9 phương pháp giáo dục sớm thịnh hành nhất thế giới và Việt Nam

Sự cần thiết của việc giáo dục sớm cho trẻ

Giáo dục sớm là phương pháp được nhiều phụ huynh quan tâm và áp dụng cho con mình trong thời điểm hiện nay. Nếu giáo dục đúng cách sẽ  giúp đặt nền móng vững chắc trên từng bước đường tương lai của con, mang đến những lợi ích như:

Giúp bé phát triển sự tự tin

Việc cho con tiếp xúc, giao tiếp với những người lạ bên ngoài gia đình trong một môi trường an toàn là điều cần thiết. Điều này giúp cho sự phát triển của bé để giúp con hòa nhập cộng đồng một cách tốt nhất để bé mạnh dạn và tự tin hơn rất nhiều. Khi các con phải chuyển đổi sang một môi trường mới, đi học con cũng không gặp phải quá nhiều khó khăn mà dễ dàng bắt nhịp, làm quen với bạn bè. 

Nâng cao kỹ năng sống

Với việc để cho bé học cách tự lập, tự khám phá thế giới xung quanh hay khuyến khích bé làm việc, phụ giúp bố mẹ từ khi còn nhỏ đem đến nhiều lợi ích. Phương pháp giáo dục trẻ từ sớm này giúp cho con phát triển những kỹ năng chăm sóc bản thân, giữ gìn vệ sinh, giúp đỡ người khác và giúp đỡ gia đình. 

Giúp bé phát triển toàn diện

Các phương pháp giáo dục sớm còn kích thích sự phát triển não bộ của bé, giúp con linh hoạt hơn. Bên cạnh đó, ở độ tuổi từ 0-6 tuổi, não của bé đang trong thời kỳ phát triển và hoàn thiện vậy nên quá trình này giúp hai nửa bán cầu não của bé được mở rộng. Từ đó, giúp tư duy nhanh nhạy và phát triển trí tưởng tượng phong phú của bé với thế giới bên ngoài. 

Bé sẽ không còn bỡ ngỡ trong giai đoạn đến lớp khi con đã có nền tảng kiến thức nhất định. Điều này sẽ tạo dựng nên sự hứng khởi, tự tin mỗi khi đến trường, đồng thời bồi dưỡng thêm những kiến thức nền tảng, kiến thức đời sống và nhiều kỹ năng khác.  

Giúp con rèn luyện thể chất

Không chỉ giúp phát triển tư duy nhanh nhạy, các phương pháp giáo dục sớm còn giúp bé hoàn thiện về mặt thể chất. Những hoạt động vui chơi, rèn luyện sức khỏe sẽ giúp con có một cơ thể khỏe mạnh, tăng cường đề kháng. Khi con có một thể chất tốt, tinh thần vui vẻ con sẽ khám phá mọi thứ dễ dàng hơn và tìm hiểu được những điều mới mẻ hơn. 

Khám phá được tiềm năng của bản thân

Thông qua những hoạt động giáo dục của ba mẹ, bé sẽ tìm được niềm yêu thích riêng của bản thân. Đây là tiền đề quan trọng để giúp con có thể phát triển được tiềm năng trong tương lai. Chẳng hạn như bé yêu âm nhạc, bé thích vận động, bé yêu hội họa… Cha mẹ hãy để con thỏa thích với niềm đam mê của mình và giúp con ngày một hoàn thiện những tiềm năng đó. 

Biết yêu thương những người xung quanh

Bé sẽ học được cách làm việc phụ giúp cha mẹ, hiểu được những sự vất vả của người lớn trong những công việc hàng ngày. Qua những câu chuyện, những bài học thực tế trong cuộc sống con còn biết cách cảm thông và chia sẻ với mọi người, quan tâm và giúp đỡ bạn bè.

Bên cạnh đó, còn có vô số những giá trị to lớn khác mà giáo dục sớm đem lại cho bé. Từ đó, cha mẹ cần nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục sớm và tìm hiểu những phương pháp khoa học phù hợp với bé. 

