Bật mí 7+ phương pháp dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói đơn giản tại nhà

Trẻ 18 tháng chưa biết nói có sao hay không?

Trẻ ở độ tuổi từ 18 đến 20 tháng thường được xem là giai đoạn quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ. Tuy nhiên, có những trẻ trong độ tuổi này vẫn chưa biết nói hoặc chỉ nói được vài từ lặp lại, điều này có thể gây lo lắng cho các bậc phụ huynh.

Theo quy luật phát triển bình thường ở trẻ em, một số kỹ năng ngôn ngữ mà trẻ từ 18 tháng tuổi có thể thực hiện được bao gồm:

• Bé có thể nói được các từ ngắn hoặc câu ngắn, chẳng hạn như gọi tên đồ chơi, động vật và người thân.

• Vốn từ vựng của trẻ trong giai đoạn 18 tháng tuổi thường dao động từ 6 đến 20 từ.

• Bé có thể phân biệt được các bộ phận của cơ thể.

• Biết cách thể hiện yêu cầu và mong muốn của bản thân thông qua lời nói, ví dụ như đòi đồ chơi, đòi ăn hoặc đi vệ sinh.

Nếu trẻ 18 tháng tuổi vẫn chưa nói được và không thực hiện được các kỹ năng này,  ba mẹ cũng không nên quá lo lắng ngay lập tức, vì mỗi trẻ đều có khả năng phát triển theo nhiều cách khác nhau.

Tuy nhiên, nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường hoặc nghi ngờ về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, ba mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia sức khỏe và bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ một cách kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết trẻ 18 tháng chậm nói

Có một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy trẻ đang gặp khó khăn trong việc tập nói, đặc biệt là khi chúng đạt đến 18 tháng tuổi. Dưới đây là một số dấu hiệu chậm nói mà các bậc phụ huynh nên chú ý:

• Bé không thể chỉ vào các bộ phận trên cơ thể như mắt, mũi, miệng.

• Vốn từ vựng của bé khá ít, ít hơn 6 từ.

• Trẻ không thể hoặc không muốn giao tiếp.

• Không biết chỉ vào vật mình muốn.

• Trẻ không thể hiểu các yêu cầu đơn giản từ ba mẹ.

• Không phản ứng hoặc trả lời khi được hỏi "cái gì đây", bất kể là qua lời nói hoặc cử chỉ.

Trong trường hợp bé có các dấu hiệu bất thường này, ba mẹ nên tìm sự tư vấn từ các chuyên gia sức khỏe để đảm bảo bé nhận được sự hỗ trợ và chăm sóc phù hợp.

Ba mẹ nên dạy trẻ 18 tháng tập nói bắt đầu từ đâu?

Dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói là một phần quan trọng trong quá trình phát triển ngôn ngữ của bé. Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể áp dụng để khuyến khích bé bắt đầu phát triển kỹ năng ngôn ngữ:

• Tạo một môi trường giao tiếp tích cực: Tạo điều kiện để bé tham gia vào các hoạt động giao tiếp hàng ngày. Dành thời gian để nói chuyện với bé, kể chuyện và đặt câu hỏi để khuyến khích bé phản ứng và tham gia.

• Sử dụng ngôn từ đơn giản và dễ hiểu: Sử dụng từ ngữ đơn giản và ngắn gọn khi nói chuyện với bé. Lặp lại từ và câu nhiều lần để bé dễ dàng học và nhớ.

• Khen ngợi và động viên: Khen ngợi bé mỗi khi bé thể hiện sự cố gắng và tiến bộ trong việc tập nói. Động viên bé và tạo ra một môi trường tích cực để khuyến khích sự phát triển ngôn ngữ của bé.

• Kích thích sự tò mò của bé: Tận dụng các hoạt động hàng ngày để khuyến khích bé khám phá thế giới xung quanh. Dẫn bé đi dạo, chỉ cho bé các đối tượng và kể tên chúng.

• Sử dụng sách và đồ chơi tương tác: Sử dụng sách ảnh, tranh minh họa và đồ chơi để giúp bé học từ vựng mới và mở rộng vốn từ của mình. Hỏi bé về các hình ảnh và khuyến khích bé mô tả những gì bé thấy.

• Hát và cho bé nghe nhạc: Hát những bài hát vui nhộn và tham gia vào các trò chơi ngôn ngữ để giúp bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên nhất.

