Giáo dục sớm cho trẻ: Cẩm nang từ A - Z cho ba mẹ!

Giáo dục sớm là gì?

Muốn giáo dục cho trẻ hiệu quả từ sớm thì các bậc phụ huynh cần hiểu rõ khái niệm giáo dục sớm là gì. Đây là cách gọi các phương pháp giáo dục cho trẻ ở độ tuổi từ 0 - 6 tuổi mà cha mẹ áp dụng với mong muốn có thể giúp trẻ phát triển mạnh khỏe và toàn diện nhất. 

Theo như Tiến sĩ Phạm Thị Mai Chi (Viện Nghiên cứu Giáo dục Phát triển tiềm năng con người - IPD) cho biết, trẻ ở giai đoạn từ 0 - 6 tuổi rất cần được cha mẹ quan tâm, chăm sóc và nuôi dạy. Bởi đây là khoảng thời gian mà trí não của trẻ phát triển nhất và dễ tiếp thu các kiến thức mới nhất. Trẻ em ở trong độ tuổi này rất ham học hỏi, thích tìm tòi và khám phá những điều mới lạ xung quanh. Do đó, cha mẹ nên áp dụng các phương pháp giáo dục từ sớm cho trẻ.

6 lợi ích nhận được khi giáo dục sớm cho trẻ

Sở dĩ ngày càng có nhiều gia đình chú trọng tới việc giáo dục trẻ từ sớm là bởi họ nhận ra những lợi ích của việc làm này mang lại cho chính con em mình. Khi giáo dục trẻ từ sớm có thể giúp trẻ:

Cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống và linh hoạt trước mọi tình huống xảy đến

Khi cha mẹ giáo dục từ sớm cho trẻ sẽ giúp trẻ được tự mình trải nghiệm nhiều điều trong cuộc sống và đối diện với nhiều tình huống xảy ra hơn. Từ đó, trẻ dần học được cách đối mặt với mọi vấn đề và tự suy nghĩ, đưa ra các phương pháp giải quyết. Thói quen này dần hình thành sẽ khiến trẻ cảm thấy tự tin và luôn có thể tìm được các giải quyết tốt nhất trước mọi vấn đề mà bé có thể gặp phải trong tương lai.

Khả năng tư duy tốt, trí tưởng tượng phong phú hơn

Một số phương pháp giáo dục sớm cho trẻ có tác dụng kích thích tư duy logic và trí tưởng tượng của trẻ. Việc áp dụng phương pháp giáo dục cho trẻ ở trong giai đoạn này có thể giúp trẻ học tập, tiếp thu và liên kết các sự vật, sự việc dễ dàng hơn.

Cảm thấy hứng thú hơn với việc học tập 

Trẻ từ 0 - 6 tuổi vô cùng tò mò với thế giới xung quanh và đây cũng là độ tuổi mà trẻ ham học hỏi nhất. Vì vậy, các bậc cha mẹ đừng bỏ qua khoảng “thời gian vàng” này để giáo dục trẻ, giúp trẻ luôn cảm thấy hứng thú với việc học tập và học tập một cách hiệu quả nhất.

Sức khỏe, thể chất của trẻ phát triển hơn

Cũng có một số phương pháp giáo dục sớm cho trẻ chú trọng tới việc tăng cường sức khỏe và thể chất. Việc đưa vào áp dụng phương pháp này để nuôi dạy trẻ một cách phù hợp có thể giúp trẻ thường xuyên tham gia vận động để có một sức khỏe tốt, cơ thể khỏe mạnh, cứng cáp.

Phát hiện và phát triển được tiềm năng, thế mạnh

Trong quá trình giáo dục trẻ từ sớm còn có thể giúp cha mẹ phát hiện ra bé yêu thích điều gì và có tiềm năng ở lĩnh vực nào. Có bé có thể thích bơi lội, vẽ tranh, ca hát hay nhảy múa và cũng có bé lại rất nhạy cảm với các ngôn ngữ, con số hoặc có khả năng ghi nhớ tốt. Khi sớm phát hiện ra tiềm năng của bé cha mẹ cũng có thể dễ dàng định hướng cho con và tìm ra phương pháp nuôi dạy phù hợp nhất để con được phát triển tốt nhất những tiềm năng, thế mạnh của mình.

Biết yêu thương gia đình, người thân và đồng cảm với những người gặp khó khăn

Một lợi ích nữa của việc giáo dục cho trẻ từ sớm đó là có thể giúp trẻ rèn luyện phẩm chất, đạo đức, mạnh dạn tiếp xúc với mọi người, biết bày tỏ cảm xúc với những người xung quanh. Đồng thời, qua quá trình này trẻ cũng học được cách yêu thương mọi người và sẵn sàng chia sẻ, đồng cảm cùng với những người gặp khó khăn, có hoàn cảnh bất hạnh.

