9+ cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý mà ba mẹ nên biết

Trẻ chậm nói giảm chú ý là gì?

Trẻ chậm nói giảm chú ý là khi bé phát triển chậm về việc nói hoặc không tập trung như các bạn cùng tuổi. Dưới đây là một số thông tin cụ thể:

• Trẻ chậm nói là những trẻ em không phát triển kỹ năng ngôn ngữ theo tốc độ bình thường so với những trẻ đồng trang lứa. Mặc dù có sự trì hoãn trong ngôn ngữ, trẻ chậm nói không có vấn đề về trí thông minh.

• Trẻ bị rối loạn giảm chú ý là tình trạng mà trẻ gặp khó khăn trong việc tập trung vào một hoạt động trong thời gian dài. Trẻ trong trường hợp này thường dễ bị phân tâm và khó khăn trong việc thực hiện các nhiệm vụ.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng có một sự liên kết giữa trẻ chậm nói và vấn đề giảm chú ý. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ chậm nói đều bị rối loạn giảm chú ý và ngược lại.

Mối liên hệ giữa việc chậm nói và giảm chú ý ở trẻ

Việc chậm nói có thể gây ra sự giảm chú ý ở trẻ em do nhiều yếu tố khác nhau. Mối liên hệ giữa việc chậm nói và giảm chú ý có thể được hiểu thông qua một số khía cạnh sau:

• Khó khăn trong giao tiếp: Trẻ chậm nói thường khó diễn đạt ý định và mong muốn của mình. Điều này có thể dẫn đến sự giảm chú ý trong cuộc sống, vì trẻ không tự tin khi tham gia vào các hoạt động yêu cầu giao tiếp.

• Tương quan trong phát triển não: Nghiên cứu đã chỉ ra một liên kết giữa phát triển ngôn ngữ và khả năng chú ý trong não của trẻ. Các vùng não liên quan đến ngôn ngữ cũng có vai trò trong quá trình chú ý. Do đó, sự trì hoãn trong phát triển ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến khả năng chú ý của trẻ.

• Khả năng tương tác xã hội: Trẻ chậm nói có thể gặp khó khăn trong việc tạo ra và duy trì mối quan hệ xã hội. Khi không thể giao tiếp hiệu quả, bé có thể trở nên xa lánh và ít chú ý đến môi trường xung quanh.

• Tác động của stress: Cảm giác stress do khó khăn trong giao tiếp có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung của trẻ. Trẻ có thể cảm thấy lo lắng, nhạy cảm hơn và không thể tập trung vào các nhiệm vụ khác.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mỗi trẻ có điều kiện phát triển và đặc điểm riêng, vì vậy việc bố mẹ cần hiểu rõ về từng trường hợp là quan trọng để đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp.

Biểu hiện của trẻ chậm nói giảm chú ý

Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp của trẻ chậm nói giảm chú ý:

• Tập trung yếu kém, dễ bị phân tâm.

• Khó nói thành lời hoặc phát âm kém.

• Ít nói thậm chí không muốn giao tiếp với mọi người xung quanh.

• Dễ quên và mất đồ vật.

• Không muốn làm theo hướng dẫn.

• Khó khăn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ học tập.

• Thường nói các câu vô nghĩa.

• Không chú ý những chi tiết nhỏ.

• Không kiên nhẫn và dễ cáu kỉnh.

Bật mí 9+ cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý

Để giúp trẻ cải thiện vấn đề chậm nói giảm chú ý, ba mẹ cần tạo ra một môi trường thuận lợi nhất để con phát triển một cách hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu các cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý sau đây.

Tạo ra môi trường thoải mái để trẻ nói chuyện

Một môi trường sống thoải mái và lành mạnh sẽ giúp trẻ cảm thấy an tâm và tự tin hơn khi tham gia vào các hoạt động học tập, mà không phải lo lắng về áp lực hay căng thẳng.

Chẳng hạn như khi bạn dạy trẻ có khả năng chậm nói, để tạo ra một môi trường thoải mái, bạn có thể thiết lập một góc học tập ấm cúng với một chiếc ghế êm ái và các đồ chơi hay sách mà bé thích.

