học tiếng Anh.
Phương pháp đánh vần phonics là gì?
Phương pháp đánh vần Phonics là một phương pháp dạy và học tiếng Anh dựa trên việc kết hợp các âm thanh và các chữ cái để tạo thành các từ. Giống như ghép vần trong tiếng Việt, với bộ quy tắc trong hệ thống ngữ âm của phương pháp đánh vần Phonics, trẻ sẽ dễ dàng nhận biết và đọc, viết các từ tiếng Anh kể cả khi đó là từ mới.
Một số quy luật của phương pháp đánh vần Phonics gồm:
- Nguyên âm: a, u, i, e, o, ai, ea, ee, oa, oi, oo, ou, ow
- Phụ âm: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y, z
- Phụ âm kép:
- Phụ âm pha trộn: đứng đầu: br, cr, dr, fr, gr, pr, tr, wr, bl, cl, fl, gl, pl, sl, scr, str, sm, sn, sp, sc, sk; đứng cuối: ck, ce, ct, ft, lk, ll, lt, ld, mp, nd, ng, nk, nt, st
- Phụ âm ghép: sh, ch, th, wh, ph; i_e, o_e, u_e, a_e, ey, ay
- Quy luật phát âm: âm e câm, âm h câm, âm r: ar, er, ir, or, ur…
Những quy luật này trẻ sẽ phải học bằng cách ghi nhớ, sau đó ứng dụng vào những từ trẻ cần đọc.
Ví dụ: Từ “cat” (con mèo) có ba chữ cái là c, a, và t. Khi đọc từ này, trẻ sẽ phải phát âm ba âm /k/, /æ/, và /t/, rồi ghép chúng lại thành một âm là /kæt/.
Hay từ “ship” (tàu/ thuyền) có bốn chữ cái là s, h, i, và p. Nhưng khi đọc từ này, trẻ chỉ phát âm hai âm /ʃ/ và /ɪp/, vì s và h tạo thành một âm mới là /ʃ/.
Dạy phonics cho trẻ độ tuổi nào?
Trẻ có thể học phonics từ khoảng 3-8 tuổi. Độ tuổi này thường là thời điểm mà trẻ bắt đầu phát triển khả năng ngôn ngữ và cảm thụ âm nhạc. Dạy ngữ âm từ khi trẻ học mầm non, tiểu học giúp các em có một nền tảng vững chắc về tiếng Anh, nắm bắt được cấu trúc ngôn ngữ và cách các từ được hình thành từ các âm tiết. Qua đó, trẻ có thể phát triển toàn diện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết.
Các cách dạy phonics cho trẻ phổ biến hiện nay
Tiếng Anh có 26 chữ cái nhưng có tới 44 cách phát âm khác nhau. Điều này khiến cho trẻ em rất khó nhớ và phân biệt các âm trong từ. Chẳng hạn, chữ o trong từ “love” /lʌv/ lại có cách đọc giống với âm ơ, trong khi chữ o trong từ “move” /muːv/ lại có cách đọc giống với âm u.
Các âm trong tiếng Anh không phải lúc nào cũng đọc theo đúng mặt chữ. Do đó, Phonics được chia ra làm các thành phần sau:
- Grapheme: Là cách viết của một âm thanh.
- Phoneme: Là cách đọc của một âm thanh. Ví dụ, từ “phone” có 4 grapheme là /p/, /h/, /o/ và /n/. Nhưng 2 phoneme lại là /f/ và /əʊ/.
- Digraph: Là 2 chữ cái kết hợp với nhau tạo ra một âm mới. Ví dụ: Shoe /ʃuː/, Chair /tʃer/.
- Trigraph: Là 3 chữ cái kết hợp với nhau tạo ra một âm mới. Ví dụ: Light /laɪt/, Night /naɪt/ hoặc High /haɪ/.
- Split Digraph: Là 2 chữ cái kết hợp với nhau tạo ra một âm mới, nhưng bị cách ra bởi một âm khác ở giữa. Ví dụ: Fine /faɪn/, Game /geɪm/, Name /neɪm/.
- Sight words: Là những từ thường gặp nhất trong tiếng Anh. Đây là các từ mà trẻ em có thể đọc được ngay cả khi không nhìn vào chúng. Ví dụ: “in”, “on”,…
Hiện nay, có 3 phương pháp phổ biến được dùng để dạy tiếng anh cho trẻ, cụ thể:
Synthetic Phonics (Ngữ âm tổng hợp)
Phương pháp Ngữ âm tổng hợp là cách dạy trẻ cách phân tích từng âm thanh trong một từ, ghép chúng với các chữ cái tương ứng và đọc toàn bộ từ.
Ví dụ: Giáo viên sẽ giới thiệu cho trẻ em các chữ cái trong bảng chữ cái như “s”, “a”, “t”, và dạy trẻ em cách nhận biết mặt chữ và cách đọc chúng một cách chính xác.
Analytical Phonics (Ngữ âm phân tích)
Khi trẻ em học âm /s/ riêng lẻ, giáo viên sẽ giới thiệu các từ có chứa âm /s/ như “sun”, “star”,… Hoặc giáo viên có thể dạy các âm giống nhau trong các từ khác nhau như day /deɪ/, say /seɪ/ hoặc play /pleɪ/.