9 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ

Có vô số những phương pháp giáo dục khác nhau được phát triển, điều này khiếu cho các bậc phụ huynh bị nhiễu loạn trong vô số luồng thông tin khác nhau. Các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sau được chứng minh là khoa học, hiện đại để khơi dậy tiềm năng cho bé ngay từ những giai đoạn đầu đời. 

Phương pháp Glenn Doman 

Phương pháp Glenn Doman là chương trình học định hướng bố mẹ chính là người thầy đầu tiên sẽ đồng hành, dìu dắt con trong suốt quá trình học sau này. Phương pháp này được giáo sư Glenn Doman nghiên cứu ra. 

Nguyên lý của Glenn Doman 

Phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman giúp phát triển toàn diện về thể chất, trí thông minh và trí tuệ cảm xúc. Đồng thời cả năng lực vượt qua khó khăn trong những bài học vận động, ngôn ngữ, lượng số và thế giới quanh trẻ. Đây đều là những kiến thức cần thiết, là hành trang quan trọng của bé trên chặng đường phía trước. 

Thầy cô có thể tham khảo và áp dụng những phương pháp này để tạo nên môi trường gần gũi và thân thiện, biến trường học thành ngôi nhà để bé thoải mái hơn khi học tập. Với nguyên tắc “bố mẹ là người thầy đầu tiên và tốt nhất cho trẻ”, điểm mấu chốt này chính là sự đồng hành từ cả hai phía bố mẹ và thầy cô. Bên cạnh đó là nguyên tắc bắt đầu càng sớm càng tốt để khơi gợi đam mê, khích lệ động viên…

Hình thức học tập: Tráo thẻ nhanh Glenn Doman 

Sau hàng chục năm nghiên cứu, GS. Glenn Doman  đã hỗ trợ cho hàng triệu cho ba mẹ trên thế giới biết cách phát huy tối đa tiềm năng của con trẻ qua Flashcard và dot card. Hình thức này dựa trên khả năng chụp hình nguyên mảng của con người, đặc biệt là giai đoạn còn nhỏ 0-6 tuổi. Từ đó bé học được từ mới thông qua việc nhìn mặt chữ và hình ảnh đại diện của từ đó. 

Thông qua những hình ảnh chân thực, video sống động các bé có thể tự ghi nhớ được các từ, dù là dài hay ngắn. Đặc biệt là khi các con đã tiếp xúc với lượng từ đủ lớn có thể tìm ra được quy luật về các từ. Đây chính là những gì mà ứng dụng Monkey Junior áp dụng để giúp bé tiếp thu từ vựng một cách tự nhiên. Sau những lần tiếp xúc đủ với từ qua Flashcard, trẻ sẽ hình thành phản xạ nhanh với từ. 

Phương pháp giáo dục Montessori

Montessori là phương pháp giáo dục trẻ thông minh sớm nổi tiếng, được nhiều phụ huynh quan tâm, cụ thể:

Định hướng của Montessori

Montessori được phát triển và nghiên cứu dựa trên kinh nghiệm của Maria Montessori - bác sĩ, nhà giáo dục người Ý. Phương pháp này dựa trên nguyên tắc là  “coi trọng sự phát triển tự nhiên của trẻ, học để dạy trẻ tốt hơn”. Đây được xem là điểm mới so với những phương pháp trước đây, thậm chí là những phương pháp hiện đại. 

Điểm nổi bật của phương pháp Montessori chính là nhấn mạnh đến vai trò và tính tự lập trong khuôn khổ cho phép trong quá trình hình thành nhân cách của trẻ.  Montessori chấp nhận sự “duy nhất”, “đặc biệt” của mỗi trẻ để cho phép các em phát triển tùy theo năng lực và thời gian riêng của mình. 

