zalo
Giải thích sự nóng chảy và đông đặc dễ hiểu nhất (Vật lý 6)
Kiến thức cơ bản

Giải thích sự nóng chảy và đông đặc dễ hiểu nhất (Vật lý 6)

Alice Nguyen
Alice Nguyen

17/05/20223 phút đọc

Mục lục bài viết

Quan sát nhiều trong đời sống, chắc hẳn chúng ta đều chứng kiến hiện tượng nóng chảy và đông đặc. Chẳng hạn đá khi bỏ ra ngoài tủ lạnh sẽ tan thành nước, ngược lại nước để vào tủ lạnh sẽ đông thành đá. Vậy sự nóng chảy và đông đặc là gì? Chúng có đặc điểm gì? Qua bài viết này, bạn sẽ hiểu rõ về nóng chảy và đông đặc để từ đó thấy được ứng dụng rộng rãi của hai hiện tượng này trong đời sống. Hãy cùng Monkey tìm hiểu ngay nào ! 

Monkey Math
Monkey Junior
Lộ trình học tiếng Anh toàn diện
Giá chỉ từ
799.000 VNĐ
1.359.000 VNĐ
discount
Save
41%
Xem đặc điểm nổi bật
Đặc điểm nổi bật
  • Lộ trình Tiếng Anh toàn diện cho trẻ 0-11 tuổi chuẩn đầu ra Cambridge
  • Áp dụng các phương pháp giáo dục được kiểm chứng trên thế giới
  • Công nghệ M-Speak độc quyền chấm điểm và nhận xét phát âm chuẩn tới từng âm vị
  • Kho học liệu khổng lồ với 4000+ hoạt động tương tác
  • Hệ thống lớp học, giáo viên đồng hành cùng ba mẹ và bé
Monkey Math
Monkey Stories
Kho truyện tương tác
Giá chỉ từ
699.000 VNĐ
1.199.000 VNĐ
discount
Save
42%
Xem đặc điểm nổi bật
Đặc điểm nổi bật
  • Luyện đọc với kho 1000+ truyện tranh tương tác
  • Rèn luyện kỹ năng Đọc - Hiểu thông qua trò chơi và câu hỏi tương tác
  • Lộ trình học 14 cấp độ giúp dễ dàng nhận thấy sự tiến bộ của trẻ
  • Công nghệ trí tuệ nhân tạo M-Speak chấm điểm và nhận xét phát âm khi bé kể chuyện
Monkey Math
Monkey Math
Ứng dụng học Toán bằng Tiếng Anh
Giá chỉ từ
499.000 VNĐ
832.000 VNĐ
discount
Save
40%
Xem đặc điểm nổi bật
Đặc điểm nổi bật
  • 4 cấp độ học từ dễ đến nâng cao phù hợp với nhiều lứa tuổi & trình độ của trẻ
  • Hệ thống bài học đồ sộ và bài bản giúp trẻ tự tin tiếp cận kiến thức mới
  • Sách bài tập bổ trợ Monkey Math Workbook hỗ trợ đắc lực trong việc nâng cao năng lực toán học cho trẻ
  • Hơn 60 chủ đề thuộc 7 chuyên đề toán học lớn giúp trẻ dễ dàng nắm bắt các khái niệm toán học
  • Phát triển đồng bộ tư duy & ngôn ngữ giúp con học giỏi cả toán và tiếng Anh
Monkey Math
VMonkey
Truyện tiếng Việt
Giá chỉ từ
399.000 VNĐ
665.000 VNĐ
discount
Save
40%
Xem đặc điểm nổi bật
Đặc điểm nổi bật
  • Áp dụng phương pháp học tập hiện đại qua trò chơi, hình ảnh, âm thanh
  • Học vần chuẩn và nhanh nhất theo chương trình học vần theo sách giáo khoa mới
  • Trẻ có thể đọc trôi chảy trước khi vào lớp 1 nhờ 700+ truyện tranh tương tác, 300+ sách nói
  • Tăng khả năng Đọc - Hiểu với 1500+ câu hỏi tương tác sau truyện
  • Phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) và nuôi dưỡng tâm hồn của trẻ nhờ 1000+ truyện cổ tích dân gian, thơ, bài học cuộc sống chọn lọc
  • Hệ thống bài học đồ sộ, bài bản
  • Trẻ tự tin tiếp thu kiến thức mới trên lớp
  • Cấp độ học từ Dễ đến Nâng cao phù hợp với trình độ và nhận thức của trẻ

Sự nóng chảy và sự đông đặc là gì? 

Sự nóng chảy là gì ?

  • Định nghĩa 

Sự chuyển từ thể rắn sang thể lỏng được gọi là sự nóng chảy

Sự nóng chảy của nến. (Ảnh: Canva.com)

  • Mô tả quá trình nóng chảy qua thí nghiệm sau 

Dùng sáp parafin (chất hay được dùng để chế tạo nến), tán nhỏ sáp rồi đổ vào 1 ống nghiệm.