Các cách cho ba mẹ dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói tại nhà

Dưới đây là một số phương pháp dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói đơn giản mà ba mẹ có thể áp dụng tại nhà.

Thường xuyên nói chuyện cùng con

Tận dụng mọi cơ hội để trò chuyện cùng con là phương pháp giúp bé tiếp xúc với ngôn ngữ một cách tự nhiên. Ngay cả khi các bé không phản hồi lại những gì mà người lớn nói thì bạn cũng đừng dừng lại.

Hãy nói chuyện với con mọi nơi ví dụ như khi thay tã, trong khi chuẩn bị bữa tối, trong lúc ăn, khi chơi cùng con… Điều này sẽ làm bé quen với giọng nói và muốn nói nhanh nhất có thể để đáp lại lời người khác nói với mình.

Làm mẫu cho bé bắt chước theo

Theo các chuyên gia ngôn ngữ, bắt chước là một phương pháp tuyệt vời để những đứa bé chậm nói học cách sử dụng từ ngữ. Đầu tiên hãy dạy bé bắt chước hành động, sau đó tới âm thanh.

Chẳng hạn, hướng dẫn bé thực hiện hành động giơ tay lên đồng thời nói với giọng hào hứng “giơ tay lên”. Dần dần, khi bé đã biết bắt chước các hành động và từ đơn giản, hãy thêm các từ phức tạp hơn.

Ba mẹ cũng nên lặp đi lặp lại việc gọi tên các thành viên trong gia đình và hướng dẫn con bắt chước: mẹ, bà, ba… Đây là những từ đơn giản mà các em bé dễ phát âm theo.

Dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói bằng cách đọc sách, truyện

Theo các chuyên gia cho rằng ba mẹ cần thời gian đọc sách cho bé nghe, càng nhiều mỗi ngày càng tốt vì việc đọc sách sẽ giúp trẻ tiếp xúc với vốn từ vựng rộng hơn là những gì mà người lớn nói.

Khi đọc sách cho con nghe, hãy chỉ vào các đồ vật, hình ảnh ngộ nghĩnh… Đồng thời đừng quên yêu cầu bé nói lại những từ mà bạn vừa chỉ. Bạn cũng có thể nói tên bức tranh và yêu cầu bé chỉ vào, thậm chí hỏi trẻ xem hành động gì đang xảy ra.

Để giúp bé phát triển kỹ năng ngôn ngữ, bạn có thể cho bé học nói qua VMonkey - khóa học xây dựng nền tảng Tiếng Việt vững chắc cho trẻ. VMonkey cung cấp hơn 1.000 câu chuyện cổ tích dân gian và bài học cuộc sống, với âm thanh và hình ảnh sống động, giúp phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) và nuôi dưỡng tâm hồn cho trẻ.

Khám phá thêm về khóa học VMonkey tại đây

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể cho bé học nghe nói thông qua kho truyện tranh tương tác bằng tiếng Anh với nhiều chủ đề khác nhau của ứng dụng Monkey Stories. Ứng dụng này không chỉ giúp bé tập nghe và phản xạ, mà còn khuyến khích bé nói theo và mở rộng vốn từ của mình.

Khám phá thêm về ứng dụng Monkey Stories: Tại đây

Thường xuyên mở rộng vốn từ cho con

Áp dụng phương pháp này bằng cách khi bé nói một từ hoặc cụm từ, hãy thêm vào đó các từ có nghĩa khác để được câu hoàn chỉnh hơn. Việc này giúp bé từ từ hiểu được những từ nào nên đi cùng nhau và cách kết hợp từ như thế nào là có nghĩa.

Đừng quên đặt câu hỏi cho trẻ

Đặt câu hỏi mọi lúc mọi nơi về những gì diễn ra xung quanh bé và yêu cầu con trả lời cũng là một trong những phương pháp dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói mà nhiều ba mẹ đang áp dụng.

Có thể bé chưa thể trả lời được bằng các từ rõ ràng và câu đầy đủ. Tuy nhiên theo thời gian, bé sẽ biết cách trả lời theo ý chúng. Lúc đầu có thể là sử dụng cử chỉ, sau đó đến các từ đơn và tới một ngày là các câu có nghĩa.

Sử dụng âm nhạc để dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói

Phần lớn mọi em bé đều thích nhịp điệu và các bài hát du dương. Vì vậy, hãy thử hát các bài hát đơn giản dành cho trẻ em kèm hành động minh họa vui nhộn, chẳng hạn như The Wheels on the Bus, Itsy Bitsy Spider, Twinkle Twinkle… 

Lúc đầu bé sẽ biết bắt chước các chuyển động và cử chỉ cùng với bài hát, tiếp theo đó sẽ là ngân nga theo điệu nhạc.

