Có nên dạy bé 5 tuổi học chữ cái không? Là thắc mắc của không ít phụ huynh. Trẻ khi lên 5 xem như đã bước một chân vào ngưỡng của lớp 1. Lúc này trẻ vẫn sẽ còn ham chơi, và thực sự chưa có chuẩn bị tâm lý cho việc học tập.
Tuy nhiên, đây là độ tuổi mà trẻ có thể tiếp thu các bài học một cách tốt nhất. Khả năng tư duy và sáng tạo của trẻ sẽ được dần phát triển, nên cần một nền tảng kiến thức thật vững chắc.Do đó, phụ huynh cần phải hỗ trợ bé trong giai đoạn này để làm quen với việc học.
Những bài học cần để dạy bé 5 tuổi học chữ cái
1. Tập cho bé làm quen với bảng chữ cái tiếng Việt
Cho trẻ được tiếp xúc, nhận diện và làm quen với mặt chữ là bước đầu tiên trong cách dạy bé 5 tuổi học chữ cái. Phụ huynh hãy bé học từ 1-2 chữ mỗi ngày, sang hôm sau thì ôn lại bài cũ và học 1-2 chữ mới, quá trình ấy cứ lặp lại và tiếp diễn bằng cách ôn kỹ bài cũ, học chắc bài mới sẽ giúp bé ghi nhớ lâu hơn, tránh tình trạng học trước quên sau.
2. Dạy bé cách ghép vần tiếng Việt
Khi dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái tiếng Việt, ba mẹ hãy dạy bé học âm trước. Có tổng cộng 11 âm, bao gồm: CH, GH, GI, NH, NG, NGH, KH, PH, QU, TH và TR. Với mỗi âm, cha mẹ hãy chỉ con cách đọc và đưa ra ví dụ cụ thể để bé dễ hình dung như âm NH sẽ có từ nhi, nhõng nhẽo; âm PH sẽ có từ phở, phúng phính,...
Tiếp đến, bé sẽ được học về nguyên âm và phụ âm. Bảng chữ cái tiếng Việt có 12 nguyên âm là a, ă, â, e, ê, i, o, ô, ơ, u, ư, y và 17 phụ âm là b, c, d, đ, g, h, h, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x.
Sau đó, cha mẹ hãy cho bé học vần. Có 4 loại vần là:
-
Vần đơn: Chỉ có nguyên âm và thanh điệu là a, á, ô, ừ,…
-
Vần ghép: Bao gồm vần trơn và vần cản, vần ghép là do nguyên âm tạo thành hoặc do 1 hay 2 nguyên âm kết hợp cùng 1 hay 2 phụ âm tạo thành: iu, yêu, ước, oan,...
-
Vần trơn: Có thanh điệu và nguyên âm nằm cuối như uê, ưa, ao, âu,...
-
Vần cản: Gồm thanh điệu và phụ âm ở cuối: anh, êm, ớt, ép,...
Cuối cùng, phụ huynh sẽ giúp trẻ ghép âm và vần lại với nhau. Từ cấp độ dễ là ma/má/mạ/mà/mã,... rồi nâng lên cấp độ trung bình như quả, ngủ, trao,..., sau đó là cấp độ hơi khó là eo, êu, ăn,... và cuối cùng là tăng đến mức độ khó như iên, uôn, ươn,...
3. Bé học cách đọc và phát âm tiếng Việt
Đây là bước tiếp theo trong cách dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái. Về bản chất khi học cách ghép vần ở bước 2, bé đã biết cách đọc và phát âm nên khi sang bước này, phụ huynh chỉ cần rèn giũa để bé không đọc sai, nói ngọng khi phát âm là được. Dưới đây là bảng chỉ cách phát âm đúng cho từng chữ cái:
STT |
Chữ thường |
Chữ hoa |
Tên chữ |
Phát âm |
1 |
a |
A |
a |
a |
2 |
ă |
Ă |
á |
á |
3 |
â |
 |
ớ |
ớ |
4 |
b |
B |
bê |
bờ |
5 |
c |
C |
xê |
cờ |
6 |
d |
D |
dê |
dờ |
7 |
đ |
Đ |
đê |
đờ |
8 |
e |
E |
e |
e |
9 |
ê |
Ê |
ê |
ê |
10 |
g |
G |
giê |
giờ |
11 |
h |
H |
hát |
hờ |
12 |
i |
I |
i |
I |
13 |
k |
K |
ca |
ca/cờ |
14 |
l |
L |
e – lờ |
lờ |
15 |
m |
M |
em mờ/ e – mờ |
mờ |
16 |
n |
N |
em nờ/ e – nờ |
nờ |
17 |
o |
O |
o |
O |
18 |
ô |
Ô |
ô |
Ô |
19 |
ơ |
Ơ |
Ơ |
Ơ |
20 |
p |
P |
pê |
pờ |
21 |
q |
Q |
cu/quy |
quờ |
22 |
r |
R |
e-rờ |
rờ |
23 |
s |
S |
ét-xì |
sờ |
24 |
t |
T |
Tê |
tờ |
25 |
u |
U |
u |
u |
26 |
ư |
Ư |
ư |
ư |
27 |
v |
V |
vê |
vờ |
28 |
x |
X |
ích xì |
xờ |
29 |
y |
Y |
i dài |
i |
Bé cũng cần học cách đánh vần như:
Bướng |
bờ - ương – bương Bương – sắc – bướng |
Huỵch |
u – ych – uych – huych huych – nặng – huỵch. |
Khoái |
Khờ - oai – khoai Khoai – sắc - khoái |
Thuốc |
Ua – cờ- uốc - thờ - uôc - thuôc Thuôc – sắc – thuốc |
4. Luyện cách viết tiếng Việt cho bé
Sau khi tập đọc, ba mẹ hãy dạy bé 5 tuổi học chữ cái thông qua việc tập viết. Bằng cách viết ra, bé sẽ ấn tượng và ghi nhớ lâu hơn. Bắt đầu với những nét cơ bản như:
-
Nét thẳng: Thẳng đứng, dọc, ngang
-
Nét cong: Cong kín, cong hở, cong đều, cong trái, cong phải
-
Nét móc: Móc xuôi, móc ngược
-
Nét khuyết: Khuyết xuôi, khuyết ngược
-
Nét hất và nét ghi dấu phụ
Tiếp đến, phụ huynh hãy dạy bé viết từng chữ cái thường, chữ cái in hoa rồi viết thành những từ hoàn chỉnh và cuối cùng là tập viết cả câu.