Đặt ống nghiệm vào một cốc nước kèm theo chiếc nhiệt kế đo nhiệt độ 

Dùng đèn cồn để bên dưới ống nghiệm để đun.

Minh họa cách làm thí nghiệm. (Ảnh: Shutterstock.com)

Theo dõi nhiệt độ của sáp trên nhiệt kế sau mỗi phút, ta có kết quả theo dõi như sau 

Thời gian đun (phút) 

Nhiệt độ (độ C) 

Thể rắn hay lỏng 

0

30

Rắn

1

34

Rắn

2

38

Rắn

3

42

Rắn

4

46

Rắn

5

50

Rắn và lỏng

6

50

Rắn và lỏng

7

50

Rắn và lỏng

8

50

Rắn và lỏng

9

50

Rắn và lỏng

10

65

Lỏng

11

80

Lỏng

 

Nhận xét: Sáp parafin nóng chảy ở nhiệt độ 50 độ C, đây gọi là nhiệt độ nóng chảy của sáp. Khi nóng chảy nhiệt độ của sáp không thay đổi.

Sự đông đặc là gì ? 

  • Định nghĩa

Sự chuyển thể từ thể lỏng sang thể rắn gọi là thể đông đặc.

Hiện tượng nước bị đóng băng. (Ảnh: Canva.com)

  • Mô tả quá trình đông đặc qua thí nghiệm 

Vẫn từ thí nghiệm trên, lần này ta sẽ tắt đèn cồn đi và để bình nước nóng ra ngoài. Từ đó quan sát ghi lại nhiệt độ của sáp sau mỗi phút. Kết quả như dưới đây 

Thời gian (phút) 

Nhiệt độ (độ C) 

Thể rắn hay lỏng 

0

80

Lỏng

1

65

Lỏng

2

50

Rắn và lỏng

3

50

Rắn và lỏng

4

50

Rắn và lỏng

5

50

Rắn và lỏng

6

50

Rắn và lỏng

7

46

Rắn

8

42

Rắn

9

38

Rắn

10

34

Rắn

11

30

Rắn


Nhận xét:
Sáp parafin đông đặc ở nhiệt độ 50 độ C, nhiệt độ này gọi là nhiệt độ đông đặc của sáp. Trong thời gian đông đặc, nhiệt độ của sáp không thay đổi  

Đặc điểm của sự nóng chảy và đông đặc 

Qua định nghĩa và hai thí nghiệm về sự nóng chảy và đông đặc, ta có thể kết luận về hiện tượng nóng chảy và đông đặc như sau: 

  • Phần lớn các chất nóng chảy (hay đông đặc) ở một nhiệt độ xác định. Ta gọi nhiệt độ đó là nhiệt độ nóng chảy

  • Đối với các chất khác nhau, thì có nhiệt độ nóng chảy khác nhau 

  • Trong suốt thời gian nóng chảy hay đông đặc thì nhiệt độ của vật không thay đổi (trừ thủy tinh, nhựa đường…) 

  • Đối với cùng một chất, nếu nó nóng chảy ở nhiệt độ nào thì sẽ đông đặc ở nhiệt độ đó (Ví dụ nước nhiệt độ nóng chảy là 0 độ C)

  • Đa số các chất có thể tích ở dạng đông đặc nhỏ hơn thể tích khi ở dạng lỏng (trừ nước, đồng, gang…) 

Phân biệt sự nóng chảy và đông đặc 

Sự nóng chảy và sự đông đặc là hai hiện tượng hoàn toàn trái ngược nhau. Khi nóng chảy, vật từ thể rắn chuyển sang thể lỏng ở nhiệt độ nóng chảy nhất định. Còn khi đông đặc vật chuyển từ thể lỏng sang thể rắn ở nhiệt độ nhất định 

Quá trình nóng chảy và đông đặc đối xứng nhau nếu ta biểu diễn cả hai trên cùng một tọa độ 

Ví dụ phân biệt sự nóng chảy và đông đặc: Khi để nước vào tủ lạnh ngăn đá, ta thấy nước chuyển thành đá. Còn khi cho đá từ tủ lạnh ra bên ngoài, đá chuyển sang nước. 

Mối quan hệ giữa nóng chảy và đông đặc. (Ảnh: Canva.com)

Ứng dụng sự nóng chảy và sự đông đặc trong đời sống 

Một số ứng dụng sự nóng chảy phải kể đến như

  • Cây nến khi thắp sáng nó sẽ từ từ nóng lên rồi chảy thành chất lỏng. 