Khi giao tiếp với trẻ, hãy sử dụng ngôn ngữ tích cực và khích lệ bé trong việc diễn đạt ý kiến của mình và cho trẻ biết rằng không có câu trả lời nào là sai. Bạn cũng có thể tạo ra các hoạt động thú vị như làm trò chơi từ các hình ảnh hoặc câu chuyện.

Bằng cách tạo ra một môi trường thoải mái và an toàn, bạn sẽ khích lệ em nhỏ cảm thấy tự tin và thoải mái hơn trong việc tham gia vào các hoạt động học tập và phát triển kỹ năng giao tiếp của mình.

Kết hợp đa dạng phương tiện dạy trẻ

Việc sử dụng phương tiện đa dạng để dạy trẻ là một chiến lược quan trọng để giúp trẻ chậm nói và giảm chú ý hiểu và tham gia vào quá trình học tập một cách hiệu quả. Phương tiện học cụ thể như hình ảnh, đồ chơi, flashcards và các tài liệu học tập khác giúp hỗ trợ việc giao tiếp của trẻ.

• Sử dụng hình ảnh: Ví dụ như khi bạn dạy con về các loại động vật, thay vì chỉ sử dụng từ ngữ trừu tượng, bạn có thể sử dụng các hình ảnh hoặc hoặc đồ chơi để minh họa hình ảnh của một con mèo, một con chó và một con chim, điều này giúp trẻ dễ dàng hình dung và hiểu được ý nghĩa của các từ đó.

• Flashcards: Bạn có thể tạo ra một bộ flashcards với hình ảnh của các đồ vật và viết tên của chúng dưới hình ảnh. Bộ flashcards này có thể được sử dụng trong các trò chơi như "tìm cặp" hoặc "nhận diện và nói".

• Trò chơi trí tuệ: Ngoài ra, bạn cũng có thể khuyến khích bé tham gia các trò chơi trí tuệ như puzzle, Sudoku và các trò chơi từ vựng có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy logic, tăng cường khả năng tập trung và cải thiện khả năng giao tiếp. 

Sử dụng ngôn ngữ cơ thể

Ngôn ngữ cơ thể bao gồm cử chỉ, khuôn mặt và biểu hiện cơ thể khác, được sử dụng để truyền đạt thông điệp và cảm xúc mà không cần phải sử dụng ngôn ngữ nói. Việc sử dụng ngôn ngữ cơ thể là một phương pháp hiệu quả để hỗ trợ trẻ chậm nói và giảm chú ý hiểu và tham gia vào quá trình học tập. 

Khi bạn giảng bài cho bé, bằng cách sử dụng cử chỉ tay hoặc khuôn mặt để nhấn mạnh ý kiến quan trọng, bạn giúp trẻ dễ dàng hiểu và nhớ lại ý bạn muốn truyền đạt mà không cần phải dựa vào từ ngữ.

Ngoài ra, khi bạn nghe trẻ nói chuyện, hãy chú ý đến ngôn ngữ cơ thể của trẻ để hiểu rõ hơn về cảm xúc và ý kiến của bé. Ví dụ, nếu trẻ đang nói chuyện với bạn và tỏ ra lo lắng, hãy quan sát khuôn mặt và cử chỉ, điều này có thể giúp bạn hiểu thêm về tâm trạng và suy nghĩ của trẻ.

Thực hiện các hoạt động tập trung

Thực hiện các hoạt động tập trung có tác dụng giúp trẻ chậm nói và giảm chú ý tham gia vào quá trình học tập một cách tích cực. Các hoạt động này được thiết kế để kích thích sự tập trung và thúc đẩy sự tham gia tích cực từ phía trẻ.

Giả sử bạn đang dạy trẻ về các màu sắc, thay vì chỉ sử dụng sách giáo trình để giảng bài, bạn có thể tổ chức một hoạt động tập trung như "Trò chơi tìm màu”, “Phân loại màu”.

Trong các trò chơi này, bạn có thể chọn ra một số mảnh đồ chơi hoặc hình ảnh có màu sắc khác nhau và yêu cầu trẻ tìm các vật phẩm có cùng màu sắc và đặt chúng vào các hộp tương ứng. Bằng cách này, trẻ sẽ phải tập trung để nhận biết màu sắc và thực hiện công việc gắn kết vật phẩm vào đúng vị trí.