Chơi các trò chơi với con là cách dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói

Các chuyên gia ngôn ngữ khuyến khích ba mẹ nên dành nhiều thời gian chơi với con và đừng để trẻ chơi một mình với đồ chơi hoặc thiết bị công nghệ, bởi vì đây là nguyên nhân khiến bé chậm nói.

Mỗi ngày, ba mẹ nên sắp xếp một khoảng thời gian nhất định nào đó và cùng con chơi các trò đơn giản như tô màu, xếp hình, mặc quần áo cho búp bê… Trong quá trình chơi đừng quên tương tác và giao tiếp với bé để con học được nhiều từ mới.

Một số lưu ý cần biết khi dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói

Ngoài việc áp dụng các phương pháp dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói, ba mẹ cũng cần lưu ý những điều quan trọng sau đây:

• Thống nhất phương pháp dạy con: Tất cả mọi người trong gia đình, từ ông bà đến bố mẹ, nên thống nhất trong cách giáo dục con để đồng lòng nuôi dạy trẻ tốt hơn.

• Dành nhiều thời gian cho con: Sau những giờ làm việc bận rộn, hãy dành thời gian cho con. Chơi đùa cùng con là cách tốt nhất để giúp bé rèn luyện kỹ năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ.

• Tránh quát mắng: Việc này có thể làm cho bé sợ hãi và ảnh hưởng lớn đến tâm lý và tinh thần của bé.

• Hạn chế chỉnh sửa quá nhiều khi bé nói sai: Hãy để quá trình học nói của con diễn ra một cách tự nhiên và vui vẻ. Ba mẹ chỉ cần hỗ trợ và phản hồi lại bằng những câu đúng và phù hợp để bé có thể sửa dần dần.

• Thường xuyên khen ngợi và động viên con: Hãy thường xuyên động viên và khen ngợi con khi bé có sự tiến bộ trong quá trình học nói. Điều này sẽ là nguồn động lực để bé muốn nói nhiều hơn và hào hứng hơn với việc học nói.

• Hạn chế sử dụng thiết bị công nghệ: Hãy hạn chế thời gian bé sử dụng thiết bị điện tử. Nghiên cứu đã chứng minh rằng việc sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều có thể ảnh hưởng đến việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ.

Nếu trẻ bị chậm nói ba mẹ nên làm gì?

Khi bé được chẩn đoán là chậm nói hoặc khi ba mẹ cảm thấy rằng quá trình học nói của bé diễn ra chậm hơn và các phương pháp dạy bé tập nói không hiệu quả, bạn có thể thực hiện các bước sau để kiểm tra và đảm bảo sức khỏe phát triển của bé:

• Tập tương tác với trẻ: Thường xuyên trò chuyện với bé trong giai đoạn đầu trẻ tập nói bằng cách dỗ dành, hát và tập nói từng từ. Quá trình này sẽ giúp trẻ quen với việc giao tiếp và khuyến khích trẻ nói nhiều hơn.

• Kiểm tra thính giác: Mất thính lực có thể là một nguyên nhân gây chậm nói. Ba mẹ có thể đưa bé đi kiểm tra thính giác trước 3 tháng tuổi, đặc biệt nếu bé không vượt qua được sàng lọc thính giác ban đầu.

• Sàng lọc bệnh lý: Trẻ có thể được sàng lọc để phát hiện các vấn đề khuyết tật hoặc bệnh lý có thể ảnh hưởng đến quá trình nói của bé, từ đó sớm nhận biết và can thiệp phù hợp.

• Thăm khám bác sĩ chuyên khoa: Các chuyên gia ngôn ngữ học có thể chẩn đoán và điều trị các tình huống rối loạn ngôn ngữ, giúp bé vượt qua các khó khăn trong quá trình phát triển ngôn ngữ.

Thông qua những thông tin hữu ích trên, hy vọng rằng các bậc phụ huynh có thể áp dụng các phương pháp dạy trẻ 18 tháng tuổi tập nói một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, việc áp dụng các khóa học như VMonkey và Monkey Stories cũng có thể giúp trẻ tự tin rèn luyện khả năng nghe nói và phát triển kỹ năng giao tiếp một cách tự nhiên nhất.