Giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi: Hiểu đúng để áp dụng đúng

Đặc điểm phát triển não bộ của trẻ 0 - 6 tuổi

Từ 0 - 6 tuổi là độ tuổi vàng để giáo dục trẻ bởi trong giai đoạn này trí não của bé có sự phát triển nhanh và mạnh nhất. Khả năng học hỏi, tiếp thu kiến thức của trẻ thậm chí còn tốt hơn so với người trưởng thành. Do mới tới với thế giới, mọi thứ xung quanh còn lạ lẫm nên trẻ rất mong muốn được tìm tòi, khám phá, học hỏi.

Thế nên, nếu được sự giáo dục kịp thời, phù hợp có thể kích thích trẻ phát huy những tiềm năng, thế mạnh của mình. Tuy nhiên, nếu cha mẹ không chú trọng giáo dục trẻ từ sớm trong giai đoạn này thì tương lai, sự phát triển trí tuệ sẽ dần chậm lại và trở nên kém hiệu quả hơn. 

Cụ thể, để đánh giá về sự phát triển não bộ của trẻ 0-6 tuổi, các nhà khoa học đều căn cứ vào chu vi, tỷ trọng não và cả số lượng tế bào, liên kết tế bào trong thần kinh. Thông qua những yếu tố này các nhà khoa học nhận thấy rằng, trẻ ở độ tuổi 0-6 có sự phát triển não rất nhanh, đặc biệt là từ 0 -3 tuổi. 

Sau khi thai nhi được 2 tháng, cơ quan phát triển lớn nhất là não bộ. Và sau khi chào đời được 9 tháng, trọng lượng não tiếp tục tăng lên và tăng gấp khoảng 2 lần so với lúc mới sinh. Tới năm 3 tuổi trọng lượng não của trẻ tiếp tục tăng và tăng gấp khoảng 3 lần. Não bộ của trẻ sẽ thực sự hoàn thiện khi trẻ được 5-6 tuổi. 

Cũng chính vì đặc điểm phát triển não bộ của trẻ như vậy mà các nhà khoa học cho rằng giáo dục sớm cho bé 0-6 tuổi rất quan trọng:

• Trước khi sinh đến khi trẻ 6 tuổi là thời kỳ tốt nhất để trẻ phát triển vận động thô.
• Trước khi 2 tuổi là thời kỳ tốt nhất để giúp trẻ phát triển về mặt tình cảm và xã hội.
• Từ khi sinh tới trước khi 3 tuổi là thời kỳ tốt nhất để trẻ phát triển ngôn ngữ và trước 6 tuổi rất thích hợp để cho trẻ học ngoại ngữ.
• Trước khi trẻ 4 tuổi là thời kỳ tốt nhất để học đếm và trước 6 tuổi là thời kỳ tốt nhất để học âm nhạc, nhạc cụ.

Giáo dục sớm cho trẻ 0 - 6 tuổi là gì?

Giáo dục sớm cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi là một việc làm cần thiết và quan trọng. Theo đó, cha mẹ, gia đình, nhà trường sẽ bắt đầu giáo dục cho trẻ ngay trong giai đoạn trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Mục đích của việc giáo dục này đó là để trẻ có thể phát triển một cách toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần. Trẻ được giáo dục từ sớm có thể phát triển tốt các khả năng như tư duy, sáng tạo, tập trung, phản biệt,... Đồng thời, trẻ cũng có thể hình thành được thói quen sống tự lập, tự tin, lạc quan, biết yêu thương, chia sẻ với mọi người,... 

Đặc biệt, thông qua quá trình giáo dục sớm cho trẻ cha mẹ còn có thể sớm phát hiện những tiềm năng, năng khiếu, nhân cách của trẻ. Từ đó có kế hoạch, phương pháp giúp trẻ phát huy và chuẩn bị hành trang, nền tảng vững chắc trong tương lai. 