Một ví dụ khác là tổ chức một buổi hát chung với trẻ, bạn có thể chọn một bài hát có lời vui nhộn và sau đó dẫn dắt trẻ hát cùng. Việc hát cùng nhau cũng tạo ra một môi trường vui vẻ và thoải mái, giúp trẻ cảm thấy hứng thú và sẵn lòng tham gia.

Tạo ra kế hoạch học tập có cấu trúc

Kế hoạch học tập có tổ chức giúp xác định một lịch trình học tập cụ thể và linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và khả năng của trẻ, đồng thời giúp trẻ tự rèn luyện kỷ luật và sự tự quản lý trong việc học.

Ở lớp học mầm non, giáo viên sẽ xây dựng thời khóa biểu học tập hàng ngày với các hoạt động cụ thể như học màu sắc, hát ca, thể dục và chơi trò chơi. Lịch trình này có thể linh hoạt để đáp ứng các hoạt động trẻ yêu thích.

Khi ở nhà, ba mẹ cũng có thể thiết lập một kế hoạch học tập và giải trí cho trẻ. Ví dụ, bạn có thể quy định thời gian cụ thể cho trẻ xem ti vi, giờ đi ngủ và thời gian dành cho việc đọc sách và học từ vựng mới.

Khích lệ và khen ngợi bé

Khích lệ và khen ngợi đóng vai trò quan trọng trong việc dạy trẻ chậm nói và giảm chú ý. Bằng cách này, chúng ta tạo ra một môi trường tích cực, động viên trẻ và tăng cường lòng tự tin của họ trong việc tham gia vào hoạt động học tập.

Ví dụ, khi trẻ hoàn thành một nhiệm vụ hay đạt được một mục tiêu, hãy dành thời gian để khích lệ và khen ngợi trẻ. Nếu trẻ hoàn thành một bài tập ngữ pháp một cách chính xác, bạn có thể nói: "Wow, con đã làm rất tốt! Con hiểu rõ về cách sử dụng từ loại này. Con đã làm việc rất chăm chỉ và tự tin."

Hãy khích lệ và khen ngợi trẻ ngay cả trong những tình huống nhỏ nhất. Nếu trẻ tham gia vào một hoạt động nhóm và đóng góp ý kiến của mình, hãy khen ngợi trẻ về sự hợp tác và sáng tạo.

Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn

Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn là việc đảm bảo rằng bạn có nguồn lực và kiến thức cần thiết để giúp đỡ trẻ chậm nói và giảm chú ý. Đây là một cách quan trọng để nâng cao hiệu suất giáo dục và hỗ trợ cho trẻ.

Mẹ có thể tham gia vào các khóa đào tạo hoặc hội thảo về phương pháp giảng dạy cho trẻ chậm nói và giảm chú ý. Tham gia các khóa đào tạo này giúp bạn tiếp cận các phương pháp và áp dụng chúng trong lớp học của mình.

Ngoài ra, bạn có thể tìm kiếm các chuyên gia chuyên về phát triển ngôn ngữ trẻ em, bao gồm các bác sĩ, nhà tâm lý học và các chuyên gia giáo dục hoặc liên hệ với trung tâm y tế, trường học địa phương để hỗ trợ trẻ chậm nói giảm chú ý.

Sử dụng phương pháp nói chuyện song song

Với những bé đã có khả năng nói được một số từ nhất định nhưng còn ít ỏi, việc phát triển vốn từ là rất quan trọng. Bạn có thể áp dụng kỹ thuật nói chuyện song song để giúp bé mở rộng từ vựng và kỹ năng giao tiếp của mình.

Ví dụ như nếu bé nói "sữa", bạn có thể hỏi bé: "Con muốn uống sữa à?", nếu bé nói "bế", bạn có thể nói với bé: "Con có muốn ba/mẹ bế đi chơi không?’ hoặc khi bé nói "quả bóng", bạn có thể mở rộng bằng cách nói: "Quả bóng màu vàng, chúng ta có thể chơi trò ném bóng nhé."

Tùy thuộc vào độ tuổi và khả năng nói chuyện của bé, bạn có thể điều chỉnh kỹ thuật này để phù hợp và nâng cao khả năng nói của bé. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, hãy chỉ sử dụng các từ đơn giản hoặc câu ngắn khi tương tác với bé.

