Hướng dẫn học bài Lòng dân lớp 5 SGK Tiếng Việt tập 1

Trong chương trình tiếng Việt, học sinh sẽ được học bài đọc Lòng dân lớp 5. Bài viết này được biên soạn bám sát theo nội dung trong sách giáo khoa Tiếng Việt 5 tập 1, trang 24 nhằm giúp các em đọc hiểu, trả lời câu hỏi ngắn gọn và đầy đủ nhất.

Bài đọc

Trước khi đến với nội dung, bố cục và cách trả lời câu hỏi của bài tiếng Việt lớp 5 bài Lòng dân, em hãy đọc qua bài tập đọc.

Lòng dân

Nhân vật: Dì Năm – 29 tuổi; An – 12 tuổi, con trai dì Năm; Chú cán bộ; Lính; Cai

Cảnh trí: Một ngôi nhà nông thôn Nam Bộ. Cửa nhà quay vào phía trong sân khấu. Bên trái kê một cái bàn, hai cái ghế. Bên phải là một chõng tre, trên có mâm cơm.

Thời gian: Buổi trưa.

Má con dì Năm đang ăn cơm thì một chú cán bộ bị địch rượt bắt chạy vô. Dì Năm chỉ kịp đưa chú một chiếc áo để thay, rồi bảo chú ngồi xuống chõng vờ ăn cơm. Vừa lúc ấy, một tên cai và một tên lính chạy tới.

Cai: – Anh chị kia!

Dì Năm: – Dạ, cậu kêu chi?

Cai: – Có thấy một người mới chạy vô đây không?

Dì Năm: – Dạ, hổng thấy.

Cán bộ: – Lâu mau rồi cậu?

Cai: – Mới tức thời đây.

Cai: – Thiệt không thấy chớ? Rõ ràng nó quẹo vô đây (vẻ bực dọc). Anh nầy là…

Dì Năm: – Chồng tui. Thằng nầy là con.

Cai: – (Xẵng giọng) Chồng chị à?

Dì Năm: – Dạ, chồng tui.

Cai: – Để coi. (Quay sang lính) Trói nó lại cho tao (chỉ dì Năm). Cứ trói đi. Tao ra lịnh mà (lính trói dì Năm lại).

An: – (Ôm dì Năm, khóc òa) Má ơi má!

Cán bộ: – (Buông đũa đứng dậy) Vợ tôi…

Lính: – Ngồi xuống! (Chĩa súng vào chú cán bộ) Rục rịch tao bắn.

Dì Năm: – Trời ơi! Tui có tội tình chi?

Cai: – (Dỗ dành) Nếu chị nói thiệt, tôi thưởng. Bằng chị nhận anh này là chồng, tôi bắn chị tức thời, đốt luôn cái nhà này nữa.

Dì Năm: – Mấy cậu… để tui…

Cai: – Có thế chớ! Nào, nói lẹ đi!

Dì Năm: – (Nghẹn ngào) An… (An “dạ”). Mầy qua bà Mười… dắt con heo về…, đội luôn năm giạ lúa. Rồi… cha con ráng đùm bọc lấy nhau.

(Còn nữa)

Theo NGUYỄN VĂN XE

Chú thích và giải nghĩa:

Cai: chức vụ thấp nhất trong quân đội thời trước, chỉ xếp trên lính thường.
Hổng thấy (tiếng Nam Bộ): không thấy.
Thiệt (tiếng Nam Bộ): thật.
Quẹo vô (tiếng Nam Bộ): rẽ vào.
Lẹ (tiếng Nam Bộ): nhanh.
Ráng (tiếng Nam Bộ): cố, cố gắng.

Nội dung

Vở kịch Lòng dân lớp 5 kể về tấm lòng gan dạ, yêu thương cán bộ và sự mưu trí, dũng cảm của dì Năm để bao che, giấu cán bộ không bị địch bắt. Khi chú cán bộ chạy vào nhà dì Năm để trốn lính cai, dì đã cho mượn áo mặc và nhận đó là chồng mình. Dù bị địch trói và uy hiếp, dì vẫn bình tĩnh, không hoảng sợ và không khai báo.