Nguyên lý của Montessori

Từ định hướng trên, Montessori dựa trên nguyên lý để bé tự chủ động chọn khu vực học và theo đuổi hứng thú đam mê của mình. Thông qua hoạt động này trẻ có thể tự lập và khám phá và tự sửa lỗi của mình. Với phương pháp này, người lớn không cần can thiệp quá nhiều vào việc áp đặt tư tưởng, quan niệm và cách nhìn của người lớn với bé. 

Để bé tiếp thu với các kiến thức bằng bản năng, trẻ sẽ nhận thức mọi thứ một cách tự nhiên, dễ dàng nắm bắt được các thông tin có ý thức. Thông qua các giáo cụ trực quan, để các con hiểu biết hơn về số. về lượng. Điều này mang đến sự trải nghiệm trực tiếp và dễ hiểu cho bé, giúp trẻ dễ dàng lĩnh hội kiến thức, khai phái hiểu biết, cách suy nghĩ từ bên trong. 

Áp dụng thực tế

Một số phương pháp giáo dục sớm khác luôn cố nhào nặn cho trẻ con trưởng thành theo ý muốn và dự định của cha mẹ. Điều này rất dễ dẫn đến sự khó chịu của trẻ, thậm chí sinh ra khuynh hướng chống đối như khóc nhè, cáu kỉnh… Nhưng đối với phương pháp  Montessori, thầy cô và ba mẹ không cần lo lắng vì điều này nữa. 

Bởi nguyên tắc của phương pháp là “tự nhiên”, không gượng ép để khiến trẻ thoải mái và hứng thú với những gì mình đang làm. Chính vì thế, khi tổ chức các lớp học dựa trên mô hình này cần đảm bảo tôn trọng tính riêng biệt, độc lập của từng em. Vậy nên, cần sắp xếp và bố trí phòng học phù hợp với nhu cầu, sự phát triển của mỗi em hoặc mỗi nhóm. 

Hiện phương pháp giáo dục sớm Montessori được áp dụng rộng rãi tại các  trường mầm non quốc tế ở Việt Nam. Bên cạnh sự tôn trọng về sự phát triển tâm sinh lý tự nhiên của mỗi trẻ, phương pháp này cũng là kho tàng kiến thức khoa học, công nghệ mới mẻ và thú vị cho trẻ. 

Phương pháp Reggio Emilia

Phương pháp giáo dục sớm Reggio Emilia giúp trẻ tìm ra những lời giải thích cho các câu hỏi của mình thông qua góc nhìn quan sát và khám phá thế giới. Các hoạt động của phương pháp này mang tính tương tác theo nhóm, như thầy cô, cha mẹ, bạn bè. Bên cạnh đó, các con còn có cơ hội tiếp xúc với nghệ thuật, để thể hiện bản thân với hàng trăm thứ mới lạ. 

Trong suốt quá trình học tập và khám phá, trẻ sẽ được thể hiện rõ ràng qua những hoạt động như hội họa, nhảy múa, diễn kịch…Phương pháp này mang đến cách giáo dục nhân văn, gần gũi và nhấn mạnh đến vai trò của giáo dục cộng đồng. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi lượng lớn thời gian đẻ bé làm quen và thuần thục. Hơn nữa, Reggio Emilia cũng không chú trọng đến sự phát triển độc lập của trẻ. 

Phương pháp STEAM

Phương pháp giáo dục sớm STEAM được cấu thành bởi nhiều yếu tố, trong đó có hai thuật ngữ là STEM và ART.  Trong đó, các chữ viết tắt lần lượt là Science – khoa học, Technology – Công nghệ, Engineering – Kỹ thuật và Mathematics – Toán học. Ban đầu, phương pháp này là ý tưởng sáng tạo của trường Thiết kế và dần được sử dụng trong môi trường giáo dục. 

Đây là cách tiếp cận kiểu mới, trong đó các lĩnh vực về khoa học, công nghệ, toán học, nghệ thuật được xem là cốt lõi để giảng dạy. Phương pháp STEAM chuyển đổi từ cách  giáo dục truyền thống- dựa vào điểm số để đánh giá, sao phương thức hiện đại và lý tưởng, tích hợp công nghệ cao. 

