[Chi tiết] Cách dạy con quản lý tài chính: từ Mầm Non đến hết Trung Học

Có nên dạy con quản lý tài chính?

Dạy con quản lý tài chính là một quyết định vô cùng quan trọng và có ảnh hưởng lớn đến tương lai của con bạn. Các lợi ích mà trẻ có thể cảm nhận được rõ ràng như:

• Giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền: Trẻ em thường không nhận thức được giá trị của đồng tiền, vì chúng chưa bao giờ phải vất vả làm việc để kiếm tiền. Dạy con quản lý tài chính giúp trẻ hiểu được rằng tiền bạc không phải là thứ có sẵn, mà cần phải được trân trọng và sử dụng một cách hợp lý.

• Tạo thói quen tiết kiệm: Tiết kiệm là một trong những kỹ năng tài chính quan trọng nhất mà mỗi người cần có. Dạy con quản lý tài chính từ sớm giúp trẻ hình thành thói quen tiết kiệm, từ đó có thể tích lũy được một khoản tiền để trang trải cho các mục tiêu trong tương lai.

• Tránh chi tiêu hoang phí: Trẻ em thường có xu hướng chi tiêu không suy nghĩ, dẫn đến tình trạng hoang phí. Dạy con quản lý tài chính giúp trẻ hiểu được tầm quan trọng của việc lập ngân sách và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi mua sắm.

• Chuẩn bị cho trẻ bước vào cuộc sống trưởng thành: Thế giới ngày càng phát triển, đòi hỏi mỗi người cần có những kỹ năng tài chính vững vàng để có thể tự lập và thành công trong cuộc sống. Dạy con quản lý tài chính từ sớm giúp trẻ có nền tảng vững chắc để bước vào cuộc sống trưởng thành.

Trong trường hợp, nếu bạn không cố gắng để giáo dục trẻ về cách quản lý tiền bạc, thì sẽ có những tác động xấu như:

• Trẻ có thể trở nên lãng phí và tiêu tiền không suy nghĩ: Khi không được dạy về giá trị của đồng tiền, trẻ có thể dễ dàng chi tiêu hoang phí, dẫn đến tình trạng nợ nần và khó khăn trong cuộc sống sau này.

• Trẻ có thể trở nên phụ thuộc vào người khác: Khi không có kỹ năng quản lý tài chính, trẻ có thể trở nên phụ thuộc vào người khác, đặc biệt là cha mẹ. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng tự lập của trẻ sau này.

• Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc đạt được mục tiêu tài chính: Khi không có kế hoạch tài chính rõ ràng, trẻ sẽ khó có thể đạt được các mục tiêu tài chính lớn như mua nhà, mua xe, du lịch,...

Dạy con quản lý tài chính là vô cùng quan trọng, bởi nó giúp trẻ có được những kỹ năng cần thiết để sử dụng tiền bạc một cách hợp lý và hiệu quả. 

Các quy tắc cơ bản về quản lý tài chính mà trẻ cần biết

Có nguyên tắc quản lý tài chính quan trọng mà phụ huynh nên hướng dẫn cho trẻ càng sớm càng tốt. Cụ thể như:

Nguyên tắc cần và muốn

Nguyên tắc cần và muốn trong chi tiêu tiền bạc là một cách phân loại chi tiêu dựa trên mức độ cần thiết của chúng. Theo nguyên tắc này, chi tiêu được chia thành hai loại:

Chi tiêu cần: 

Là những khoản chi bắt buộc phải có để duy trì cuộc sống, bao gồm:

• Chi phí sinh hoạt thiết yếu: tiền nhà, tiền ăn, tiền điện, nước, gas,...

• Chi phí giáo dục: học phí, sách vở,...

• Chi phí y tế: khám chữa bệnh, mua thuốc,...

• Chi phí bảo hiểm: bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe,...

Chi tiêu muốn: 

Là những khoản chi không bắt buộc, nhưng mang lại cho chúng ta sự thoải mái và vui vẻ, bao gồm:

• Chi tiêu cho giải trí: mua sắm, đi chơi, ăn uống,...

