Dạy trẻ tiêu tiền thông minh là kỹ năng mà bất kỳ ba mẹ nào cũng nên trang bị cho con em chúng ta. Bởi vì qua đó sẽ giúp trẻ biết cách chi tiêu một cách hợp lý, tiết kiệm, cũng như xây dựng nền tảng trong tương lai tốt hơn. Vậy nên, dưới đây là một số bí quyết trong việc dạy bé cách tiêu tiền sao cho hiệu quả mà ba mẹ có thể tham khảo thêm.
Có nên cho trẻ tiêu tiền từ sớm?
Nhiều bậc phụ huynh cho rằng không nên cho bé tiếp xúc với tiền bạc khi còn nhỏ, vì con chưa hiểu về giá trị đồng tiền và dễ bị chi tiêu thái quá cho những món đồ chơi, ăn vặt… Từ đó ảnh hưởng tới tinh thần, sức khoẻ và công việc học hành của mình.
Tuy nhiên, trên thực tế thì việc ba mẹ không cho con tiêu tiền là giải pháp không mấy hoàn hảo. Bởi vì khi càng lớn dần, nếu bị cấm tiêu tiền thì nhiều bé sẽ có hành động tự phát nghiêm trọng như ăn trộm tiền để tiêu xài như bạn bè. Nếu con có tiền mà không biết cách tiêu hợp lý còn nguy hiểm hơn.
Chính vì vậy, ba mẹ nên dạy trẻ cách tiêu tiền và tiết kiệm tiền sao cho hợp lý ngay từ khi còn nhỏ là điều rất cần thiết.
Vì sao nên dạy trẻ biết cách tiêu tiền từ sớm?
Việc dạy trẻ về tiền bạc, nhất là cách tiêu tiền từ sớm sẽ giúp con:
-
Biết cách quản lý tài chính cho mình, gia đình hơn ở hiện tại và tương lai.
-
Hiểu được giá trị đồng tiền, cũng như công sức của bản thân và ba mẹ làm ra đồng tiền để chi tiêu.
-
Tạo thói quen tiết kiệm từ nhỏ
-
Dễ dàng đánh giá được nhu cầu của bản thân trong việc chi tiêu hợp lý.
-
Tạo nền tảng tốt trong tương lai nếu biết cách chi tiêu hợp lý.
Hướng dẫn cách dạy trẻ tiêu tiền thông minh
Để có thể dạy con biết cách tiêu tiền thông minh, hợp lý hơn thì ba mẹ có thể áp dụng ngay một số phương pháp sau:
Dạy con hiểu về tiền bạc theo độ tuổi
Ở mỗi độ tuổi, các bé sẽ có những nhận thức khác nhau về cách dùng tiền và cách quản lý. Vậy nên, ba mẹ có thể dạy trẻ cách tiêu tiền thông qua độ tuổi như sau:
-
Với trẻ 3 – 5 tuổi: Hãy dạy con biết cách chờ đợi để mua được món đồ mà con yêu thích thông qua việc tiết kiệm. Trong giai đoạn này, ba mẹ có thể dạy bé một số kỹ năng về tiền như đếm tiền, sở hữu tiền, chi tiêu hợp lý, tiết kiệm và chia sẻ.
-
Với trẻ 6 – 10 tuổi: Ở độ tuổi này, ba mẹ nên giải thích cho bé hiểu khi con tiêu hết số tiền mà mình có thì sẽ không còn gì để tiêu trong lần tiếp theo, cũng như giải thích cho bé hiểu sự khác biệt giữa mong muốn và nhu cầu. Đồng thời, ba mẹ cũng có thể cho bé tham gia vào các hoạt động mua sắm, để con biết cách tiêu tiền như thế nào cho hợp lý.
-
Với trẻ 11 – 13 tuổi: Giai đoạn này, ba mẹ có thể dạy con dùng tiền cho mục tiêu dài hạn hơn cho bản thân thay vì dùng toàn bộ tiền tiết kiệm để mua thứ đắt tiền mà con thích. Đồng thời, nên tạo cơ hội để bé có thể tự quản lý tài chính, khuyến khích con tiết kiệm tiền tiêu vặt và dạy con lập bảng chi tiêu mỗi ngày để quản lý.
Dạy trẻ nên biết mình cần mua những gì?
Với trẻ nhỏ thường hay đòi mua linh tinh, những thứ mà chúng thích. Vậy nên, để dạy trẻ cách tiêu tiền thì ba mẹ cần phải giải thích cho bé hiểu sự khác nhau giữa mua những gì mình “cần” và những thứ mình “muốn”.