Với những lợi ích trên chúng ta có thể thấy tầm quan trọng trong việc giáo dục sớm cho trẻ, vậy giáo dục sớm như thế nào cho hiệu quả, có những phương pháp giáo dục nào cùng Monkey tìm hiểu nhé!

Xem thêm: Giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ

5 phương pháp giáo dục trẻ em từ sớm phù hợp, hiệu quả

Hiện nay có rất nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ khác nhau. Trong đó, được đánh giá là có hiệu quả nhất phải kể tới 5 phương pháp sau:

Reggio Emilia - Giúp trẻ tư duy logic và sáng tạo

Reggio Emilia là phương pháp giáo dục trẻ được đặt tên theo tên của một thành phố thuộc miền Bắc, Italia. Sở dĩ tên của thành phố này được lựa chọn là bởi sau Thế chiến II nơi đây đã phải chịu nhiều vết thương chiến tranh. Thế nhưng, chính nhờ vào tình yêu thương cũng như niềm tin vào thế hệ tương lai mà ngay cả khi không có trường học hay giáo án giảng dạy nhưng trẻ em nơi đây vẫn nhận được sự giáo dục tốt từ cha mẹ mình. Các bậc cha mẹ tại vùng này đã chủ động dạy cho con mình thông qua cách vừa đặt câu hỏi cho con lại vừa cùng con đi tìm kiếm câu trả lời. Các câu hỏi liên quan tới những sự vật, hiện tượng thực tế diễn ra trong chính cuộc sống xung quanh.

Áp dụng chương trình giáo dục sớm cho trẻ Reggio Emilia có thể giúp trẻ chủ động tìm tòi, khám phá và đưa ra các giải quyết các vấn đề xung quanh. Và cũng chính trong quá trình này trẻ sẽ tự đưa ra những suy nghĩ, cách biểu đạt và hành động khác nhau. Điều đó có thể giúp trẻ phát huy được tư duy, sự sáng tạo của mình. Đồng thời, khả năng biểu đạt ý kiến cá nhân cũng sẽ dần phát triển. Reggio Emilia hiện đang được rất nhiều trường học, đặc biệt là các trường quốc tế đưa vào áp dụng trong giảng dạy.

Montessori - Phương pháp giúp trẻ phát triển cá nhân hoàn thiện

Hoặc các bậc phụ huynh cũng có thể áp dụng phương pháp Montessori. Đây là một cách giáo dục sớm cho trẻ cũng rất phổ biến và mang lại hiệu quả cao. Phương pháp này được đặt tên dựa theo tên của Maria Montessori (1870 - 1952) - một vị Tiến sĩ, bác sĩ, nhà giáo dục người Ý nổi tiếng. Bà đã đưa ra phương pháp giáo dục này dựa trên chính những kiến thức và kinh nghiệm thực tế mà mình tích lũy được trong suốt nhiều năm nghiên cứu, làm việc. 

Ưu điểm của phương pháp giáo dục sớm cho trẻ Montessori chính là tập trung phát triển tính tự lập, tự do của trẻ nhưng vẫn đảm bảo thuộc giới hạn cho phép trong quá trình trẻ hình thành tâm sinh lý. Cha mẹ sẽ tạo điều kiện để trẻ có thể tự do phát triển một cách hoàn thiện dựa trên năng lực bản thân và sự sáng tạo của mình. Để có thể làm được điều này thì môi trường học tập cần phải được sắp xếp, bố trí phù hợp với tính cách của mỗi trẻ. 

Shichida - Phương pháp giáo dục sớm cho trẻ phát triển toàn diện

Cha mẹ cũng có thể giáo dục sớm cho trẻ bằng phương pháp Shichida. Đây là phương pháp giáo dục trẻ có nguồn gốc từ Nhật Bản. Theo nhiều ghi chép cho biết phương pháp này chính thức ra đời vào năm 1960 và tên gọi được đặt theo tên của Giáo sư Makoto Shichida (1929 - 2009). Giáo sư cũng chính là người đã nghiên cứu và xây dựng ra phương pháp giáo dục trẻ này.

Phương pháp giáo dục trẻ Shichida chủ yếu tập trung vào 4 yếu tố quan trọng sau:

• Giúp trẻ phát triển trí tuệ và cân bằng sự phát triển của cả 2 bán cầu não

• Giúp trẻ phát triển tinh thần khỏe mạnh, có ý thức đạo đức tốt từ sớm

• Đưa vào các bài tập phù hợp với độ tuổi của trẻ để trẻ có thể phát triển thể chất tốt

• Giáo dục dinh dưỡng, cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, phù hợp độ tuổi cho sự phát triển của trẻ

Glenn Doman - Phương pháp giáo dục trẻ thông minh sớm 

Chắc chắn rằng bất kỳ bậc phụ huynh nào cũng mong muốn con của mình thông minh, hoạt bát. Và một trong các phương pháp giáo dục trẻ thông minh sớm rất hiệu quả đó là Glenn Doman. Điểm đặc biệt của phương pháp này đó là không dạy cho trẻ cách đọc, viết hoặc phân biệt đồ vật mà thay vào đó là sử dụng Dot card hoặc Flashcard để kích thích trí thông minh của trẻ.

