Học vẽ chân dung: Kỹ thuật và hướng dẫn học chi tiết nhất

Vẽ tranh chân dung là gì?

Như đúng tên gọi, tranh chân dung là thể loại tranh vẽ chân dung, diện mạo của một nhân vật nào đó. Đó có thể là một người bình thường, hay người nổi tiếng, nhân vật lịch sử…

Đặc điểm của tranh chân dung chính là sẽ vẽ tập trung vào những điểm nổi bật trên khuôn mặt của nhân vật, giúp miêu tả rõ nét về hình dạng, diện mạo, đặc tả biểu cảm của mỗi người.

Đây được xem là một phong cách vẽ tranh đặc thù trong ngành hội hoạ, đòi hỏi người vẽ cần phải có đam mê, trình độ và khả năng quan sát, để có thể phác hoạ chân thật nhất về từng nhân vật, đối tượng được vẽ.

Lợi ích của việc học vẽ chân dung

Dù trong bất kỳ thời đại nào, tranh chân dung cũng là nguồn cảm hứng nghệ thuật, mang tới giá trị thẩm mỹ, tinh thần và vẻ đẹp tâm của của mỗi bức tranh. Đặc biệt, khi học vẽ tranh sẽ mang tới nhiều lợi ích cho người học như:

• Tăng khả năng quan sát, sáng tạo, tưởng tượng hơn khi vẽ tranh.

• Vẽ tranh chân dung có thể dùng làm quà tặng lưu niệm cho bạn bè, người thân, gia đình….

• Học vẽ tranh chân dung để tạo nên những tác phẩm dùng làm tranh trang trí trong nhà.

• Dùng làm bức tranh nghệ thuật trưng bày nếu muốn theo nghề hội hoạ chuyên nghiệp.

• Tạo việc làm thêm trong những thời gian rảnh rỗi thông qua việc vẽ tranh chân dung.

Các thể loại vẽ tranh chân dung phổ biến

Trong thể loại tranh chân dung có rất nhiều loại khác nhau, mọi người có thể tham khảo để lựa chọn loại tranh mà mình muốn theo đuổi khi học:

Tranh chân dung cận mặt: Đây là loại tranh vẽ lại hình ảnh dung mạo khuôn mặt của đối tượng nhân vật, tập trung vào tâm lý, biểu cảm cũng như góc đẹp và ấn tượng trên khuôn mặt để nhìn vào ai cũng nhận ra họ.

Chân dung có hậu cảnh: Đây là loại tranh chân dung có những hình ảnh hậu cảnh đi kèm, hay chứa đựng riêng từng câu chuyện để làm nổi bật thêm cho đối tượng được vẽ.

Chân dung đời thường: Đây là phong cách vẽ tranh chân dung tái hiện lại hình ảnh đời thường của một hoặc nhiều nhân vật một cách tự nhiên, không có sự chuẩn bị trước. Điểm đặc biệt của thể loại này chính là biểu cảm của nhân vật được thể hiện gần gũi, chân thực nhất. Có thể ứng dụng trong vẽ tranh 3D.

Chân dung trừu tượng: Với tranh vẽ này cũng sẽ vẽ dung mạo của nhân vật cụ thể, nhưng sẽ sử dụng các hoa văn, hình khối, nét vẽ mới lạ để thể hiện sự sáng tạo nhưng vẫn diễn tả đúng hình ảnh của đối tượng được vẽ. 

Chân dung tập thể: Vẽ tranh nhiều người (Tập thể) cũng được gọi là vẽ tranh chân dung, miễn sao diễn tả được rõ nét cảm xúc, gương mặt của từng nhân vật trong tranh. Thể loại này sẽ khó thực hiện hơn, đòi hỏi thời gian vẽ lâu và sự tập trung cao độ.

Các kỹ năng cơ bản trong học vẽ chân dung

Để có thể vẽ được tranh chân dung mà thể hiện rõ nét từng đặc điểm của nhân vật được vẽ, mọi người cần trang bị những kỹ năng sau đây:

• Quan sát và phân tích đặc điểm khuôn mặt: Mỗi người sẽ có những đặc điểm riêng, nên đòi hỏi người vẽ phải quan sát được những điểm đó để có thể phác hoạ rõ nét, chân thực chất.

• Vẽ dấu mốc và hình dạng cơ bản của khuôn mặt: Về cơ bản, cấu trúc gương mặt của con người khá giống nhau, nên mọi người cần nắm được kỹ năng vẽ hình dạng cơ bản của từng gương mặt, dấu mốc chia tỷ lệ để không làm mất cân đối bức tranh.

• Kỹ thuật vẽ các chi tiết như mắt, mũi, miệng: Tỷ lệ khuôn mặt của mỗi người thường như sau, từ khoảng cách giữa đường chân tóc, mép dưới cằm mọi người có thể phân chia thành 3 phần là: Phần 1 (chân tóc đến đường chân mày), phần 2 (đường chân mày đến gốc mũi), phần 3 (gốc mũi đến dưới cằm).

• Sử dụng ánh sáng và bóng đổ để tạo chiều sâu:  Khi dùng bút chì để vẽ đổ bóng, ánh sáng trên tranh chân dung cần đưa nét vẽ nhẹ tay, dùng nét mảnh hoặc đan nhiều nét thưa để minh hoạ độ nhạt thể hiện vùng sáng. Còn muốn tô đậm, thể hiện vùng tối ta có thể vẽ mạnh tay hơn, dùng nét thô hay nhiều nét dày đan xen.