Chẳng hạn, hãy giải thích cho con hiểu thay vì mua bánh kẹo, đồ chơi quá nhiều là những thứ con muốn, hãy thử thay đổi sang những thứ mà con và gia đình mình cần hơn như sữa, rau, thịt, dao cạo râu cho bố, bú cho chị… theo bé nên ưu tiên mua thứ gì trước. Để qua đó, trong những lần sau đi mua hàng, ba mẹ có thể cho bé lập danh sách những đồ dùng mà con “cần” mua thay vì “muốn mua” để dạy con tiêu tiền hợp lý hơn.
Dạy con tự lập trong chi tiêu
Khả năng quan sát và học hỏi của trẻ nhỏ rất tốt. Vậy nên, trong quá trình quan sát thấy ba mẹ chi tiêu chắc hẳn nhiều bé cũng muốn được cầm tiền và chi tiêu cho mình.
Vậy nên, để dạy con cách tiêu tiền thì ba mẹ có thể cho bé một khoản tiêu vặt cố định hàng tháng để con có thể tự lập hơn trong việc chi tiêu của mình. Đồng thời, ba mẹ cần giúp bé biết khoản tiền này con nên chi tiêu như thế nào, xác định được nhóm hàng cần và muốn mua hoặc tiết kiệm và đừng quên lập danh sách tiêu sài mỗi ngày để cân đối hợp lý.
Nên cho bé tiền tiêu theo tuần thay vì theo ngày
Nhiều ba mẹ hiện nay thường sẽ cho bé tiền tiêu vặt hàng ngày để con có thể mua sắm hay ăn uống. Tuy nhiên, việc làm này sẽ dễ khiến con thoải mái chi tiêu mà không nghĩ đến việc ngày mai vì ngày nào cũng được ba mẹ cho tiền.
Vậy nên, ba mẹ có thể thay đổi hành động này bằng việc cho con tiền tiêu vặt theo tuần hoặc theo tháng một cách vừa đủ, để con có trách nhiệm hơn khi tiêu sài. Cũng như nên đặt ra quy định nếu tiêu hết sẽ không được chu cấp thêm, cũng như có thưởng nếu con chi tiêu tiết kiệm để bé có động lực thay đổi cách tiêu tiền của mình.
Thay đổi tư duy cho con “tiền tiêu vặt” thành “tiền công”
Một trong những cách dạy trẻ cách tiêu tiền chính là hãy cho con tự mình kiếm tiền để tiêu. Với trẻ nhỏ thường chưa thể làm ra tiền như người lớn, vậy nên thay vì cho con tiền tiêu vặt thì ba mẹ có thể quy đổi thành tiền công khi trẻ giúp đỡ ba mẹ việc nhà.
Điều này sẽ giúp con có cơ hội kiếm tiền tiêu từ chính sức lao động của mình, cũng như hiểu rõ hơn về giá trị của đồng tiền. Cũng như giúp bé cảm thấy mình có trách nhiệm, trường thành hơn trong việc tiêu tiền của mình.
Dạy trẻ quản lý ‘tiền’
Để dạy trẻ tiêu tiền hợp lý thì ba mẹ cần phải giúp con biết cách quản lý được số tiền mà bé có một cách thông minh hơn. Vậy nên, với trẻ nhỏ thì bạn có thể giúp bé quản lý tiền thông qua việc viết rõ những khoản tiền mà con được ba mẹ cho, tiền con kiếm được và khoản tiền mà con đã chi tiêu trong một cuốn sổ nhỏ mỗi ngày.
Việc ghi chép chi tiêu này sẽ giúp bé nắm được cách sài tiền của mình rõ hơn, từ đó giúp bé biết cách cân đối một cách hợp lý từ những hành động chi tiêu mỗi ngày.
Dạy trẻ tiêu tiền theo quy tắc 3 chiếc ‘lọ’: Chi tiêu – Tiết kiệm – Chia sẻ
Ngay từ khi còn nhỏ, ba mẹ có thể dạy con cách dùng tiền dựa vào quy tắc 3 chiếc lọ khá phổ biến. Cụ thể, ba mẹ hướng dẫn con phân chia số tiền mà mình có thành 3 khoản khác nhau, trong đó:
-
40% chi tiêu cần thiết như ăn sáng, đi chơi hay mua những thứ cần thiết cho bản thân.