Trong quá trình giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi người đóng vai trò quan trọng nhất là cha mẹ. Tuy nhiên, cha mẹ không phải là thầy cô mà sắm vai một người bạn đồng hành và dẫn dắt trẻ để trẻ được giáo dục một cách tự nhiên trong tình yêu thương, tôn trọng.

Tại sao nên giáo dục sớm cho trẻ 0 - 6 tuổi?

Có một số bậc phụ huynh cho rằng việc giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi là không cần thiết vì khi này trẻ còn quá nhỏ, nên để trẻ phát triển tự nhiên, vui chơi thoải mái. Thế nhưng, theo các nhà khoa học, chuyên gia giáo dục trẻ em thì cho rằng giáo dục sớm cho trẻ trong giai đoạn này rất có lợi với tương lai của trẻ. 

Giáo dục sớm cho trẻ giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi là tốt và cần thiết bởi giáo dục sớm có thể kích thích não bộ phát triển, thậm chí là thay đổi thành phần kết cấu của não bộ. Nhờ vậy mà các tế bào não phát triển một cách phức tạp hơn, đồng thời số lượng phân tử RNA trong tế bào não cũng tăng cao. Điều này giúp trẻ trở nên thông minh, khả năng học tập, ghi nhớ nhanh và hiệu quả hơn. Hiding và Langhe - 2 Giáo sư người Thụy Điển cũng đã khẳng định điều này. 

Hay nhà sáng lập trung tâm My Little Genius - ông Lim Wee Ming cũng đã nhận định về việc giáo dục cho trẻ từ sớm như sau: “Khi trẻ trải nghiệm phương pháp giáo dục sớm, não bộ trẻ sẽ phát triển nổi trội về cảm xúc, tư duy và trí tuệ. Việc tiếp xúc sớm và liên tục với những hoạt động giáo dục sẽ kích thích trẻ đam mê học hỏi, thích thú khám phá thế giới xung quanh”.

ĐỪNG BỎ LỠ!! Các giải pháp giúp con phát triển toàn diện về tư duy và ngôn ngữ. Nhận ưu đãi lên đến 40% NGAY TẠI ĐÂY!

Trẻ em khi vừa ra khỏi bụng mẹ, tiếp xúc với thế giới bên ngoài có ham muốn mạnh mẽ được tìm tòi, học hỏi, khám phá. Thời điểm này, trong bộ não của mỗi trẻ có tới trên 100 tỷ tế bào thần kinh. Trung bình mỗi giây lại có thêm khoảng 700 liên kết trong tế bào não được hình thành. Khi trẻ được 3 tuổi, tốc độ phát triển của não bắt đầu chậm dần đi. Như vậy, nếu giáo dục trẻ từ sớm, áp dụng biện pháp giáo dục hiệu quả thì bộ não của trẻ sẽ được kích thích để phát triển nhanh hơn, tư duy của trẻ cũng hoàn thiện sớm hơn. 

Hơn nữa, việc giáo dục trẻ từ 0 đến 6 tuổi không có nghĩa là nhồi nhép, ép trẻ phải học tập. Thay vào đó, các phương pháp giáo dục trẻ từ sớm sẽ thực hiện theo hình thức dạy mà chơi, kết hợp với các hoạt động vận động thể chất, tinh thần để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên nhất. 

9 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ

Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều phương pháp giáo dục trẻ từ 0 đến 6 tuổi khác nhau. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm riêng. Trong đó, 9 phương pháp dưới đây được các chuyên gia giáo dục đánh giá là hiệu quả và tối ưu nhất mà các cha mẹ có thể tham khảo.

Phương pháp Montessori

Đây là một phương pháp dạy trẻ từ 0 đến 6 tuổi đã và đang được nhiều quốc gia ứng dụng. Phương pháp này được đặt tên dựa theo tên của chính người sáng lập, đó là bà Maria Montessori - chuyên gia người Ý trong lĩnh vực giáo dục học, triết học và nhân văn học. Với những kiến thức, kinh nghiệm của mình, bà Montessori đã nghiên cứu và tìm ra phương pháp để giáo dục trẻ, qua đó giúp phát hiện tiềm năng quả trẻ nhờ vào việc xây dựng một môi trường học tập thân thiện nhưng cũng rất chuyên nghiệp. 