Glenn Doman là phương pháp giáo dục được phát minh bởi Giáo sư Glenn Doman (1919 - 2013) và các cộng sự làm việc trong Viện Nghiên cứu Thành tựu Tiềm năng Con người của ông. Hiện phương pháp này đã có mặt trên hơn 180 quốc và vùng lãnh thổ.

Do phương pháp giáo dục trẻ sớm này không bắt trẻ phải học nên khiến trẻ cảm thấy thoải mái và thích thú. Từ đó khơi gợi được sự tò mò, muốn khám phá của trẻ. 

Trên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sự thông minh của một người phần lớn do sự phát huy chức năng của não phải quyết định. Bên cạnh đó, có tới trên 70% các nhà khoa học hiện nay đều có ưu thế hơn về não phải. Và não phải cũng chính là bộ phận có khả năng ghi nhớ hình ảnh nhanh, chính xác mà không cần tới ý thức, phân tích. 

Sử dụng các tấm thẻ để giáo dục trẻ sẽ giúp trẻ dễ dàng ghi nhớ hình ảnh hơn, rèn luyện được khả năng ghi nhớ, phân tích và xử lý thông tin của não phải. Mặt khác, thông qua quá trình giáo dục từ sớm này còn có thể giúp cha mẹ và con cái gắn kết tình cảm tốt hơn. 

Đã có rất nhiều trường hợp hay các ứng dụng học tập đưa vào sử dụng phương pháp Glenn Doman. Tiêu biểu có thể kể đến app Monkey Junior - Tiếng Anh cho trẻ mới bắt đầu 0 - 10 tuổi. App được ứng dụng phương pháp giáo dục trẻ từ sớm để dạy tiếng Anh cho trẻ một cách hiệu quả nhất, làm trẻ cảm thấy thích thú, muốn tìm hiểu, khám phá và học tập. Từ đó, trẻ học hiệu quả hơn và ghi nhớ lâu hơn. Các phụ huynh có thể tải app Monkey Junior về điện thoại, máy tính hoặc iPad để trẻ có thể tự học. 

HighScope - Giúp trẻ chủ động hơn trước mọi tình huống

Vào những năm 1960, tại Mỹ, các trường mẫu giáo và tiểu học tại Mỹ đã bắt đầu áp dụng phương pháp giáo dục trẻ này. Cho tới nay, đây vẫn được coi là một phương pháp giáo dục trẻ rất hiệu quả, khoa học. 

Phương pháp HighScope là phương pháp phương pháp giáo dục sớm cho trẻ chú trọng tới yếu tố “cá nhân học tập chủ động”. Tức là cố gắng để giúp trẻ chủ động tham gia vào việc học tập, nghiên cứu, lựa chọn và làm theo các kế hoạch do chính bản thân xây dựng. 

Với phương pháp giáo dục này, trẻ có thể tự mình tạo ra một thư viện kiến thức riêng thông qua quá trình tương tác với thế giới và các sự vật, sự việc xung quanh. Trong quá trình này, các bậc phụ huynh, thầy cô chỉ đóng vai trò xác nhận tính đúng đắn của kiến thức và giúp trẻ mở rộng các cấp độ kiến thức.

Những điều ba mẹ cần lưu ý khi giáo dục sớm cho trẻ

Để có thể giáo dục cho trẻ từ sớm đạt hiệu quả tốt nhất các bậc phụ huynh cần lưu ý một số điều quan trọng sau:

• Nắm bắt thời điểm lý tưởng để áp dụng các phương pháp giáo dục trẻ từ sớm. 

• Nghiên cứu và lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp nhất với trẻ và độ tuổi của trẻ.

• Trong quá trình nuôi dạy con cần có sự kiên nhẫn, quan tâm và luôn khuyến khích, động viên trẻ.

• Luôn tạo môi trường học tập thoải mái, thư giãn cho trẻ, không nên áp đặt trẻ hay tạo áp lực bắt trẻ phải đạt được kết quả nào đó.

• Tôn trọng mong muốn, sở thích của trẻ và không cản trở, can thiệp vào việc trẻ tìm tòi, nghiên cứu, khám phá.

Với những chia sẻ trên của Monkey hy vọng có thể giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn giáo dục sớm cho trẻ là gì và những lợi ích nhận được từ việc làm này. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cũng nên tìm hiểu kĩ các phương pháp giáo dục trẻ để từ đó lựa chọn ra những phương pháp phù hợp nhất với con em của mình. Đồng thời, đừng quên những lưu ý quan trọng mà chúng tôi chia sẻ.