9+ cách dạy trẻ hết nói ngọng đơn giản tại nhà (Đặc biệt cho trẻ 2-5 tuổi)

Nguyên nhân khiến bé nói ngọng

Các bé từ 2 - 5 tuổi đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng, do đó, cơ quan nói của bé cũng đang trong quá trình hình thành và luyện tập. Nếu không được chăm sóc và giáo dục đúng cách, bé có thể gặp vấn đề về cách phát âm và giao tiếp. 

Ngoài ra, các vấn đề thần kinh như bất ổn cảm xúc, căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến việc bé nói ngọng. Các bậc phụ huynh cần lưu ý và hỗ trợ bé trong việc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp để giúp bé vượt qua tình trạng nói ngọng.

Nhiều trường hợp trẻ được tiếp xúc nhiều ngôn ngữ khác nhau trong giai đoạn này khiến trẻ con rối loạn ngôn ngữ. Từ đó có thể gây ra tình tình trạng nói ngọng ở trẻ. Vì những nguyên nhân này nên bố mẹ cần áp dụng sớm và đúng cách dạy trẻ hết nói ngọng giúp con có thể nói lưu loát sau này.

Dấu hiệu nhận biết trẻ nói ngọng

Bố mẹ có thể phát hiện sớm trẻ bị nói ngọng thông qua những dấu hiệu sau: 

• Lặp lại âm, từ, hoặc câu: Trẻ có thể lặp lại âm, từ hoặc câu nhiều lần khi nói, ví dụ: "c-c-c-con muốn xem phim".

• Kéo dài âm, từ, hoặc câu: Trẻ có thể kéo dài âm, từ hoặc câu một cách không cần thiết, ví dụ: "mààààu sắc".

• Khó khăn trong việc phát âm các âm tiếp nối: Trẻ có thể gặp khó khăn khi phát âm các âm tiếp nối như "tr", "ch", "r", "l", ví dụ: “Con muốn chơi đồ chơi" thành “con muốn tơi đồ tơi" 

• Thay đổi âm, từ hoặc câu: Trẻ có thể thay đổi âm, từ hoặc câu để tránh những âm khó phát âm, ví dụ: "cái búp bê" thành "cái búm bê".

• Thay đổi thứ tự từ hoặc câu: Trẻ có thể thay đổi thứ tự từ hoặc câu để tránh âm khó phát âm, ví dụ: "anh đi chơi" thành "chơi đi anh".

• Gượng ép khi nói: Trẻ có thể có biểu hiện gượng ép, căng thẳng hoặc khó khăn khi nói, có thể kèm theo biểu hiện cơ trợt môi, mặt căng thẳng.

9+ cách giúp trẻ hết nói ngọng đơn giản hiệu quả

Nói ngọng là tình trạng bố mẹ hay gặp khi con bắt đầu học phát âm theo người lớn. Tuy nhiên, bố mẹ hoàn toàn có thể áp dụng cách dạy trẻ hết nói ngọng tại nhà đơn giản như một số phương pháp dưới đây: 

Phân tách những người tiếp xúc với trẻ

Một trong nguyên nhân chủ yếu khiến các bé bị nói ngọng là do bắt chước cách phát âm của những người xung quanh như thầy cô, họ hàng, hàng xóm,.. Do vậy trước khi thực hiện cách dạy trẻ hết nói ngọng, bố mẹ cần “sàng lọc" những người phát âm không chuẩn hạn chế tiếp xúc với con. Lúc này trẻ sẽ tiếp thu các phát âm chuẩn và chỉnh lại giọng nói của mình không bị ngọng như trước.

Loại bỏ những thói quen xấu gây ra nói ngọng

Những thói quen xấu như mút tay, cho tay vào miệng,... cũng có thể khiến trẻ nói ngọng. Bố mẹ hãy quan sát trẻ và nhắc nhở để trẻ bỏ dần những thói quen xấu trên. Ví dụ như trẻ thường có thói quen tập trung nên hay mút tay thay vì đánh, la trẻ mà bố mẹ hãy bày ra những trò chơi thú vị để trẻ quên đi những thói quen đó.

Cho bé luyện cơ miệng thường xuyên

Cho bé luyện cơ miệng thường xuyên với những âm, từ mà bé đang bị phát âm không chuẩn. Mỗi buổi sáng là thời điểm tốt nhất để bố mẹ cùng bé luyện những âm như A, O, TR,.... khoảng 2 - 3 phút. Kết hợp thêm một số trò chơi có thể giúp trẻ tự tin hơn trong việc phát âm mỗi ngày.