Bố cục

Chúng ta có thể chia màn kịch thành các đoạn như sau:

Đoạn 1: Từ đầu đến Thằng nầy là con

Đoạn 2: Từ Chồng chị à? đến Rục rịch tao bắn

Đoạn 3: Phần còn lại.

Hướng dẫn trả lời câu 1 trang 24 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1

Chú cán bộ gặp chuyện gì nguy hiểm?

Phương pháp giải:

Học sinh hãy đọc lại đoạn đầu tiên của vở kịch để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Chú cán bộ bị địch gồm một tên cai và một tên lính rượt bắt. Chú đã chạy vào nhà dì Năm để trốn. Khi đó, hai má con dì Năm đang ăn cơm. Chú cán bộ được dì Năm che chở.

Hướng dẫn trả lời câu 2 trang 24 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1

Dì Năm đã nghĩ ra cách gì để cứu chú cán bộ?

Phương pháp giải:

Học sinh hãy đọc đoạn đầu, phần giới thiệu vở kịch và chú ý cách xử trí cùng hành động của dì Năm khi chú cán bộ chạy vào nhà.

Lời giải chi tiết:

Trong tình huống nguy hiểm khi chú cán bộ bị địch rượt bắt chạy vào nhà, dì Năm chỉ kịp đưa cho chú một chiếc áo để thay, rồi bảo chú ngồi xuống chõng vờ ăn cơm cùng mẹ con dì, coi như người ruột thịt trong nhà. Cảnh này giống như cả gia đình đang quây quần ăn cơm vào bữa trưa như mọi gia đình khác. Như vậy, lũ giặc sẽ khó bắt bẻ được và chỉ có cách này mới cứu được chú cán bộ.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

$\displaystyle$

Tiếng Việt lớp 5 học những gì? Học khó không? Làm sao giúp em học hiệu quả?

$\displaystyle$

Bài thơ gà học chữ lớp 5 tuổi giúp bé học tiếng Việt tốt hơn bố mẹ nên biết

$\displaystyle$

Giúp con học Kì diệu rừng xanh lớp 5 SGK tiếng Việt tập 1

Hướng dẫn trả lời câu 3 trang 24 Tiếng Việt lớp 5 Tập 1

Chi tiết nào trong đoạn kịch làm em thích nhất? Vì sao?

Phương pháp giải:

Học sinh chọn chi tiết mình thích và giải thích lí do.

Lời giải chi tiết:

Em thích nhất là những chi tiết khi dì Năm đấu trí với địch rất khôn khéo để bảo vệ chú cán bộ.

Khi bọn giặc chạy vào nhà dì Năm, và tên cai hỏi dì Năm có thấy ai chạy vô đây không thì dì Năm vờ như không biết và trả lời ngay: "… không thấy". Đến khi tên cai hỏi chú cán bộ là ai thì dì Năm nhận là "Chồng tui". Tên cai không tin và ra lệnh trói dì Năm, dọa bắn nát đầu.

Dù tình huống này rất nguy hiểm, có thể khiến dì Năm chết nhưng dì đã hiểu đây chỉ là âm mưu nhằm hăm dọa dì khai ra chú cán bộ. Vì thế, dì đã bình tĩnh căn dặn con mình: "Mầy qua nhà bà Mười… dắt con heo về…, đội luôn năm giạ lúa. Rồi… cha con ráng đùm bọc lấy nhau." Câu nói này cho thấy dì Năm chấp nhận mình bị giặc bắt giết, hợp lí với hoàn cảnh chia ly, thừa nhận chú cán bộ đúng là chồng mình.

Chi tiết này khiến em rất cảm phục với tấm lòng của dì Năm hướng về cách mạng. Tấm lòng người dân Nam Bộ thật cao quý, họ mưu trí, dũng cảm, sẵn sàng chấp nhận hy sinh để bảo vệ cán bộ và đất nước.

Trên đây là hướng dẫn học sinh cách đọc và tìm hiểu bài, trả lời câu hỏi chi tiết của bài đọc Lòng dân lớp 5 trong sách giáo khoa Tiếng Việt 5 tập 1, trang 24. Phụ huynh cũng có thể dựa vào tài liệu này để giúp con chuẩn bị bài tại nhà, ôn tập và củng cố kiến thức tốt hơn.