Phương pháp Montessori được đánh giá là có nhiều ưu điểm nổi bật như:

• Chú trọng giáo dục dựa theo từng giai đoạn tuổi: Trong đó, chủ yếu tập trung giáo dục, phát triển cho trẻ chủ yếu ở giai đoạn từ 3-5 tuổi. Ở giai đoạn này, trẻ sẽ được chú trọng phát triển về ngôn ngữ, nhận thức, các kỹ năng vận động và tham gia trải nghiệm những hoạt động dã ngoại, du lịch.
• Khuyến khích trẻ tham gia vui chơi và học cách hợp tác với người khác: Trẻ có quyền được lựa chọn các hoạt động muốn tham gia, trình tự của hoạt động. Với cách này trẻ có thể thoải mái vui chơi mà vẫn học tập được nhiều điều bổ ích thông qua các hoạt động tham gia. Đồng thời, trẻ còn có thể cùng bạn bè hợp tác đã vượt qua các thử thách.
• Trẻ là trung tâm của mọi hoạt động: Trong mọi hoạt động, chương trình giáo dục, lộ trình học, trẻ luôn được đặt ở vị trí trung tâm. Tất cả được xây dựng dựa trên chính sự phát triển, tiềm năng, đặc điểm của mỗi trẻ.
• Nâng cao tinh thần tự giác và tính kỷ luật: Phương pháp dạy trẻ từ 0 đến 6 tuổi này cũng chú trọng tới sự phát triển tính tự giác và kỷ luật của trẻ, giúp trẻ sống tự lập hơn, xây dựng thói quen ngăn nắp, gọn gàng.
• Khơi gợi cảm hứng sáng tạo: Điểm cộng tiếp theo cho phương pháp này đó là có thể tạo điều kiện để bé thỏa sức được tự do sáng tạo, mở rộng tư duy của mình.
• Trải nghiệm theo cách riêng: Trẻ cũng sẽ được đối mặt với nhiều tình huống thực tế và cha mẹ, thầy cô sẽ để trẻ tự mình trải nghiệm, tìm ra cách giải quyết riêng thay vì can thiệp, giải quyết giúp trẻ.

Ba mẹ xem thêm: Bách khoa nuôi dạy trẻ 0-3 tuổi

Phương pháp giáo dục trẻ của Mỹ

Khác với Việt Nam, tại Mỹ, khi con đã đủ 18 tuổi cha mẹ sẽ không còn trách nhiệm nuôi dạy nữa. Đủ 18 tuổi, chúng sẽ phải tự lo lắng, chi trả các khoản chi phí cho cuộc sống của mình. Do đó, trẻ con ở Mỹ thường rất thông minh, dũng cảm và có tinh thần tự lập, sáng tạo cao. Những phẩm chất này được xây dựng nhờ cách giáo dục của các ông bố bà mẹ Mỹ. 

Thay vì được bao bọc khi còn nhỏ, trẻ em Mỹ sẽ phải học cách tự lập. Đầu tiên, chúng sẽ học cách tự thực hiện các công việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, tự đi chơi với bạn bè,... Thậm chí là học cách kiếm tiền thông qua làm việc nhà, sửa chữa những món đồ chơi bị hỏng,... Đây là cơ hội để trẻ rèn luyện tính tự lập, sự chủ động và cả sự sáng tạo, kích thích trí thông minh, năng lực trong trẻ.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Monkey Junior - Giải pháp giúp con phát triển toàn diện tư duy ngôn ngữ

App giáo dục sớm: Top 15 phần mềm giúp trẻ phát triển tư duy tốt

Giáo dục sớm cho trẻ: Cẩm nang từ A - Z cho ba mẹ!

