Khi trẻ bị hóc sặc nên làm gì? Hướng dẫn cách sơ cứu cho cha mẹ

Nguyên nhân khiến trẻ nhỏ bị hóc sặc

Trẻ nhỏ bị hóc sặc bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể do người lớn vô tinh gây tai nạn cho trẻ như khi cho trẻ ăn khi trẻ đang khóc, hay vừa cho trẻ ăn vừa đùa giỡn cùng trẻ, cho trẻ ăn ăn không đúng tư thế, trẻ không nuốt người cho trẻ ăn bóp mũi trẻ lại,…hoặc cho trẻ chơi, cầm nắm những đồ vật nhỏ, sắc nhọn không có người trông coi. 

Hóc sặc vô cùng nguy hiểm vì thế cần được xử trí nhanh, nếu không nhận biết sớm để thời gian kéo dài có thể gây nguy cơ tử vong cho trẻ. Trước kia, khi kỹ thuật nội soi đường hô hấp chưa phát triển, tỷ lệ tử vong ở trẻ do sặc dị vật chiếm tới 20% tổng số ca tử vong chung. Trong đó, 80% tỷ lệ sặc dị vật đường hô hấp là ở nhóm trẻ dưới 3 tuổi.

Theo thống kê, các loại dị vật hay gây hóc sặc ở trẻ em là thực phẩm như hạt lạc, hạt cơm, hạt ngô, hạt các loại quả (na, táo, hồng...), rau, thịt băm, sữa, cháo, kẹo và những loại dị vật không phải thức ăn như: viên bi, đinh ốc, cục tẩy, đầu bút chì, viên thuốc, viên đạn đồ chơi...Các loại dị vật có kích thước lớn tuy khó gây sặc hơn nhưng lại nguy hiểm hơn do chúng có thể gây bít tắc đường hô hấp lớn. Khi trẻ nuốt dị vật vào đường thở, chúng sẽ bị kẹt lại làm bít tắc đường hô hấp gây ngạt thở cấp, trẻ không thở được tử vong nhanh hay để lại các di chứng não suốt đời nếu không xử trí kịp thời. Các vật sắc nhọn còn có thể đâm thủng gây loét, làm trầy xước đường thở. Thậm chí chúng còn đâm xuyên vào các cơ quan xung quanh, hay vào mạch máu gây chảy máu. Trường hợp dị vật rơi sâu xuống phế quản, nếu không được lấy ra kịp thời sẽ gây viêm nhiễm, viêm phổi kéo dài, áp xe phổi,.. ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của trẻ rất khó chữa trị.

Biểu hiện trẻ bị hóc sặc

Hóc sặc dị vật vô cùng nguy hiểm nên cha mẹ cần cực kỳ lưu ý và nhận biết kịp thời khi trẻ có một trong những biểu hiện dưới đây:

Trẻ đang ăn hoặc đang chơi bình thường đột nhiên có các biểu hiện như: ho, sặc sụa, mặt đỏ hoặc tím tái, khó thở, ngạt thở, trợn mắt, có thể cố ho, khạc để tống dị vật ra ngoài. Tình trạng này có thể chỉ thoáng qua rồi tự hết khi dị vật đã được đưa ra ngoài, tuy nhiên nếu không xử trí kịp thời trẻ có thể lịm dần ngưng thở và tử vong ngay sau đó.

Những sai lầm khi giải cứu bé bị hóc dị vật cha mẹ hay mắc phải

Khi trẻ bị hóc sặc, rất nhiều cha mẹ bị hoảng hốt và không có các kỹ năng xử lý dẫn tới việc mắc sai lầm khi sơ cứu cho trẻ khiến tình trạng hóc của bé còn nặng hơn:

• Cha mẹ bị mất bình tĩnh và không thể xác định chính xác việc trẻ có bị hóc dị vật đường thở hay không? Sự thiếu hiểu biết và không có kinh nghiệm trong việc sơ cấp cứu cho trẻ.

• Khi trẻ bị hóc dị vật, tuyệt đối không dùng tay hay bất kì các vật nào khác vào trong miệng trẻ để móc dị vật ra bởi điều này có thể khiến tổn thương niêm mạc vùng hầu họng của trẻ.

• Sử dụng một số mẹo dân gian như: cho trẻ nuốt cơm, hoa quả,...điều này không những  KHÔNG giúp trẻ khỏi hóc, chúng còn có thể khiến tình trạng hóc dị vật trở nên nghiêm trọng hơn.

• Vuốt xuôi ngực: Mỗi khi trẻ sặc hay nghẹn, nhiều bậc phụ huynh thường xuôi vuốt ngực cho trẻ, đây là cách  làm sai vì có thể làm dị vật chui sâu hơn vào đường thở khiến trẻ bị nguy hiểm hơn.

Hướng dẫn cách xử lý khi trẻ bị hóc sặc

Khi trẻ bị hóc sặc cha mẹ cần xử lý như thế nào để có thể loại bỏ dị vật ra khỏi cổ họng của trẻ? Khi phát hiện trẻ bị hóc dị vật, cha mẹ cần hết sức bình tĩnh, tuyệt đối không dùng tay hay bất kì vật gì để móc dị vật ra khỏi họng của trẻ bởi hành động này khiến dụ vật có thể bị đẩy sâu vào cổ họng khiến tình trạng này ngày càng nghiêm trọng. 