• Chi tiêu cho sở thích: mua sắm đồ dùng, tham gia các hoạt động,...

• Chi tiêu cho người thân: tặng quà, du lịch cùng gia đình,...

Khi phân loại chi tiêu theo nguyên tắc cần và muốn, chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra những khoản chi không cần thiết và có thể cắt giảm chúng. Điều này giúp chúng ta tiết kiệm được tiền và có một khoản tài chính dư dả để đầu tư cho tương lai. Tóm lại, việc phân loại chi tiêu theo nguyên tắc cần và muốn giúp con có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của mình và đưa ra những quyết định chi tiêu hợp lý.

Quy tắc 6 chiếc lọ

Quy tắc 6 chiếc lọ là một phương pháp quản lý tài chính cá nhân được tác giả T. Harv Eker chia sẻ trong cuốn sách "Bí mật tư duy triệu phú". Theo quy tắc này, thu nhập của mỗi người sẽ được chia thành 6 phần đựng trong 6 lọ khác nhau, mỗi lọ có mục đích sử dụng riêng. Cụ thể như:

• Lọ 1 - Chi tiêu cần thiết (55%): Dành cho những khoản chi bắt buộc để duy trì cuộc sống, bao gồm: tiền nhà, tiền ăn, tiền điện, nước, gas,...

• Lọ 2 - Tiết kiệm dài hạn (10%): Dành cho việc tiết kiệm và tạo dựng quỹ dự phòng.

• Lọ 3 - Quỹ tự do tài chính (10%): Dành cho các khoản đầu tư để tăng thu nhập.

• Lọ 4 - Hưởng thụ (10%): Dành cho những khoản chi cho sở thích, giải trí,...

• Lọ 5 - Giáo dục (10%): Dành cho việc học tập, nâng cao kiến thức.

• Lọ 6 - Từ thiện (5%): Dành cho việc giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.

Việc phân chia thu nhập thành các lọ khác nhau giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của mình và đưa ra những quyết định chi tiêu hợp lý. Bên cạnh đó, quy tắc 6 chiếc lọ yêu cầu trẻ phải dành một phần thu nhập để tiết kiệm, từ đó giúp con hình thành thói quen tiết kiệm.

Cách dạy con quản lý tài chính cho trẻ mầm non

Trẻ mầm non đang trong giai đoạn phát triển nhận thức, do đó việc dạy con quản lý tài chính cần được thực hiện một cách nhẹ nhàng, phù hợp với lứa tuổi. Mục tiêu của việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này là giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền và hình thành thói quen tiết kiệm.

Dạy con tự tiết kiệm tiền

Dạy con tự tiết kiệm tiền là một phần quan trọng của việc dạy con quản lý tài chính. Một cách hiệu quả để làm điều này là sử dụng "lọ kho báu". Cha mẹ có thể mua một hũ thủy tinh và đặt tên là "lọ kho báu" cho con. Họ cũng có thể đặt mục tiêu tiết kiệm cụ thể để làm đầy lọ kho báu này.

Hằng ngày hoặc hằng tuần, con có thể đặt số tiền vào lọ kho báu dựa trên mức tiết kiệm của mình. Việc này giúp trẻ hiểu rõ giá trị của việc tiết kiệm và hình thành thói quen quản lý tài chính từ nhỏ. Ngoài ra, việc con thấy lọ kho báu đầy dần lên, chính là nguồn động lực lớn để con tiếp tục tiết kiệm trong tương lai.

Bố mẹ làm gương cho trẻ

Bố mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc dạy con quản lý tài chính. Trẻ học từ những việc làm của cha mẹ. Khi đi mua sắm cùng cha mẹ, trẻ quan sát cách cha mẹ trả giá, chọn món hàng, và thậm chí là quyết định không sử dụng túi nilon để tiết kiệm và bảo vệ môi trường. Thậm chí, cách cha mẹ xử lý vấn đề tiền bạc, như cãi nhau về tài chính, cũng ảnh hưởng đến quan điểm của con về tiền.