Analogy Phonics (Ngữ âm so sánh)
Phương pháp ngữ âm này giúp trẻ phát triển các kỹ năng có sẵn bằng cách kết nối với thông tin mới thông qua việc dạy trẻ cách sử dụng các từ đã học để đọc và hiểu các từ mới.
Ví dụ: Trẻ đã học cách đọc các từ có vần /at/ như cat, hat, rat, mat, sat. Khi gặp một từ mới có vần /at/ như bat, trẻ có thể sử dụng các từ đã học để đoán cách đọc của từ mới như: chữ b trong bat phát âm là /b/, và vần /at/ phát âm là /æt/, vậy có thể đọc được từ bat là /bæt/.
Xem thêm: Monkey Speak - khóa học phát âm, giao tiếp tiếng anh độc quyền cho bé
5+ Cách dạy phonics cho trẻ tại nhà được chuyên gia gợi ý
Làm thế nào để dạy phonics cho trẻ tại nhà mà vẫn đảm bảo chất lượng và sự hứng thú của trẻ? Dưới đây là 5+ cách dạy phonics cho trẻ tại nhà được chuyên gia gợi ý mà ba mẹ có thể áp dụng.
Học âm đơn trước
m đơn là những âm thanh đơn giản, chỉ gồm một nguyên âm hoặc một phụ âm. Ví dụ: /a/, /b/, /k/, /i/, /u/. Ba mẹ nên bắt đầu dạy trẻ cách phát âm các âm đơn trước, rồi mới dạy các âm ghép, âm đôi, âm ba. Điều này giúp trẻ dễ tiếp thu và nhớ lâu hơn.
Khởi động bằng các từ có âm giống nhau
Trẻ có thể học cách đánh vần các từ đơn giản, có cùng một âm cuối sau khi đã học được các âm đơn. Ví dụ: /cat/, /hat/, /rat/, /mat/, /sat/. Ba mẹ có thể dùng các hình ảnh, flashcard, hoặc bảng chữ cái để minh họa cho trẻ. Điều này giúp trẻ nhận ra sự liên quan giữa âm thanh và chữ viết, cũng như rèn luyện khả năng phân biệt âm.
Liên kết âm thanh với các chữ cái
Ba mẹ có thể dạy trẻ cách liên kết âm thanh với các chữ cái, để tạo thành các từ mới. Ví dụ: /c/ + /at/ = /cat/, /h/ + /at/ = /hat/, /r/ + /at/ = /rat/. Ba mẹ cũng có thể dùng các trò chơi, bài hát, hoặc câu đố để kích thích trí tò mò và sáng tạo của trẻ.
Luyện tập với sách/truyện phonics
Sách/truyện phonics là những sách/truyện được viết theo cấp độ khó dần, dựa trên các quy tắc phonics. Ba mẹ có thể chọn những sách/truyện phù hợp với trình độ của trẻ, để trẻ có thể tự đọc và hiểu được nội dung.
Ba mẹ cũng nên đọc cùng trẻ, giải thích những từ mới, và khuyến khích trẻ nói lại những câu trong sách/truyện. Điều này giúp trẻ cải thiện kỹ năng đọc hiểu và nói tiếng Anh.
Rèn luyện cùng app học đánh vần tiếng Anh
Ngoài những cách trên, ba mẹ cũng có thể tận dụng các ứng dụng học đánh vần tiếng Anh trên điện thoại hoặc máy tính, để trẻ có thể học mọi lúc mọi nơi. Một số app học đánh vần tiếng Anh được ưa chuộng hiện nay có thể kể đến như:
Monkey ABC: Đây là một app học ngôn ngữ và tư duy cho trẻ bao gồm 6 ngôn ngữ và 2000+ từ tiếng Anh thông dụng. Monkey ABC sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo M-Speak để đánh giá và phản hồi chính xác về cách phát âm của trẻ. Ngoài ra, app cũng có nhiều trò chơi thú vị để giúp trẻ nâng cao kỹ năng đánh vần và khả năng tư duy. Ba mẹ có thể tìm hiểu thêm về app tại Monkey ABC
Monkey Stories: Trẻ sẽ được đọc hiểu tiếng Anh qua 1000+ câu chuyện tương tác, và theo một lộ trình học rõ ràng. Monkey Stories là ứng dụng học Tiếng Anh được tải nhiều nhất tại Việt Nam, giúp phát triển toàn diện 4 kỹ năng cho trẻ thông qua 14 cấp độ với phát âm chuẩn người bản xứ. Thông tin chi tiết về app tại Monkey Stories
Hy vọng qua bài viết trên, các ba mẹ sẽ có thêm kiến thức và kinh nghiệm về phương pháp Đánh vần - Phonics. Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể tìm hiểu thêm về phương pháp này tại Monkey Tutoring - nơi trẻ sẽ được học trực tuyến cùng gia sư quốc tế, được hỗ trợ bởi công nghệ AI và được cam kết đầu ra theo khung chương trình Cambridge. Đăng ký để trải nghiệm phương pháp Phonics cùng Monkey Tutoring tại Monkey Tutoring và cùng trẻ khám phá thế giới tiếng Anh thú vị.
