Tìm hiểu từ A - Z giáo dục sớm cho trẻ 0 -12 tháng tuổi

Đặc điểm phát triển trẻ 0 -12 tháng tuổi

Trẻ từ 0-12 tháng tuổi là khi cơ thể lẫn não bộ học cách thích nghi với môi trường ở ngoài bụng mẹ. Trẻ sẽ bắt đầu hình thành các tri xác, phản ứng và tò mò với mọi thứ xung quanh. Cụ thể, ở trong mỗi giai đoạn trẻ lại có những đặc điểm phát triển khác nhau:

Giai đoạn từ 0-3 tháng tuổi

Khi này trẻ vừa mới chào đời, ra khỏi cơ thể mẹ và tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Bạn có thể thấy ở giai đoạn này bé xuất hiện một số hoạt động làm quen thế giới như:

• Khi ba mẹ trò chuyện, mỉm cười bé có thể đáp lại bằng nụ cười. Đồng thời, bé cũng cảm thấy nhạy cảm với những âm thanh lạ hay tiếng gọi của mọi người.

• Xương, cơ của bé có sự phát triển hơn nên bé sẽ cố gắng nâng đầu và ngực của mình lên.

• Càng lớn bé càng giảm dần việc theo dõi những hành động của mọi ngày bằng mắt.

• Bé thích gặp, mút tay và khả năng cầm nắm đồ vật cũng dần thành thục lên.

• Khi nhìn thấy các đồ vật xuất hiện trong tầm mắt bé sẽ cố gắng dùng tay để với.

Giai đoạn từ 4-6 tháng tuổi

Các bé ở giai đoạn này lại có những đặc điểm riêng do cơ thể, nhận thức đã có sự phát triển hơn giai đoạn từ 0-3 tháng tuổi:

• Bé học cách lật và trườn người tới những vị trí bé muốn tới - đây cũng là một cách bé tiếp xúc với thế giới xung quanh.

• Thỉnh thoảng bé sẽ phát ra những tiếng i a như đang tự nói chuyện một mình.

• Tiếng cười của bé vang và kéo dài hơn, tạo thành chuỗi tiếng.

• Bé sử dụng tay của mình tốt hơn để cầm nắm các đồ vật chính xác, thậm chí là điều khiển chúng.

Giai đoạn từ 7-9 tháng tuổi

Đây là đã giai đoạn nửa cuối năm sơ sinh của trẻ. Và trong giai đoạn này trẻ cũng có khá nhiều sự thay đổi mà cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết:

• Trẻ hoạt động nhiều hơn, thích sử dụng tay, đầu gối để bò xung quanh và thích trườn, kéo mình bằng bụng, tay, chân. Cũng có một số bé nhảy vọt sang bước tập đi luôn mà không cần bò.

• Bắt đầu có thể tự ngồi mà không cần người hỗ trợ.

• Khi gọi bé bằng tên bé có thể nhanh chóng phản ứng lại bằng cách quay qua nhìn người gọi hay dừng lại. Một số bé có thể học nói sớm những từ đơn giản.

• Cảm thấy thích thú với các hoạt động như truy tìm đồ vật hay trốn tìm.

Giai đoạn từ 10-12 tháng tuổi

Các đặc điểm của trẻ trong giai đoạn từ 10-12 tháng rất khác biệt và rõ ràng, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ sơ sinh sang em bé. Đó là: 

• Bé bắt đầu học cách tự ăn bằng thìa/muỗng và có thể sử dụng ngón cái, ngón trỏ tốt để cầm nắm.

• Có thể đi được đoạn đường ngắn và bắt đầu học cách khám phá thế giới.

• Nói rõ ràng được một vài từ đơn, ví dụ như cha, mẹ,... Số lượng từ đơn có thể nói được tùy thuộc mỗi trẻ.

• Bé có thể cho bạn biết bé thích gì bằng cách chỉ vào đồ vật mình muốn.

• Biết bắt chước các hoạt động đơn giản của mọi người xung quanh.

Nhìn chung, bé ở mỗi một giai đoạn lại có những đặc điểm khác nhau. Trong độ tuổi từ 0-12 tháng bé có sự phát triển và thay đổi rất rõ rệt, nhanh chóng.

Vì sao cần giáo dục sớm cho trẻ 0-12 tháng tuổi

Việc giáo dục sớm cho trẻ từ 0 12 tháng tuổi là rất cần thiết. Các bậc cha mẹ có con trong độ tuổi này nên quan tâm, tìm hiểu và bắt tay ngay vào việc giáo dục trẻ bởi nó có thể mang lại rất nhiều lợi ích như:

Trẻ thích thú và học tập tốt hơn

Theo như cha đẻ của phương pháp tư duy Mind map - Tony Buzan thì thời điểm trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt là thời điểm trẻ bắt đầu học nói khả năng học tập ngôn ngữ của trẻ rất tốt. Hay nhà báo, người dẫn chương trình, viết sách và chuyên gia truyền thông Gordon Dryden cũng cho rằng trong 4 năm đầu đời chính là thời điểm mà con người phát triển 50% khả năng học của mình và 3 năm tiếp theo phát triển thêm 30% nữa.