Do đó, bố mẹ cần làm gương cho con bằng cách thể hiện sự tiết kiệm, chi tiêu có trách nhiệm và cân nhắc giữa nhu cầu cần thiết và mong muốn không cần thiết. Những ví dụ về đóng đúng hóa đơn, không phung phí và quản lý tài chính có trách nhiệm - hiệu quả, sẽ giúp con trẻ hiểu và học hỏi về tài chính từ bố mẹ một cách tích cực.

Khiến trẻ hiểu được giá trị của các món đồ

Để giúp trẻ hiểu được giá trị của các món đồ và quản lý tài chính từ mầm non, cha mẹ có thể thực hiện các hoạt động sau:

• Hướng dẫn con cách dùng tiền: Thay vì chỉ nêu giá tiền một cách trừu tượng, hãy hướng dẫn con giá trị của từng tờ tiền và cách dùng tiền từ chiếc lọ kho báu để mua món đồ mình muốn. Việc này giúp trẻ dễ dàng hình dung và liên kết giữa giá trị của tiền và các món đồ.

• Cho trẻ thấy sự “đắt tiền”: Trong các hoạt động mua sắm hoặc đi chơi, hãy cho trẻ thấy rõ giá trị và chi phí của những vật phẩm hoặc dịch vụ mà gia đình mua. Giải thích cho trẻ hiểu về tại sao một số mặt hàng có giá cao hơn những mặt hàng khác. Điều này giúp trẻ nhận biết sự đắt tiền và học cách đánh giá giá trị thực sự của một sản phẩm nào đó.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Review 10+ sách dạy con về tài chính giúp bé biết cách quản lý chi tiêu ngay từ nhỏ

Trẻ em kiếm tiền bằng cách nào? 10+ Cách kiếm tiền đơn giản, an toàn

Bí quyết dạy trẻ cách tiêu tiền thông minh ngay từ nhỏ ba mẹ nên áp dụng ngay

Cách dạy con quản lý tài chính cho trẻ tiểu học

Trẻ tiểu học đã bắt đầu có những hiểu biết nhất định về tiền bạc. Do đó, việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này cần được thực hiện một cách cụ thể và rõ ràng hơn. Mục tiêu của việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này là giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền, hình thành thói quen kiếm tiền và tiết kiệm.

Giúp trẻ hiểu các khái niệm về tiền và giá trị của tiền

Để giúp trẻ hiểu các khái niệm về tiền và giá trị của tiền, cha mẹ có thể tận dụng cơ hội giải thích như tiền là gì, tiết kiệm, tiền lương và giá trị của tiền. Đồng thời, sử dụng ví dụ cụ thể và trò chơi giúp trẻ dễ dàng nắm bắt khái niệm này. 

Ví dụ, tạo một "ngân hàng nhà bếp" cho trẻ, cho phép họ tiết kiệm tiền lẻ từ các việc làm nhỏ trong nhà. Qua trò chơi này, trẻ sẽ thấy giá trị của việc tiết kiệm và làm quen với các khái niệm tài chính cơ bản. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển sự hiểu biết về tiền bạc và xây dựng nền tảng cho việc quản lý tài chính cá nhân trong tương lai.

Cho con tiền tiêu vặt có điều kiện

Cho con tiền tiêu vặt là một cách tốt để dạy con quản lý tài chính từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên, việc này cần phải được kiểm soát và có điều kiện. Bố mẹ có thể định rõ một số tiền cụ thể mà con được phép chi tiêu hàng tuần hoặc hàng tháng. Điều này giúp trẻ hiểu rằng tiền không phải lúc nào cũng dồi dào và việc tiêu tiền cần có sự cân nhắc.

Ngoài ra, tiền tiêu vặt có thể được xem như một món tiền thưởng, nhưng điều kiện là con phải hoàn thành các công việc nhà nhỏ như gấp quần áo, dọn chén trước bữa ăn, hay xếp gọn gàng chăn gối sau khi ngủ dậy. Qua việc này, trẻ sẽ ý thức được rằng để có được tiền, đòi hỏi trẻ phải bỏ ra công sức để làm việc. Điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng quản lý tài chính và trách nhiệm từ khi còn nhỏ.