-
50% tiết kiệm dài hạn để mua những món quà có giá trị lớn, để dành tiền mua xe đạp, mua quà cho ba mẹ, ông bà, tiền học đại học…
-
10% cho đi có thể dùng để góp một chút nhỏ cho các việc quan trọng của gia đình, giúp đỡ bạn bè hoặc từ thiện.
Khuyến khích trẻ tự kiếm tiền để chi tiêu
Để con thấu hiểu được giá trị của đồng tiền khi tiêu chúng, ba mẹ nên khuyến khích trẻ tự kiếm tiền dựa vào khả năng của con. Ở đây, bạn có thể gợi ý cho bé kiếm tiền bằng cách phụ ba mẹ công việc nhà, bán đồ chơi cũ, tự tay làm những món đồ handmade và bán lại…
Đồng thời, đừng quá dễ dãi trong việc cho trẻ tiền tiêu vặt hàng ngày mà không giúp con hiểu và trân trọng được đồng tiền mà mình làm ra, từ đó con rất dễ bị ỷ lại.
Tạo cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động tình nguyện, quyên góp
Đối với các bé từ 6 tuổi trở lên, ba mẹ có thể tạo cơ hội để con được tham gia các hoạt động thiện nguyện, từ thiện. Để qua đó con sẽ biết cách tiết kiệm để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, hiểu được giá trị của đồng tiền, cũng như biết cách yêu thương chia sẻ với mọi người.
Giúp bé hiểu rằng ba mẹ mình không phải là triệu phú
Trẻ em ngày nay thường cảm nhận rằng mình là đứa trẻ có được mọi thứ mà mình muốn, từ đồ chơi, bánh kẹo, ăn uống… Nếu thích thứ gì có thể đòi ba mẹ mua bằng được. Từ đó sẽ dễ hình thành thói quen ỷ lại vào ba mẹ của trẻ em hiện nay rất nhiều.
Vậy nên, ba mẹ cần phải giải thích cho bé hiểu ba mẹ không phải là triệu phú, đồng tiền làm ra rất vất vả, áp lực từ công việc và cuộc sống. Nên không phải lúc nào cũng có thể mua được những thứ mà con muốn. Chính vì vậy, con cần phải biết thế nào là đủ, không nên đòi hỏi cũng như biết ơn về những đồ ăn, quần áo hay những thứ mình đang có.
Để trẻ hiểu chúng, ba mẹ có thể cùng con trò chuyện mỗi ngày, cùng tâm sự, lắng nghe và thảo luận vấn đề tiêu tiền sao cho hợp lý để con biết quý trọng những gì ba mẹ vất vả làm ra.
Dạy con biết cách giữ tiền an toàn
Để tiêu tiền thông minh đòi hỏi ba mẹ cần phải dạy trẻ biết cách giữ tiền. Bởi vì trẻ nhỏ thường hay làm mất tiền, mặc dù số tiền không quá lớn. Vậy nên, ba mẹ có thể sắm cho bé một chiếc ví nhỏ, biết cách giữ gìn ví để con có trách nhiệm với tiền bạc và tránh bị mất tiền hơn.
Một số lưu ý khi dạy trẻ tiêu tiền
Để nâng cao hiệu quả trong việc dạy trẻ biết cách tiêu tiền, ba mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau:
-
Ba mẹ cần làm gương cho con trong việc chi tiêu hợp lý, tiết kiệm.
-
Luôn có sự quản lý chi tiêu của con để biết được bé tiêu tiền như thế nào, tiêu tiền vào mục đích gì, cũng như có sự thay đổi hợp lý.
-
Không nên cho bé tiêu tiền vượt quá mức cho phép
-
Không nên quá áp đặt việc chi tiêu của bé, cũng như bắt bé phải tiêu tiền theo cách của ba mẹ quá nhiều.
Review 10+ sách dạy con về tài chính giúp bé biết cách quản lý chi tiêu ngay từ nhỏ
10+ Kỹ năng tự lập quan trọng trẻ em cần học càng sớm càng tốt
Quy tắc 6 hũ quản lý tiền bạc giúp kiểm soát thu chi hiệu quả cho cá nhân & gia đình
Kết luận
Trên đây là một số phương pháp dạy trẻ cách tiêu tiền mà ba mẹ có thể tham khảo. Nhìn chung, việc giáo dục này đòi hỏi ba mẹ phải dành nhiều thời gian, công sức cũng như kinh nghiệm của mình để giúp bé hiểu, cũng như hình thành thói quen này từ nhỏ cho đến lớn hiệu quả.