  • Để đúc chuông, người ta đun chảy kim loại rồi đổ chất lỏng vào một khuôn đợi đến khi nguội, đúc thành hình. Tương tự với nồi, tượng, hay hình bất kì…

  • Nghề tạo thủy tinh: Làm bình thủy tinh, đồ vật bất kỳ được làm từ thủy tinh 

Ứng dụng nóng chảy và đông đặc trong đời sống. (Ảnh: Canva.com)

Ứng dụng của sự đông đặc 

  • Từ dạng lỏng như nước có thể đặt vào tủ lạnh để làm đá. Tương tự ta có thể làm kem, sữa chua,..

  • Trong ngành công nghiệp luyện kim, các kim loại từ hỗn hợp lỏng người ta đổ vào khuôn để nguội tạo thành hình theo ý muốn. 

Xem thêm: Thế nào là sự bay hơi và sự ngưng tụ? Nêu khái niệm, đặc điểm và cho ví dụ (Vật lý 6)

Nhiệt độ nóng chảy của một số chất phổ biến 

Các chất khác nhau sẽ có nhiệt độ nóng chảy khác nhau. Ta có bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất dưới đây 

Chất

Nhiệt độ nóng chảy (độ C) 

Vonfam (chất làm dây tóc bóng đèn) 

3370

Thép 

1300

Đồng

1083

Vàng 

1064

Bạc 

960

Chì

327

Kẽm

420

Băng phiến 

80

Nước

0

Thủy ngân 

- 39

Rượu

- 117

 

Bài tập về sự nóng chảy và đông đặc 

Câu 1: Trường hợp nào dưới đây, không xảy ra sự nóng chảy 

A. Bỏ một cục nước đá vào một cốc nước 

B. Đốt một ngọn nến 

C. Đốt một ngọn đèn dầu 

D. Đúc một cái chuông đồng 

Đáp án: C 

Câu 2: Trong các câu so sánh nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ đông đặc của nước dưới đây, câu nào đúng? 

A. Nhiệt độ nóng chảy cao hơn nhiệt độ đông đặc 

B. Nhiệt độ nóng chảy thấp hơn nhiệt độ đông đặc 

C. Nhiệt độ nóng chảy có thể cao hơn, cũng có thể thấp hơn nhiệt độ đông đặc 

D. Nhiệt độ nóng chảy bằng nhiệt độ đông đặc 

Đáp án: D 

Câu 3: Đun nóng băng phiến, người ta thấy nhiệt độ của băng phiến tăng dần. Khi tăng tới 80 độ C thì nhiệt độ của băng phiến dừng lại không tăng, mặc dù vẫn tiếp tục đun. Hỏi khi đó băng phiến tồn tại ở thể nào. 

A. Chỉ có thể ở thể lỏng 

B. Chỉ có thể ở thể rắn 

C. Chỉ có thể ở thể hơi 

D. Có thể ở cả thể rắn và thể lỏng 

Đáp án: D 

Câu 4: Câu phát biểu nào sau đây là sai

A. Đông đặc và nóng chảy là hai quá trình ngược nhau 

B. Một chất nóng chảy ở nhiệt độ nào thì cũng đông đặc ở nhiệt độ ấy 

C. Trong khi đang nóng chảy hoặc đông đặc, thì nhiệt độ của nhiều chất không thay đổi 

D. Cả ba câu trên đều sai 

Đáp án: D 

Câu 5: Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào liên quan đến sự nóng chảy?

A. Sương đọng trên lá cây.

B. Khăn ướt sẽ khô khi được phơi ra nắng.

C. Đun nước đổ đầy ấm, nước có thể tràn ra ngoài.

D. Cục nước đá bỏ từ tủ đá ra ngoài, sau một thời gian, tan thành nướcĐáp án: D

Câu 6: Ở nhiệt độ phòng, chất nào sau đây không tồn tại ở thể lỏng?

A. Thủy ngân

B. Rượu

C. Nhôm

D. Nước

Đáp án: C

Vậy qua trên ta biết được sự chuyển từ thể rắn sang thể lỏng gọi là sự nóng chảy. Sự chuyển từ thể lỏng sang thể rắn gọi là sự đông đặc. Sự nóng chảy và sự đông đặc được ứng dụng rất nhiều trong đời sống như đúc chuông, làm thủy tinh, đồ ăn….Monkey hy vọng các bạn đã hiểu rõ kiến thức phần này. Hãy theo dõi kiến thức cơ bản từ Monkey để có thêm nhiều bài học hay và hữu ích nhé. 

Alice Nguyen
Alice Nguyen
Biên tập viên tại Monkey

Các chuyên gia trẻ em nói rằng thời điểm vàng uốn nắn con trẻ là khi bé còn nhỏ. Vì vậy tôi ở đây - cùng với tiếng Anh Monkey là cánh tay đắc lực cùng cha mẹ hiện thực hoá ước mơ của mình: “yêu thương và giáo dục trẻ đúng đắn”. Ước mơ của bạn cũng là ước mơ của chúng tôi cũng như toàn xã hội.

Bài viết liên quan

Đăng ký tư vấn nhận ưu đãi

Monkey Junior

Mới!