Trao quyền chi tiêu cho trẻ nhưng có kiểm soát

Để dạy con quản lý tài chính hiệu quả, cha mẹ có thể cho con tiền tiêu vặt, nhưng cần áp dụng một số biện pháp. Đầu tiên, khi con muốn mua đồ, không nên đồng ý ngay, mà đặt một hạn mức chi tiêu. Thảo luận với con về việc dùng tiền tiết kiệm của mình và để con suy nghĩ thêm. Qua thời gian, con có thể thay đổi quyết định của mình, giúp con rèn luyện khả năng kiểm soát chi tiêu, để tránh phung phí tiền của.

Ngoài ra, cha mẹ cần dạy con phân biệt nhu cầu và mong muốn. Khi con muốn mua đồ, hãy thảo luận và đặt câu hỏi để giúp con suy nghĩ về tính cần thiết và giá trị thực sự của nó. Điều này giúp con phát triển kỹ năng đánh giá và quản lý tài chính cá nhân từ khi còn nhỏ.

Cách dạy con quản lý tài chính cho trẻ THCS

Trẻ ở thời điểm này đã bắt đầu có những hiểu biết sâu sắc hơn về tiền bạc. Do đó, việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này cần được thực hiện một cách toàn diện và bài bản hơn.Chính vì thế, mục tiêu của việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này là giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền, hình thành thói quen cân đối thu chi, tiền ra tiền vào.

Trẻ cần học cách hài lòng với những gì đang có

Trẻ cần học cách hài lòng với những gì đang có, điều này đặc biệt quan trọng trong độ tuổi cấp 2. Cha mẹ có thể giúp con hiểu rằng sự so sánh vật chất với bạn bè không phải lúc nào cũng mang lại niềm hạnh phúc. Thay vì đáp ứng mọi yêu cầu của con, cha mẹ nên cân nhắc xem món đồ nào thực sự phù hợp với nhu cầu sử dụng của con, từ đó hướng dẫn con học cách trân trọng những gì đã có.

Hơn nữa, cha mẹ có thể khuyến khích con thể hiện lòng biết ơn và cảm kích đối với những điều tích cực trong cuộc sống, tạo thói quen ghi nhận và trân trọng thành tựu, sở thích và mối quan hệ xã hội hiện tại. Đồng thời, hướng dẫn con nhận thức về giá trị của sự chăm chỉ làm việc và tiết kiệm để đạt được những mục tiêu lớn hơn trong tương lai. Cha mẹ cũng nên khuyến khích con tìm niềm vui trong các hoạt động không đòi hỏi nhiều tiền bạc, tham gia vào hoạt động ngoại khoá và tự học để phát triển sở thích mà không phải chi tiêu nhiều.

Hướng dẫn trẻ lập kế hoạch và ghi nhận các khoản chi tiêu

Để dạy con quản lý tài chính, cha mẹ nên hướng dẫn con lập kế hoạch chi tiêu. Đầu tiên, yêu cầu con tạo một danh sách các khoản chi tiêu cơ bản như sách vở, đi lại và ăn uống. 

Sau đó, cha mẹ có thể hướng dẫn con phân bổ một phần nhỏ của số tiền tiêu vặt hoặc tiền lì xì vào "quỹ khẩn cấp" - một khoản tiền dự trữ không được dùng đến trừ khi cần thiết, và "quỹ quà tặng" - để dành cho các tình huống đặc biệt như mua quà cho bạn hay thưởng cho chính mình khi đạt được thành tích xuất sắc. Việc này giúp con học cách lập kế hoạch tài chính và quản lý nguồn tiền một cách hiệu quả.

Cách dạy con quản lý tài chính cho trẻ THPT

Khi ở độ tuổi này, trẻ đã bắt đầu có những hiểu biết sâu sắc hơn về tiền bạc và thị trường tài chính. Do đó, việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này cần được thực hiện một cách toàn diện và bài bản hơn. Cho nên, mục tiêu của việc dạy con quản lý tài chính ở giai đoạn này là giúp trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền, hình thành thói quen cân đối thu chi, tiền ra tiền vào, và hiểu hơn về thị trường tài chính.