Hướng dẫn trẻ với các bài tập bổ trợ

Để hỗ trợ trẻ phát triển khả năng nói nhanh hơn, cha mẹ có thể áp dụng các bài tập bổ trợ phù hợp với độ tuổi của trẻ:

Bài tập cho trẻ từ 2 - 4 tuổi 

Nếu bé trong độ tuổi này vẫn chậm nói, cha mẹ có thể dạy bé các kỹ thuật như chu môi, bặm môi, rồi há miệng thật to để kích thích việc lấy hơi và phát âm. Ngoài ra, các trò chơi như thổi bóng hay thổi nến sinh nhật cũng là cách tốt để trẻ rèn luyện kỹ năng nói của mình.

Bài tập cho trẻ từ 5 tuổi

Khi trẻ đã lớn hơn 5 tuổi, cha mẹ có thể thực hiện các bài tập sau:

• Bài tập chu môi: Dạy trẻ chu môi và di chuyển chúng sang trái rồi lại sang phải, lặp lại động tác này để rèn luyện cơ môi.

• Bài tập di chuyển hàm: Yêu cầu trẻ di chuyển hàm dưới và lên, từ trái sang phải và ngược lại để rèn luyện sự linh hoạt của cơ hàm và miệng.

• Bài tập nụ cười: Yêu cầu trẻ cười lộ răng và nướu trong một khoảng thời gian nhất định để tăng cường sự linh hoạt của cơ mặt.

• Bài tập đẩy hơi trong miệng: Hướng dẫn trẻ hít sâu và đẩy hơi trong miệng sang các hướng khác nhau để tăng cường khả năng kiểm soát hơi thở.

• Bài tập căng lưỡi: Hướng dẫn trẻ di chuyển và căng lưỡi theo các hướng khác nhau để tăng cường khả năng điều khiển và linh hoạt của lưỡi.

Tránh cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều thời gian có thể gây ra tình trạng chậm nói và giảm chú ý ở trẻ em. Do đó việc tạo điều kiện cho trẻ tương tác với người khác là cách tốt nhất để phát triển ngôn ngữ.

Mỗi ngày nên quy định cho trẻ từ 2-5 tuổi chỉ được xem TV trong khoảng thời gian không quá 1 giờ mỗi ngày và thời gian này càng ít hơn đối với trẻ nhỏ hơn. Ngoài ra, ba mẹ cũng cần dành nhiều thời gian để trò chuyện và chơi đùa cùng bé.

Một số lưu ý cần biết trong cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý

Bên cạnh các cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý đã được đề cập trước đó, trong quá trình chăm sóc trẻ, ba mẹ cũng cần lưu ý một số điều sau:

• Thực hiện các hoạt động vận động: Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động vận động như chơi ngoài trời, leo trèo, chạy nhảy. Hoạt động vận động không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn kích thích trí não và khả năng tập trung của trẻ.

• Thiết lập thói quen ngủ đều đặn: Đảm bảo rằng trẻ có đủ giấc ngủ đủ giấc mỗi đêm. Giấc ngủ đầy đủ và chất lượng có thể giúp cải thiện sự tập trung và khả năng học tập của trẻ.

• Tạo ra môi trường học tập yên tĩnh: Hãy tạo điều kiện cho trẻ có thể tập trung vào việc học bằng cách tạo ra một không gian yên tĩnh và không bị xao lãng từ bên ngoài.

• Hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng: Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng để giúp giảm bớt áp lực và tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ.

• Lắng nghe và quan sát: Hãy lắng nghe và quan sát cách trẻ tương tác và học hỏi từ môi trường xung quanh. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về nhu cầu và sở thích của trẻ để có thể hỗ trợ họ một cách hiệu quả.

Với 9+ cách dạy trẻ chậm nói giảm chú ý mà Monkey đã chia sẻ, hy vọng sẽ giúp ba mẹ tìm ra phương pháp phù hợp nhất cho con của mình. Tuy nhiên, trong trường hợp đã thử các phương pháp này nhưng không thấy kết quả, cách tiếp cận tốt nhất là tìm kiếm ý kiến từ bác sĩ hoặc các chuyên gia.