Quy trình học vẽ tranh chân dung

Để bắt đầu học vẽ tranh chân dung, mọi người cần chuẩn bị và thực hiện theo quy trình sau đây:

Chuẩn bị dụng cụ

Để vẽ tranh chân dung đẹp, không thể thiếu sự hỗ trợ đắc lực từ những dụng cũ vẽ sau đây:

• Khung vẽ

• Giấy vẽ, nên chọn loại giấy chuyên dụng có độ sần nhất định giúp bám chì tốt hơn, từ đó giúp tranh có hồn hơn.

• Bút chì: nên lựa chọn loại bút chì gỗ với các độ khác nhau như: HB, 2B, 3B, 4B,.. để phù hợp với từng bước vẽ khác nhau.

• Tẩy, gôm.

Các bước học vẽ chân dung cơ bản

Bước 1: Phác thảo mẫu vẽ như bố cục, hiệu ứng và màu sắc.

Bước này, mọi người có thể chọn bố cục 1/3 hoặc trung tâm tuỳ vào từng ảnh mẫu.

Còn hiệu ứng màu sắc nên chọn về dạng trắng đen, để dễ dàng tùy chỉnh sáng tối và sắc độ khi vẽ.

Bước 2: Dựng hình và khối mặt chính

Ở đây, chúng ta có thể dựng hình theo phương pháp kẻ trục, kẻ ô, scan… Lưu ý, khi dụng hình nên dùng bút chì phác thảo 2B hoặc HB, rồi đi nhẹ tay để tránh để lại những vết hằn trên giấy.

Bước 3: Vẽ ngũ quan và phân mảng cơ bản cho bức vẽ

Mọi người có thể dùng bút chì than YD3 hay loại bút chì 8B để thực hiện vẽ những chi tiết đen, tối nhất như chân máy, khóe miệng, lòng đen mắt, lỗ mũi.

Còn dùng bút chì 6B hay 8B để lên những khối và độ tương phản chi tiết hơn cho gương mặt của từng nhân vật. Cần chú ý những chi tiết như bọng mắt, 2 mí mắt, phần dưới môi và mũi nên để đậm hơn so với phần da.

Bước 4: tiến hành làm mịn nét vẽ, sử dụng bông gòn hoặc giấy vệ sinh để hoà trộn sắc độ hài hoà của nhân vật.

Bước 5: dùng gôm để tẩy lấy sáng điểm sáng trên từng gương mặt như sống mũi, bọng mắt, lòng trắng mắt, mép miệng, 2 đầu mắt hay những mảng sáng ở phần gò má.

Bước 6: Vẽ chi tiết

• Nhấn nhá lại các đặc điểm ngũ quan trên gương mặt nhân vật.

• Tập trung tô điểm lại kỹ những chi tiết nhỏ, dùng bút di chì hay tăm bông để làm mịn những chi tiết nhỏ như môi, cánh mũi, bọng mắt…

• Dùng bút chì 8B tăng sắc độ cho lòng mắt, chân mày, lỗ mũi.

• Lấy gôm để lấy sáng lại các chi tiết nhỏ.

Bước 7: Vẽ tóc, áo, nền xung quanh và hoàn thành tác phẩm

• Dùng than để vẽ tóc cùng áo nhân vật.

• Lấy tẩy cắt nhọn để vẽ các sợi tóc trắng nếu có.

• Lấy giấy hoặc bông gòn để chà than làm nền cho bức tranh.

Ngoài ra, mọi người có thể xem video sau để được hướng dẫn vẽ tranh chân dung dễ hiểu hơn:

Lưu ý khi học vẽ chân dung

Trong quá trình học vẽ tranh chân dung, mọi người cần phải lưu ý một số vấn đề sau:

• Cần xác định đường trục trên khuôn mặt với tỷ lệ hợp lý, nên không nên quá vội vàng vẽ luôn hình mà chưa xác định đường trục.

• Nên dùng đầu bút chì nhọn để vẽ sẽ giúp đường nét khi vẽ mềm mại và thanh thoát hơn.

• Để tranh chân dung có hồn, hãy chú ý đến đôi mắt và bờ môi của nhân vật.

• Hình khối trên gương mặt chính là đặc điểm giúp phân biệt những bức ảnh chân dung, tuỳ vào từng khối mặt mỗi người sẽ phác thảo chân dung riêng nhưng cần phải giữ lại cái cốt hình khối vẽ.

• Người học vẽ cần có sự kiên trì, nhẫn nại, không ngừng học hỏi thì mới có thể thành công.

• Luyện tập thường xuyên cũng là yếu tố quyết định tới thành công của người học vẽ.

Kết luận

Trên đây là những chia sẻ về kinh nghiệm học vẽ chân dung dành cho người mới muốn tìm hiểu về bộ môn này. Nhìn chung, việc học vẽ có thành công hay không sẽ phụ thuộc vào đam mê, khả năng và quá trình luyện tập của mỗi người. Nhưng nếu có đam mê và sự nhiệt huyết chắc chắn sẽ giúp bạn tạo nên nhiều tác phẩm để đời.