Phương pháp Shichida

Phương pháp Shichida là phương pháp giáo dục sớm cho trẻ bắt nguồn từ Nhật Bản, bắt đầu từ những năm 1960. Phương pháp này được đặt tên theo người sáng lập Giáo sư Makoto Shichida, tập trung vào 4 yếu tố: 

• Phát triển trí óc cho trẻ, hướng đến sự phát triển cân bằng trong hai bán cầu não. 

• Giáo dục tinh thần, giúp trẻ hình thành và trẻ có ý thức đạo đức từ sớm. 

• Giáo dục thể chất, thông qua những bài tập phù hợp lứa tuổi giúp cho trẻ khỏe mạnh toàn diện.

• Giáo dục dinh dưỡng là một trong những để cung cấp đầy đủ dưỡng chất, giúp cho cơ thể phát triển khỏe mạnh. Dinh dưỡng cũng quan niệm mới được chú trọng để giáo dục sớm cho trẻ đang phát triển hiện nay. 

Chính vì vậy, bằng cách kết hợp sức mạnh của não trái phương pháp Shichida hướng đến mục tiêu khơi dậy khả năng của bé một cách cân bằng.  Phương pháp này còn định hướng để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ toàn diện một cách tốt nhất. Trên phương diện đó sẽ giúp con vững bước và tự tin trong mọi hoạt động của mình. 

Với định hướng toàn diện ngôn ngữ cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ, MonkeyJunior là ứng dụng học tập hàng đầu cha mẹ nên chọn lựa cho bé. Ngoài tiếng Anh, Monkey Junior còn giúp trẻ học 5 ngôn ngữ khác: tiếng Việt, Tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc, tiếng Nga, tiếng Tây Ban Nha. 

Phương pháp HighScope

Phương pháp HighScope là phương pháp rất phổ biến Mỹ các nước phương Tây, được sử dụng cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo và tiểu học từ những năm 1960. Đến nay, phương pháp này đã trở thành một trong những mô hình nổi tiếng thế giới, được sử dụng rộng rãi. Phương pháp HighScope, nhấn mạnh vào  “cá nhân học tập chủ động” để giúp trẻ có thể tiếp thu tốt nhất, chủ động làm theo kế hoạch của bản thân. 

Trẻ có thể tự xây dựng kho tàng kiến thức của riêng mình bằng cách tương tác với thế giới xung quanh. Với phương pháp này, người lớn đóng vai trò xác nhận lại những kiến thức và hỗ trợ cho trẻ mở rộng ở các cấp độ tiếp theo. 

Phương pháp Reggio Emilia

Phương pháp Reggio Emilia này dựa theo tên của một thành phố của nước Ý, nơi đây đã từng hứng chịu những hậu quả nặng nề về vật chất, tinh thần trong thế chiến thứ 2. Tuy nhiên, bằng tình yêu thương và niềm hi vọng vào thế hệ mới, dù không có trường học hay giáo án, nhưng cha mẹ vẫn luôn đồng hành cùng con cái để khám phá thế giới. 

Xem thêm: Giáo dục phát triển toàn diện trẻ em là gì? Làm sao để giúp trẻ phát triển toàn diện?

Họ luôn cùng con mình tự đặt ra những câu hỏi và học tập thông qua những tình huống trong cuộc sống. Với nguyên tắc lấy bé là trung tâm,  Reggio Emilia tạo nên không gian tự chủ cho bé khám phá thế giới, tìm tòi và đề xuất những phương án giải quyết. 

Trong khi thực hiện công việc một mình, các con sẽ có hàng trăm cách suy nghĩ, thể hiện ngôn ngữ khác nhau. Do đó, quyền tự do lựa chọn chủ đề học tập, cách biểu đạt ý kiến các nhân của trẻ sẽ luôn được tôn trọng và khai phá tối đa. 