Khi phát hiện hay nghi ngờ trẻ bị hóc dị vật, cần hết sức bình tĩnh, không dùng tay hay vật bất kỳ để móc dị vật ra khỏi miệng trẻ vì chưa chắc lấy ra được mà có khi đẩy dị vật vào sâu hơn. Hơn nữa, việc móc họng có thể dẫn đến nôn ói, trẻ hít sặc lại chất ói lại càng nguy hiểm hơn.

Nếu trẻ vẫn tỉnh táo, không khó thở, vẫn khóc được hoặc nói được thì khuyến khích trẻ ho và nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ kiểm tra, nếu đúng bị hóc dị vật đường thở thì sẽ được lấy ra an toàn.

Nếu trẻ có biểu hiện tím tái, khó thở nặng, ngưng thở, không khóc được, không nói được thì sau khi gọi xe cấp cứu, cần phải tiến hành sơ cứu kịp thời trong thời gian đợi xe tới.

Hướng dẫn cách sơ cứu với trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi

• Đặt trẻ ở tư thế đầu thấp trên một cánh tay hoặc đùi của bạn.

• Lấy ngón tay mở miệng của em bé mở ra và lấy gót bàn tay vỗ vào vùng giữa lưng của trẻ 5 lần vào chỗ giữa hai bả vai. Kiểm tra giữa mỗi lần vỗ xem trẻ đã hết tắc nghẹn chưa.

• Nếu tình trạng tắc nghẽn vẫn còn, lật ngửa trẻ lại, ấn ngực 5 cái bằng hai ngón tay ở 1⁄2 dưới xương ức. Mỗi lần ấn ngực, kiểm tra xem đã khai thông được chỗ bị nghẹn chưa.

• Nếu trẻ vẫn bị nghẹn, hãy đập lưng bé 5 lần xen kẽ với ấn dứt khoát lên ngực bé 5 lần cho đến khi dịch vụ cấp cứu đến nơi.

Cách sơ cứu với trẻ lớn hơn

• Bảo đứa trẻ cúi người xuống và lấy ức bàn tay của bạn vỗ mạnh và dứt khoát ở chỗ giữa hai bả vai của trẻ. Trước khi vỗ tiếp, kiểm tra xem đã khai thông được chỗ bị nghẹn chưa.

• Nếu vẫn chưa hết nghẹn, sau khi vỗ 5 lần hãy sử dụng phương pháp ấn ngực.

• Đặt một bàn tay ở giữa lưng và đặt tay kia ở giữa ngực đứa trẻ. Lấy ức bàn tay đang đặt trên ngực, ấn ngực xuống 5 lần - tương tự như cách ấn ngực hồi sinh tim phổi (CPR) nhưng chậm hơn và dứt khoát hơn. Sau mỗi lần ấn ngực, kiểm tra xem đã khai thông được chỗ bị nghẹn chưa.

• Nếu trẻ vẫn còn bị nghẹn, hãy gọi cấp cứu rồi thực hiện thao tác vỗ lưng 5 lần và ấn ngực 5 lần thay đổi nhau cho đến khi bác sĩ cấp cứu tới nơi.

Khi đã làm xong các bước sơ cứu, điều quan trọng là phải kiểm tra xem sự thông đường thở bằng cách:

• Xem cử động của lồng ngực

• Lắng nghe tiếng thở và cảm nhận hơi thở.

Đưa trẻ đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời

Trong trường hợp bé bị ngừng thở:

• Gọi cấp cứu ngay.

• Bắt đầu hồi sức tim phổi (hà hơi thổi ngạt và ấn tim ngoài lồng ngực) tỉ lệ 2 lần thổi ngạt và 30 lần ép tim cứ như vậy đến khi nhân viên y tế đến nơi

• Mở khí quản qua màng nhẫn giáp cấp cứu do nhân viên y tế thực hiện nếu không thể lấy được dị vật trong đường thở.

Đề phòng các nguy cơ trẻ bị hóc sặc

Trẻ nhỏ rất dễ bị hóc sặc, việc cổ họng trẻ còn nhỏ và trẻ không biết cách xử lý rất dễ khiến trẻ có nguy cơ gặp nguy hiểm, cha mẹ cần lưu ý một số thông tin sau để hạn chế nguy cơ bị hóc sặc ở trẻ nhỏ

Cẩn trọng trong việc cho trẻ ăn uống

• Luôn cho bé ngồi một chỗ khi ăn.

• Không cho bé ăn khi đang chạy, nhảy, cười đùa.

• Động viên bé ăn từ từ và nhai kỹ.

• Không bao giờ ép bé ăn, vì như vậy bé có thể bị nghẹn.

Lưu ý khi cho trẻ chơi các loại đồ chơi

• Để bóng bay (đã thổi căng hoặc chưa thổi) ngoài tầm tay của bé.

• Để đồ chơi nhỏ, ví dụ như đồ chơi xếp hình Lego, giày dép của Barbie… xa tầm tay của bé. Nhắc anh chị của bé tuân thủ quy định này.

• Không cho bé chơi với những thứ đồ chơi có thể tháo rời.

Phòng ngừa trẻ nhỏ bị hóc sặc do các đồ vật trong nhà

Không để cúc áo và các loại pin trong tầm tay của bé.

Khóa những ngăn tủ chứa vật dụng nhỏ mà trẻ có thể với tới.

Trên đây là các thông tin trả lời cho câu hỏi “khi trẻ bị hóc nên làm gì?”. Hy vọng với những chia sẻ từ Monkey, các vị phụ huynh đã có thêm những kinh nghiệm để xử lý trong các trường hợp khẩn cấp, giúp bảo vệ bé an toàn.