Tránh những điều sau để việc dạy trẻ 5 tuổi học chữ cái có hiệu quả
Dạy trẻ học chữ không phải là việc quá phức tạp nhưng cũng có một số điều ba mẹ cần lưu ý để giúp bé học tốt hơn:
1. Tư thế ngồi học
Nhằm tránh cho bé bị cận thị, gù lưng, ba mẹ nên tập cho bé ngồi đúng tư thế khi học. Tư thế đúng là lưng và đầu để thẳng, giữ khoảng cách từ mắt đến mặt bàn là 25-30cm, hai lòng bàn chân chạm đất, đặt vở thẳng với mép màn nếu viết chữ đứng hoặc nghiêng vở về bên trái 15 độ so với mép bàn nếu viết chữ nghiêng.
Xem thêm: Những yếu tố ảnh hưởng đến phát âm của trẻ và những phương pháp dạy phát âm tiếng Việt cực chuẩn
2. Tập cho bé cầm bút đúng cách
Bé sẽ viết chữ đẹp hơn và không đau tay nếu cầm bút đúng cách:
-
Cầm bút bằng 3 ngón tay, gồm: Ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa. Trong đó, ngón giữa là điểm tựa đỡ bút, ngón cái và ngón trỏ chụm lại để cố định bút trên tay.
-
2 ngón cái và ngón trỏ cách ngòi bút khoảng 2,5cm.
-
Tạo một góc 60 độ giữa bút và mặt bàn, dùng mặt bàn là điểm tựa khi viết.
-
Không dùng quá nhiều lực, đè mạnh bút lên giấy khi viết.
3. Không thúc ép trẻ
Bé còn nhỏ, ham chơi nên đối với việc học, ba mẹ cần mềm mỏng, kiên nhẫn khi giảng dạy. Tránh tức giận, la mắng, đánh đòn nếu bé làm sai hoặc không chịu học vì việc này sẽ gây áp lực, tạo tâm lý sợ hãi cho bé đối với việc học.
4. Khuyến khích, động viên để trẻ có động lực học
Thường xuyên khen ngợi, vỗ tay tán thưởng hoặc tặng món quà nhỏ như viên kẹo, miếng bánh mỗi khi trẻ trả lời đúng. Điều này giúp bé tự tin, tập trung và hứng thú hơn khi học vì bé biết nếu mình làm đúng thì sẽ được thưởng.
5. Phân bổ thời gian học hợp lý
Não bộ của bé lúc này không thể ghi nhớ quá nhiều thông tin nên nếu ép bé học nhiều sẽ gây phản tác dụng. Phụ huynh chỉ nên dành từ 30 phút đến 1 tiếng mỗi ngày để dạy bé học.
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng đừng nên quá cứng nhắc trong quá trình học như phải ngồi vào bàn, nghiêm túc học mà có thể linh hoạt thay đổi cách học thông qua việc chơi trò chơi, khi đi trên đường phố, khi đọc truyện cho bé nghe,...
VMonkey - Ứng dụng thông minh giúp dạy học chữ cái cho trẻ 5 tuổi
Thay vì phải mua nhiều bảng chữ cái, bảng ghép vần,... để dạy trẻ học chữ, ba mẹ có thể truy cập và tải app VMonkey - Ứng dụng thông minh tích hợp đầy đủ các phương tiện giúp việc giảng dạy đơn giản và hiệu quả hơn.
Phần mềm bao gồm hệ thống bài giảng ở đủ cấp độ từ 3-10 tuổi, tích hợp các trò chơi, kho truyện, sách nói, câu hỏi,... sẽ giúp bé hứng thú hơn khi được học qua nhiều phương pháp, tránh gây nhàm chán.
Ngoài ra, học cùng VMonkey, bé sẽ được làm quen với bảng chữ cái, được học cách ghép vần, cách đọc, phát âm và luyện viết tiếng Việt theo đúng chuẩn giảng dạy của Bộ giáo dục.
Hãy truy cập vào website VMonkey hoặc tải ứng dụng trên IOS/Android ngay để trải nghiệm những tiện ích tuyệt vời này!
Hy vọng qua bài viết này, các bậc phụ huynh có thể dạy bé 5 tuổi học chữ cái hiệu quả và dễ dàng hơn, tạo tiền đề vững chắc để bé chuẩn bị bước vào lớp 1. Monkey luôn sẵn sàng đồng hành cùng cha mẹ trên chặng đường trao tri thức đến những mầm non tương lai.