Phương pháp Glenn Doman

Glenn Doman là phương pháp giáo dục sớm cho trẻ được đặt tên theo chính tên của người sáng lập - Giáo sư Glenn Doman. Ông vừa là một nhà vật lý trị liệu, đồng thời cũng là người đã tham gia vào việc sáng lập Viện thành tựu tiềm năng con người. Ông cũng đã được chính phủ Brazil vinh danh vào năm 1966 nhờ những cống hiến của mình cho trẻ em trên toàn thế giới. 

Giáo sư Glenn Doman đã dành nhiều năm để nghiên cứu thành công phương pháp giáo dục nuôi dạy trẻ sớm này. Hiện phương pháp đã được ứng dụng rộng rãi trên khoảng hơn 180 quốc gia.

Khi áp dụng phương pháp giáo dục này, trẻ sẽ được kích thích khả năng ghi nhớ, phân tích, tư duy logic thông qua các hình ảnh học liệu Flashcard, Dot card. Và phương pháp dạy trẻ này được thực hiện một cách tự nhiên, không khô cứng, gò bó, ép buộc nên không khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, áp lực.

Hiện nay có khá nhiều chương trình giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi áp dụng phương pháp này, tiêu biểu có thể kể đến app Monkey Junior - Tiếng Anh cho trẻ mới bắt đầu 0 - 10 tuổi. Đây là app dạy ngoại ngữ, bao gồm tiếng Anh (Anh - Anh và Anh - Mỹ), tiếng Việt và 4 ngôn ngữ khác cho trẻ, bao gồm: Tiếng Trung, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Nga. Các bài học trên app được thiết kế sinh động, trực quan, giúp trẻ học mà chơi, chơi mà học. Từ đó, trẻ có thể tiếp thu kiến thức nhanh, ghi nhớ lâu, cảm thấy thích thú với việc học ngoại ngữ hơn.

Để được tư vấn tốt nhất, ba mẹ hãy liên hệ Monkey thông qua tổng đài 1900 63 60 52. Hoặc để lại thông tin ngay TẠI ĐÂY để nhận được nhiều ưu đãi lên đến 40% và hàng ngàn tài liệu học tập Miễn Phí.

Ba mẹ xem thêm: 4 lợi ích vượt trội khi con học Monkey Junior

Phương pháp Highscope 

Highscope cũng là một phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi rất khoa học, hiệu quả đã được công nhận bởi 3 tổ chức uy tín là Hiệp hội Quốc gia về Giáo dục trẻ nhỏ của Hoa Kỳ (NAEYC), Hiệp hội Quốc tế Đọc (IRA) và Hội đồng Giáo viên Toán học Quốc gia Hoa Kỳ (NCTM). Đồng thời, phương pháp này cũng đang được Mỹ cùng nhiều quốc gia châu Âu áp dụng. 

Mục tiêu của phương pháp giảng dạy sớm cho trẻ này là hướng tới việc khơi gợi niềm đam mê học hỏi và tinh thần chủ động, tò mò của trẻ. Dựa trên các thống kê cho thấy, có khoảng 70% trẻ được dạy theo phương pháp Highscope sẽ đạt chỉ số IQ 90+ khi 5 tuổi.

Highscope được xây dựng để giáo dục, phát triển cho trẻ dựa trên 8 lĩnh vực, đó là:

• Tiếp cận học tập.
• Ngôn ngữ, giao tiếp.
• Phát triển xã hội, cảm xúc.
• Phát triển thể chất, sức khỏe. 
• Khoa học, công nghệ.
• Toán học.
• Nghệ thuật sáng tạo.
• Học tập các quy tắc xã hội.

Phương pháp Shichida

Vào năm năm 60 của thế kỷ 20, phương pháp Shichida ra đời. Đây là phương pháp được nghiên cứu và giới thiệu bởi một Giáo sư, đồng thời cũng là nhà nghiên cứu về lĩnh vực phát triển não bộ nổi tiếng với hơn 40 năm kinh nghiệm - Makoto Shichida. Hiện phương pháp này không chỉ được nhiều gia đình tại Nhật Bản áp dụng mà còn phổ biến rộng rãi tại hơn 14 quốc gia khác. 