Gợi ý cách kiếm tiền cho con

Để dạy con quản lý tài chính hiệu quả, cha mẹ có thể gợi ý cho con các cách kiếm tiền. Mặc dù việc học vẫn là ưu tiên hàng đầu, nhưng nếu con có thời gian rảnh sau giờ học, vào cuối tuần hay trong kỳ nghỉ hè, con có thể làm việc bán thời gian. Điều này không chỉ giúp con có thêm tiền tiêu vặt mà còn giúp con phát triển các kỹ năng xã hội và trưởng thành hơn.

Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể đầu tư cho con học những kỹ năng có thể hữu ích cho tương lai và có thể mang lại thu nhập ngay bây giờ, như viết lách, thiết kế, chụp ảnh,... Điều này giúp con có cơ hội kiếm thêm tiền từ những sở thích và kỹ năng cá nhân.

Mở một tài khoản ngân hàng phụ

Mở tài khoản ngân hàng cá nhân cho con ở độ tuổi cấp 3 là một cách hiệu quả để dạy trẻ quản lý tài chính. Trong quá trình này, cha mẹ nên hướng dẫn con hiểu về các loại tài khoản dành riêng cho học sinh và giúp con chọn lựa một tài khoản phù hợp nhất. Đồng thời, cha mẹ cần giảng dạy con về quy trình gửi tiền, rút tiền, sử dụng thẻ ngân hàng và cách theo dõi số dư tài khoản một cách cẩn thận. 

Quan trọng hơn, cha mẹ nên khuyến khích con thực hiện việc tiết kiệm bằng cách thiết lập mục tiêu và quyết định số tiền cần gửi vào tài khoản hàng tuần hoặc hàng tháng. Như vậy, con sẽ học được giá trị của việc tiết kiệm và theo dõi sự tăng lên của số dư trong tài khoản của mình.

Xem thêm:

1. Monkey Apps - Bộ ứng dụng học tập giúp trẻ phát triển toàn diện về tư duy và ngôn ngữ
2. Trẻ em kiếm tiền bằng cách nào? 10+ Cách kiếm tiền đơn giản, an toàn
3. Tổng hợp 10+ cách dạy trẻ cách tiết kiệm tiền từ nhỏ ba mẹ nên áp dụng ngay!

Dạy trẻ hiểu và tránh xa những cám dỗ (vay nóng, tín dụng đen,...)

Dạy trẻ hiểu và tránh xa những cám dỗ tài chính như tín dụng đen và vay nóng là một phần quan trọng trong việc giáo dục quản lý tài chính cho học sinh cấp 3. Cha mẹ có thể bắt đầu bằng cách thảo luận với con về những rủi ro và hậu quả của việc sử dụng các hình thức tín dụng không an toàn như tín dụng đen. Giải thích về lãi suất cao và các khoản phí không hợp lý đi kèm, để con hiểu rõ làn sóng nợ nần có thể dẫn đến tình trạng tài chính khó khăn và tạo áp lực tinh thần.

Hơn nữa, cha mẹ cần khuyến khích trẻ hình thành thói quen tiết kiệm và gửi tiền vào tài khoản ngân hàng thay vì sử dụng các hình thức tín dụng không an toàn. Con cần nhận biết giá trị của việc tiết kiệm và ý nghĩa của việc xây dựng một tương lai tài chính ổn định thông qua việc quản lý tài chính thông minh.

Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu tất cả các cách dạy con quản lý tài chính hiệu quả qua từng giai đoạn trưởng thành của trẻ. Lưu ý rằng, trong quá trình giáo dục có thể trẻ sẽ thể hiện xu hướng chống đối, tuy nhiên ba mẹ cần kiên nhẫn lắng nghe các nhu cầu và ý kiến của trẻ, từ đó tìm ra một cách thức phù hợp nhất. Chúc bạn thành công!