Trẻ ở độ tuổi 0-12 tháng bắt đầu tiếp xúc với thế giới bên ngoài nên có ham muốn và năng lực khám phá, học tập rất mạnh. Do đó, cha mẹ nên dành thời gian, quan tâm, chăm sóc và giáo dục trẻ ngay trong thời điểm này.

Xem thêm: Tổng quan giáo dục sớm cho trẻ

Trẻ phát triển cả thể chất lẫn trí tuệ

Nếu cha mẹ áp dụng đúng phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0-12 tháng và có cách giáo dục phù hợp thì có thể giúp trẻ phát triển cả thể chất lẫn trí tuệ. Hiện nay có rất nhiều phương pháp giáo dục trẻ vừa có thể tập trung kích thích não bộ, giúp trẻ tư duy tốt hơn, trí tưởng tượng phong phú hơn nhưng đồng thời cũng giúp trẻ vận động nhiều hơn, thúc đẩy sự phát triển của khung xương. 

Phát hiện tiềm năng của trẻ

Ở trong độ tuổi từ 0-12 tháng trẻ đã bắt đầu biết biểu hiện sở thích và tiềm năng của mình. Khi được cha mẹ quan tâm và giáo dục từ sớm, các tiềm năng của trẻ sẽ được bộc lộ một cách rõ ràng hơn. Đồng thời, cha mẹ cũng có thể sớm phát hiện để có kế hoạch bồi dưỡng cho trẻ trong tương lai.

Nếu cha mẹ phát hiện trẻ có tiềm năng về ngôn ngữ có thể tải app Monkey Junior - Tiếng Anh cho trẻ mới bắt đầu 0 - 10 tuổi. Đây là một ứng dụng dạy tiếng Anh cho trẻ được áp dụng các phương pháp giáo dục trẻ khoa học. Với nhiều bài học tiếng Anh được phân chia cấp độ, thiết kế phù hợp với từng độ tuổi, giai đoạn phát triển của trẻ, sẽ giúp trẻ học tiếng Anh dễ dàng, tự nhiên và hiệu quả hơn.

Đảm bảo cho sự phát triển của trẻ về lâu về dài

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong giai đoạn từ 0-6 tuổi não của trẻ phát triển mạnh nhất. Tuy nhiên, nếu không được kích thích đúng cách và đầy đủ thì sự phát triển này sẽ trở nên kém hiệu quả và dần mất đi. Vì vậy, để trẻ có thể phát triển lâu dài, tạo tiền đề cho sự phát triển trí tuệ ở độ tuổi vị thành niên và trưởng thành thì ngay những năm đầu tiên trong cuộc đời cha mẹ cần chú trọng giáo dục trẻ.

Trẻ tự tin, mạnh dạn hơn

Một lợi ích nữa mà giáo dục sớm cho trẻ từ 0 12 tháng mang lại đó là trẻ trở nên tự tin và dạn dĩ hơn. Qua quá trình giáo dục trẻ, trẻ được cha mẹ khuyến khích và tạo điều kiện để tiếp xúc với thế giới xung quanh, tự xử lý các tình huống mà mình gặp phải. Điều này giúp trẻ không còn e ngại với mọi người, mọi vật nữa, ngược lại sẽ càng hoạt bát, sôi nổi hơn.

Các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ 0 -12 tháng tuổi hiệu quả nhất

Có rất nhiều cách giáo dục sớm cho trẻ từ 0-12 tháng hiệu quả đang được cả các bậc phụ huynh Việt Nam lẫn trên thế giới áp dụng. Có thể kể đến như:

Phương pháp Shichida

Áp dụng phương pháp Shichida là một cách mà cha mẹ giáo dục sớm cho trẻ được nhiều gia đình lựa chọn. Phương pháp này được đặt tên theo chính tên của người phát minh - Giáo sư Makoto Shichida (1929 - 2009). Lần đầu tiên phương pháp này xuất hiện và được áp dụng là năm 1960. Nhờ mang lại hiệu quả giáo dục cao mà phương pháp này dần trở nên phổ biến hơn ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là tại các quốc gia châu Á. 

Đây là phương pháp giáo dục rất phù hợp cho trẻ trong giai đoạn từ 0 - 3 tuổi bởi nó tập trung vào việc kích thích sự phát triển của não bộ. Nhất là ở trẻ từ 0-12 tháng tuổi, sự phát triển của bán cầu não phải có sự vượt trội hơn thì việc đưa vào giáo dục trẻ bằng phương pháp Shinichi lại càng cần thiết để cân bằng sự phát triển của 2 bán cầu não. Thông qua phương pháp giáo dục này có thể giúp trẻ hình thành và phát triển cả 5 giác quan là thị giác, thính xác, xúc giác, vị giác và khứu giác. 