Phương pháp Steiner

Phương pháp Steiner hay còn được gọi là phương pháp Waldorf, được hình thành và xây dựng bởi nhà triết học, nhà tư tưởng xã hội người Áo. Phương pháp này được áp dụng phổ biến ở nhiều nước với quan điểm, trẻ tự học, tự khám phá và xây  dựng sự độc lập. Phương pháp giáo dục sớm này không định hướng bé học những nội dung trong bài giảng mà thông qua những hoạt động thông thường.

Phương pháp tập trung đến phát triển trí óc, chú trọng đến tính cách, sáng tạo và đặt tầm quan trọng vào 3 yếu tố Suy nghĩ- Cảm xúc – Ý chí. Có thể thông qua những hoạt động vui chơi, trải nghiệm của chính bản thân để rút ra được khái niệm, cách để xử lý và giải quyết vấn đề. Thông qua đó, sẽ thúc đẩy hiệu quả quá trình phát triển trí óc và cảm xúc của trẻ. 

VMonkey là ứng dụng học tập định hướng tương tự như phương pháp này, chú trọng đến phát triển hoàn hảo cảm xúc, ngôn ngữ và tư duy của bé. Bé học qua bài đọc, học qua trò chơi, qua chuyện kể… để ghi nhớ kiến thức lâu hơn. Bên cạnh đó, bé còn rút ra được những kinh nghiệm cho bản thân, học được những điều tốt, hữu ích để hình thành cảm xúc tốt nhất. 

Phương pháp của Mexico

Phương pháp giáo dục sớm của Mexico định hướng đến việc nuôi dạy trẻ theo cách cá biệt và tôn trọng con. Những người làm cha làm mẹ tại Mexico chấp nhận con mình ương bướng và khác biệt và thậm chí tạo điều kiện để nó bộc lộ. Họ luôn tin rằng, bản thân mình, con mình là những cá thể riêng biệt, luôn khác biệt với những người khác. 

Chính vì vậy, những nhu cầu, đòi hỏi, điều kiện đáp ứng sẽ khác nhau. Họ tự điều chỉnh, tự tìm hiểu phương pháp riêng để bé thích nghi, hài hòa với hoàn cảnh, với chính bản thân con. Chính cách dạy con kiểu  “phòng thủ” này đã tạo nên những đứa trẻ có khả năng sinh tồn cao. Người Mexico khi di dân đến vùng khác được xem là những cư dân không thể gục ngã. 

Những phương pháp giáo dục sớm cho trẻ đều có chung một mục tiêu là để con phát triển tối đa với tiềm năng sẵn có từ thể chất, trí tuệ đến cảm xúc. Bố mẹ có thể  lựa chọn những phương pháp phù hợp để bé có thể phát triển một cách toàn diện và tốt nhất. 

Ba mẹ nên áp dụng phương pháp giáo dục sớm nào? 

Trong những năm đầu đời, trí não của bé phát triển nhanh chóng và toàn diện, chính vì thế đây là cơ hội để cha mẹ tạo điều kiện cho con phát triển. Mỗi phương pháp đều có những lợi ích riêng để hỗ giúp bé có thể phát triển một cách tốt nhất. Chính vì thế khi lựa chọn, cha mẹ cần căn cứ vào:

Độ tuổi của con

Trước hết, ba mẹ cần nghiên cứu về độ tuổi phù hợp để áp dụng đồng thời là khả năng tiếp nhận của bé. Chẳng hạn như phương pháp Montessori có thể áp dụng cho bé ngay trong giai đoạn đầu đời từ 0-3 tuổi.  Phương pháp STEAM được áp dụng cho bé ở độ tuổi lớn hơn để bé tiếp xúc với những kỹ thuật, công nghệ… 

Nhìn chung, những phương pháp mở rộng sự nhạy bén trong giác quan, thúc đẩy hoạt động thể chất nên được áp dụng sớm. Những phương pháp tập trung phát triển tài năng, nghệ thuật có thể áp dụng khi bé đã nhận thức đầy đủ hơn về thế giới. 