Cùng con luyện tập đều đặn mỗi ngày

Trẻ bị ngọng là do thói quen phát âm của trẻ không đúng, do đó mà bố mẹ cần dành thời gian đều đặn mỗi ngày để luyện tập sửa ngọng cùng bé. Phụ huynh ưu tiên sử dụng những bài tập ngắn hoặc chia nhỏ bài tập ra để tạo sự thích thú cho trẻ. Từ đó các bài tập sẽ hiệu quả hơn và trẻ sẽ được cải thiện phát âm tốt hơn.

Nói chậm lại và rõ ràng khi giao tiếp với trẻ

Nhiều phụ huynh khi nói quá nhanh khiến trẻ không nghe kịp và dẫn đến việc phát âm sai, nói ngọng. Bố mẹ nên áp dụng phương pháp dạy trẻ nói ngọng bằng cách nói chậm lại, nói rõ ràng từng chữ một khi giao tiếp với trẻ. Lúc này, trẻ sẽ được nghe rõ ràng phát âm của từng chữ và sẽ bắt chước nói đúng. 

Dạy trẻ khẩu hình miệng và vị trí đặt lưỡi đúng

Khẩu hình miệng và vị trí đặt lưỡi đúng là một trong những cách dạy trẻ hết nói ngọng hiệu quả nhất. Bố mẹ có thể sử dụng gương và cho trẻ nhìn vào gương trong quá trình nói chuyện. 

Dạy trẻ khẩu hình miệng, đặt lưỡi đúng vị trí cũng là cách dạy trẻ nói ngọng dấu ngã hiệu quả. Bố mẹ có thể sử dụng câu chuyện ngắn mà có các từ có âm “ngã" được sử dụng thường xuyên để trẻ lặp đi lặp lại một cách rõ ràng và đúng nhất. 

Thúc đẩy sự tự tin ở trẻ (Khuyến khích trẻ nói nhiều hơn)

Trường hợp trẻ bị nói ngọng và ít giao tiếp sẽ khiến cho các cách dạy trẻ hết nói ngọng trở nên khó khăn hơn. Bé sẽ phát âm chuẩn hơn khi được thường xuyên giao tiếp với mọi người xung quanh và đặc biệt là những người phát âm chuẩn. 

Bố mẹ khuyến khích trẻ tự tin, mạnh dạn hơn khi bày tỏ những mong muốn, nguyện vọng và khi giao tiếp với nhiều người. Khuyến khích trẻ nói nhiều hơn với nhiều người sẽ giúp trẻ nhanh chóng học theo cách phát âm chuẩn

Tìm kiếm sự giúp đỡ về chuyên môn

Nếu phụ huynh quá bận rộn với công việc và không có sự kiên nhẫn, tự tin có thể dạy trẻ hết nói ngọng thì có thể tìm kiếm những chuyên gia hoặc các bác sĩ, lớp học phát âm cho trẻ tham gia. Với sự chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản, trẻ sẽ nhanh chóng chữa được phát âm và tự tin giao tiếp hơn. 

Không nhại theo con hay chế giễu con khi bé nói ngọng

Việc chế giễu, chọc quê hoặc chê bai trẻ khi trẻ nói ngọng không chỉ không giúp trẻ cải thiện tình trạng ngọng mà còn có thể gây tổn thương và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của trẻ. Trẻ có thể xuất hỗ và không muốn giao tiếp hoặc trẻ cảm thấy hành động này là hài hước nên trẻ có thể nói ngọng nhiều hơn nữa. 

Hãy lắng nghe trẻ khi trẻ nói và khích lệ trẻ trong quá trình truyền đạt ý kiến của mình. Bố mẹ cũng cần lắng nghe về ý kiến của trẻ, không chỉ tập trung vào phát âm của trẻ. 

Bài viết trên Monkey edu đã chia sẻ đến phụ huynh những cách dạy trẻ hết nói ngọng hiệu quả tại nhà. Hy vọng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp bố mẹ phát hiện sớm trẻ bị ngọng và áp dụng những phương pháp phù hợp giúp trẻ tự tin hơn giao tiếp sau này. Đừng quên theo dõi blog tin tức tại Monkey để cập nhật thêm nhiều kiến thức dạy con bổ ích.