Đồng thời, phương pháp giáo dục Shichida còn có những bài tập vận động phù hợp để trẻ có được một thể chất khỏe mạnh, thuận lợi cho sự phát triển về chiều cao, độ cứng chắc của xương và tính linh hoạt của cơ thể.

Phương án 0 tuổi

Giáo dục sớm cho trẻ từ 0-12 tháng theo phương án 0 tuổi của Giáo sư Phùng Đức Toàn (Feng De Quan) - cha đẻ của giáo dục thông minh sớm Trung Quốc đương đại cũng là một lựa chọn của nhiều bậc phụ huynh. Ông được biết đến là một người có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm dày dặn trong việc phát triển tiềm năng cho trẻ em, nhất là trẻ nằm trong độ tuổi từ 0 - 6 tuổi. Hiện phương án 0 tuổi của ông xây dựng đã được hàng triệu ông bố bà mẹ tại Trung Quốc đưa vào áp dụng để nuôi dạy con trẻ. Bên cạnh đó, các quốc gia như Philippines, Malaysia, Canada, Nhật Bản, Mỹ cũng tham gia thực hiện giáo dục trẻ theo phương án này.

Sở dĩ phương án không tuổi được sử dụng rộng rãi là bởi nó đã mang tới nhiều hiệu quả rõ ràng trong việc giáo dục trẻ từ 0-12 tháng tuổi nói riêng và 0 - 6 tuổi nói chung. Phương án này không chỉ dừng lại trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ mà còn chú trọng bồi dưỡng, ươm mầm tài năng mà trẻ sở hữu. 

Phương án 0 tuổi sẽ giáo dục trẻ theo phương pháp mở. Vì vậy, trẻ sẽ được học tập từ sớm trong một môi trường thoải mái, kết hợp vừa học vừa chơi, không gây cảm giác áp lực cho trẻ, khiến trẻ học tập một cách vô ý nhưng lại tiếp thu hiệu quả hơn.

Phương pháp Glenn Doman

Glenn Doman được biết tới là phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0-12 tháng tuổi rất hiệu quả do chính vị giáo sư Glenn Doman và các cộng sự mình nghiên cứu, giới thiệu. Giáo sư Glenn Don (1919 – 2013) đã tốt nghiệp tại trường Đại học Pennsylvania chuyên ngành Liệu pháp tâm lý và đồng thời cũng chính là một trong những sáng lập viên của “Viện nghiên cứu và phát triển tiềm năng con người”. Ông không chỉ nổi tiếng thế giới nhờ khả năng hỗ trợ phục hồi những trẻ em bị tổn thương não mà còn nhờ đưa ra phương pháp giúp giáo dục sớm cho trẻ rất khoa học.

Phương pháp Glenn Doman hiện đã được ứng dụng trong rất nhiều quốc gia. Có không ít gia đình, trung tâm, trường học, ứng dụng học tập đã ứng dụng phương pháp này vào trong chương trình giảng dạy. Tiêu biểu có thể kể đến Monkey Junior - chương trình dạy tiếng Anh sớm cho trẻ 0-10 tuổi.

Ưu điểm của phương pháp Glenn Doman chính là giúp trẻ có thể dễ dàng tiếp nhận các thông tin về từ, lượng và thế giới xung quanh hơn. Bên cạnh đó, phương pháp này còn có thể tạo ra cho trẻ sự kích thích về trí não lẫn khả năng vận động. Qua đó, trẻ có thể phát triển toàn diện hơn về mọi mặt.

Xem thêm: Monkey Junior áp dụng phương pháp tráo thẻ nhanh Glenn Doman như thế nào?

5 điều cần lưu ý khi giáo dục sớm cho trẻ 0 -12 tháng

Trong quá trình giáo dục cho trẻ từ 0 12 tháng có một số điều quan trọng sau mà các bậc cha mẹ cần lưu ý để có thể đạt được hiệu quả nuôi dạy trẻ tốt nhất:

• Cha mẹ không nên đặt quá nặng vào kết quả đạt được để tránh vô tình gây áp lực lên người con trẻ.

• Nên lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp với trẻ và tùy thuộc thời điểm, đặc điểm của trẻ để điều chỉnh cách giáo dục hợp lý.

• Nên làm công tác tư tưởng trước với ông bà để tránh xảy ra xung đột về việc giáo dục con sớm theo phương pháp hiện đại.

• Cha mẹ luôn song hành cùng con và chú ý đặc biệt tới con để nhận biết những thay đổi hay phát triển của con.

• Luôn giữ thái độ vui vẻ, kiên nhẫn với con vì thái độ của cha mẹ có thể tạo ra những ảnh hưởng nhất định tới việc giáo dục và phát triển của con.

Trên đây là các đặc điểm phát triển của trẻ từ 0-12 tháng mà cha mẹ cần nắm được. Bên cạnh đó, Monkey cũng chia sẻ với bạn những lý do cần giáo dục sớm cho trẻ và các phương pháp giáo dục tốt nhất. Cha mẹ nên tìm hiểu, cân nhắc và lựa chọn phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0 12 tháng phù hợp với con em của mình.