Shichida là phương pháp chú trọng nuôi dạy trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Phương pháp này có nhiều ưu điểm nổi bật như:

• Giúp trẻ phát triển về trí não: Với phương pháp này, cả bán cầu não phải và trái đều được chú trọng phát triển để tạo sự cân bằng. Trong đó, bán cầu não trái có tác dụng phát triển tư duy logic và bán cầu não phải có tác dụng phát triển tư duy về cảm xúc cho trẻ.
• Giáo dục tinh thần: Thông qua phương pháp giảng dạy này trẻ sẽ được xây dựng ý thức đạo đức, sự yêu thương, đồng cảm với mọi người từ sớm. 
• Giáo dục thể chất: Trẻ cũng sẽ được tham gia vào các bài tập thực hành hằng ngày để tăng cường vận động, phát triển thể chất, nâng cao sức khỏe. 
• Giáo dục sinh dưỡng: Khác với nhiều phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi, Shichida còn chú trọng tới cả giáo dục về dinh dưỡng để trẻ phát triển toàn diện nhất.

Phương pháp Reggio Emilia 

Nhà tâm lý học Loris Malaguzzi (1920 - 1994) sau nhiều năm nghiên cứu đã chính thức thành công xây dựng và giới thiệu phương pháp giáo dục sớm cho trẻ Reggio Emilia. Phương pháp giáo dục này được đặt tên theo tên thành phố của Ý. Đặc điểm của phương pháp giáo dục Reggio Emilia đó là luôn đặt trẻ ở vị trí trung tâm và tin rằng trẻ có thể thể hiện được sự sáng tạo, suy nghĩ riêng của mình thông qua hàng trăm ngôn ngữ với nhiều cách khác nhau. 

Áp dụng phương pháp giáo dục trẻ từ 0 đến 6 tuổi này đồng nghĩa với việc chúng ta sẽ tạo cho trẻ một môi trường học tập mở. Trẻ được khuyến khích đưa ra những vấn đề mà mình thắng mắc và cùng cha mẹ, thầy cô đi tìm lời giải đáp. Bên cạnh đó, trẻ cũng được tham gia vào các hoạt động dựa trên sự tự nguyện để khám phá và trải nghiệm thế giới.

Nhờ vào phương pháp này mà trẻ có thể trở nên dạn dĩ, mạnh dạn, dám đưa ra những thắc mắc của mình, thể hiện được sự yêu thích, tìm tòi, muốn khám phá thế giới. Thêm nữa, trẻ cũng sẽ được phát triển tư duy phản biện, hình thành khả năng sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú và luôn cảm nhận được sự tôn trọng từ người lớn, dần hình thành sự tự tin, độc lập cho bản thân.

Phương pháp giáo dục trẻ của người Do Thái

Do Thái nổi tiếng là dân tộc thông minh nhất thế giới. Mặc dù họ chỉ có 13 triệu dân nhưng lại chiếm tới 40% tỷ lệ người đoạt giải Nobel. Và sở dĩ người Do Thái thông minh như vậy ngoài yếu tố gen thì chủ yếu tới từ việc họ có bí quyết dạy con từ nhỏ riêng. 

Theo như chuyên gia giáo dục Lại Thị Hải Lý, người đã có thời gian dài tự nghiên cứu cách giáo dục con của người Do Thái cho biết các bà mẹ Do Thái có cách dạy con rất riêng. Thay vì bao bọc con, họ luôn nhen nhóm, khích lệ để con phát triển. Và các bà mẹ Do Thái sẽ không bao giờ làm với con 3 điều:

• Không thỏa mãn trước.

• Không thỏa mãn tức thời.

• Không thỏa mãn quá mức.