Định hướng của ba mẹ

Mỗi cha mẹ đều có những định hướng riêng để giúp con phát triển một cách tốt nhất. Vậy nên, không có bất kỳ phương pháp nào là hoàn hảo và toàn diện để đáp ứng nhu cầu chung của ba mẹ. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh có thể so sánh các phương pháp giáo dục sớm dựa trên điều mà mình hướng tới cho con mình. 

Ví dụ để trẻ phát triển tự do có thể áp dụng cách thức từ những người Mexico, định hướng nghệ thuật có phương pháp Reggio Emilia…Tuy nhiên, nhìn chung cha mẹ không nên ép buộc bé phải nhất nhất theo một phương pháp nào. Có thể linh hoạt thay đổi phương pháp hoặc kết hợp các phương pháp này một cách phù hợp để dạy trẻ hiệu quả. 

Lưu ý khi giáo dục sớm cho trẻ

Giáo dục sớm cho trẻ là điều quan trọng và cần thiết, tuy nhiên khi áp dụng bố mẹ cần tìm hiểu thật kỹ từng phương pháp. Bên cạnh đó, phụ huynh cần ghi nhớ những lưu ý quan trọng sau để đem lại sự phát triển tốt nhất cho bé. 

Giáo dục sớm không phải đào tạo thần đồng

Mục đích của các phương pháp trên là cung cấp những kiến thức bách khoa, tìm tòi khám phá thế giới không phải để tạo ra những con người danh giá, đạt giải thưởng lớn, trở thành ngôi sao hay thiên tài. 

Đây là hình thức để cung cấp cho bé một nền tảng vững chắc, giúp con có những lựa chọn không giới hạn trong tương lai. Một đứa trẻ khi đã phát triển toàn diện hai bán cầu não, sẽ có thể phát huy tốt và làm chủ bản thân trong cuộc sống. 

Không nên tạo áp lực

Những kỳ vọng quá lớn của ba mẹ sẽ dần tạo nên những áp lực vô hình lên những đứa trẻ. Mục đích của giáo dục sớm chính là để cha mẹ có thái độ đúng đắn, không nên đặt nặng thành tích, không ép con phải đọc, phải biết tính toán… Đơn giản hơn là để con có thể phát triển được tiềm năng tối đa vốn có, con vẫn là chính con. 

Giáo dục sớm đâu chỉ cho người “giàu”

Có không ít phụ huynh có suy nghĩ sai lệch rằng giáo dục sớm chỉ dùng cho những người có tiền. Nhưng không phải như vậy, giáo dục sớm không phân biệt giàu nghèo mà thực tế chỉ phân biệt lứa tuổi. Mỗi phương pháp có những  công cụ khác nhau, không hề tốn kém và đều phù hợp với điều kiện kinh tế nhiều gia đình. Khi con đang trong độ tuổi vàng từ 0-6 tuổi nên áp dụng những phương pháp giáo dục sớm. 

Tìm hiểu kỹ từng phương pháp

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp giáo dục sớm khác nhau, mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và lợi ích nguyên tắc riêng. Khi áp dụng bất cứ phương pháp nào, bạn cần tìm hiểu thật kỹ, hiểu rõ về từng phương pháp để đạt được hiệu quả tốt nhau.

Bên cạnh đó, cha mẹ có thể tìm những app học tập để giúp mở rộng thêm tư duy cho bé, điển hình như bộ ứng dụng học tập của Monkey với các app tiên phong ứng dụng các phương pháp giáo dục sớm cho trẻ.

Không bao giờ là quá sớm để bắt đầu nuôi dưỡng niềm đam mê và khát khao học hỏi của bé. Cha mẹ hãy lựa chọn những phương pháp giáo dục sớm phù hợp vè để Monkey đồng hành cùng cha mẹ nuôi dưỡng con lớn khôn.