Bên cạnh đó, họ cũng luôn áp dụng câu châm ngôn “Con lừa thồ sách”, có nghĩa là nếu chỉ đọc sách mà không biết áp dụng kiến thức đọc được vào cuộc sống thì đó chỉ là kiến thức, trí tuệ chết. Đó cũng là lý do mà người Do Thái coi làm việc nhà chính là dạy trẻ cách sinh tồn cơ bản. Ngay từ nhỏ trẻ con Do Thái đã được dạy cách làm việc nhà, các công việc phụ thuộc theo từng độ tuổi. Nhờ vậy mà trẻ con người Do Thái rất độc lập, tự tin, chủ động và thông minh.

ĐỪNG BỎ LỠ!! Các giải pháp giúp con phát triển toàn diện về tư duy và ngôn ngữ. Nhận ưu đãi lên đến 40% NGAY TẠI ĐÂY!

Phương pháp giáo dục trẻ của Mexico

Hiện nay, các gia đình Mexico đang dần hướng tới việc giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi theo hướng cách biệt hóa và tôn trọng sự khác biệt. Họ dần chấp nhận sự khác biệt, ương bướng của con và đưa vào phương pháp đúng đắn, tạo điều kiện để trẻ bộc lộ những điều này ra. Cha mẹ cũng sẽ ủng hộ và quan sát, hướng dẫn trẻ khi trẻ nghịch ngợm, chọc phá, phiêu lưu hay mạo hiểm khám phá thế giới xung quanh. Tất cả mọi thứ về con cũng sẽ được cha mẹ tôn trọng. 

Mỗi ông bố bà mẹ Mexico cho rằng, con mình thì bản thân mình hiểu nhất và chúng là một cá thể riêng biệt, khác biệt với người khác. Vì thế, họ không sử dụng những lời khuyên hay tiêu chuẩn chung của người khác để áp dụng lên dạy con mình. Thay vào đó, họ tự tìm tòi, học hỏi, điều chỉnh cách dạy con sao cho phù hợp nhất, hài hòa nhất với con của mình. 

Phương án 0 tuổi của Trung Quốc

Cuối cùng là phương án 0 tuổi hay tên gọi đầy đủ là "Công trình giáo dục ưu việt và phương án thực thi cho trẻ từ 0-6 tuổi" do giáo sư người Trung Quốc Phùng Đức Toàn (Feng De Quan) nghiên cứu và cho ra mắt. Phương án này được đánh giá rất thích hợp để giáo dục sớm cho trẻ từ 0 6 tháng tuổi. Đây được xem là một phát minh vĩ đại bởi phương án này không chỉ đảm bảo đạt được các mục tiêu giáo dục đặt ra, tạo điều kiện cho trẻ phát triển một cách toàn diện mà còn đặc biệt chú trọng vào phát hiện và bồi dưỡng những tài năng đặc biệt mà trẻ sở hữu ngay từ khi còn nhỏ. 

Phương án 0 tuổi chủ trương giáo dục trẻ dựa trên phương pháp mở. Cách dạy linh hoạt, học tập thông qua trò chơi. Trẻ không bị đặt áp lực, gánh nặng học tập mà có thể học ngay trong quá trình vui chơi nên không hề cảm thấy e ngại, sợ hãi với việc học tập.

Lưu ý khi giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi

Muốn việc giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi đạt hiệu quả cao thì trong quá trình giảng dạy cha mẹ cần lưu ý:

• Nên làm tốt công tác tư tưởng với ông bà trước khi giáo dục trẻ, tránh xảy ra xung đột.
• Lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp nhất với con và độ tuổi của con. 
• Kiên nhẫn và luôn tôn trọng con, chỉ đóng vai người đồng hành, dẫn dắt con, không làm mọi việc thay con.
• Kịp thời khuyến khích, động viên con, không đặt mục tiêu, áp lực lên trẻ.

Như vậy là qua bài viết trên chúng tôi đã chia sẻ các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0-6 tuổi hiệu quả nhất hiện nay. Mỗi phương pháp lại có những đặc điểm và lợi ích riêng. Do đó, cha mẹ nên tìm hiểu kĩ và áp dụng đúng cách để đạt hiệu quả tốt nhất cho trẻ.