Từ vựng tiếng Việt: Khái niệm, hệ thống và kinh nghiệm gia tăng vốn từ vựng hiệu quả

Từ vựng trong tiếng Việt là gì?

Từ vựng hay còn được gọi là vốn từ, kho từ vựng Việt Nam được hiểu là tập hợp các từ và đơn vị tương đương với từ trong ngôn ngữ. Từ vựng về tiếng Việt là yếu tố quan trọng quyết định khẳng năng giao tiếp xã hội. Càng có vốn từ vựng phong phú, con người càng truyền đạt thông tin một cách dễ dàng hơn.

Bất kỳ độ tuổi nào cũng nên trau dồi và mở rộng vốn từ vựng tiếng Việt, đặc biệt là ở độ tuổi thiếu nhi bởi đây là giai đoạn các bé có xu hướng tò mò về tất cả mọi thứ xung quanh mình, bao gồm cả ngôn ngữ.

Cách nhận biết từ và cấu tạo của từ vựng tiếng Việt

Cấu thành nên từ vựng phải kể đến khái niệm về “từ” - là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu, một từ hay nhiều từ ghép lại với nhau đều được xem là từ vựng. 

Ví dụ: mưa (1 từ nhưng cũng là từ vựng, chỉ hành động thời tiết), hay quét nhà (2 từ cầu thành 1 từ vựng chỉ về hành động quét nhà)….

Để từ vựng Việt trở nên dễ hiểu hơn, người ta thường phân loại từ vựng tiếng Việt theo hai cách phổ biến: dựa vào nguồn gốc (từ thuần Việt, từ mượn) và dựa vào phạm vi sử dụng (thuật ngữ, từ ngữ địa phương, tiếng lóng,...) Giống như sự đa dạng về bản sắc văn hóa, tại mỗi vùng miền, mỗi dân tộc sẽ có những đặc sắc riêng đối với từ vựng văn học tiếng Việt.

Xem thêm: Phương pháp tiếp thu kho tàng từ vựng tiếng Việt nâng cao hiệu quả cho trẻ em bậc tiểu học

Hệ thống từ vựng tiếng Việt

Dựa trên đặc điểm cấu tạo của từ, hệ thống từ vựng tiếng Việt được chia thành các loại từ sau: 

Từ được chia là hai loại là từ đơn (gồm 1 âm tiết trở nên) và từ phức (gồm 2 hay nhiều âm tiết). Trong từ phức có từ ghép (các tiếng tạo ra đều có nghĩa, giữa các tiếng thường không liên quan về âm) và từ láy (chỉ một trong hai tiếng tạo thành có nghĩa hoặc không từ nào có nghĩa cả).

Ví dụ: nông nghiệp (từ ghép), lung linh (từ láy), rầm rầm (từ láy),...

Trong từ ghép lại chia thành 2 loại là từ ghép đẳng lập (không phân ra tiếng chính, tiếng phụ, có các tiếng bình đẳng với nhau về mặt ngữ pháp) và từ ghép chính phụ (có tiếng chính và tiếng phụ, bổ sung nghĩa cho tiếng chính, tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.)

Ví dụ: sách giáo khoa (từ ghép chính phụ), yêu thương (từ ghép đẳng lập),...

Trong từ láy lại chia thành 2 loại là từ láy toàn bộ (là loại từ giống nhau cả phần âm, vần, dấu câu và đôi khi để nhấn mạnh một âm thanh hay hành động mà dấu câu có thể khác nhau) và từ láy bộ phận (là loại từ được láy giống phần âm hoặc phần vần, dấu câu)

Ví dụ: thăm thẳm (từ láy toàn bộ), lác đác (từ láy bộ phận),...

Giúp trẻ ghi nhớ hơn 10.000 từ vựng tiếng Anh chỉ với 10 phút học mỗi ngày cùng ứng dụng Monkey Junior.

Những cách tăng vốn từ vựng tiếng Việt hiệu quả cho bé

Để có thể giúp bé gia tăng vốn từ  vựng Việt Nam, bố mẹ có thể áp dụng một số phương pháp cơ bản sau đây:

Đọc sách cùng bé yêu

Bên cạnh việc giao tiếp thường xuyên với trẻ, phương pháp đọc sách cho các bé nghe cũng là cách giúp các con lắng nghe và dễ dàng đón nhận những vốn từ vựng tiếng Việt mới. Khác với cách đọc một chiều, cha mẹ đọc bé lắng nghe, hãy thay đổi bằng phương pháp đọc cùng các bé để vốn từ vựng của trẻ càng được phát triển tốt hơn. 

Ngoài ra, hoạt động đọc sách cùng bé yêu cũng giúp cha mẹ gắn kết và thấu hiểu các con hơn. Đọc sách giúp kích thích trí tưởng tượng, tăng khả năng nghe hiểu và rèn sự tập trung rất tốt cho trẻ. Những tri thức bổ ích từ việc đọc sách không chỉ giúp bé bổ sung từ vựng tiếng Việt mà còn dạy bé nhiều bài học cuộc sống cần thiết.

Khám phá ngay: Số lượng từ vựng tiếng Việt hiện tại và những điều có thể bạn chưa biết

Đọc to rõ ràng giúp tăng khả năng ghi nhớ từ vựng tiếng Việt ở trẻ

Bên cạnh việc đọc sách, cách đọc sao cho đúng cũng quyết định khả năng ghi nhớ của các bé. Khi cha mẹ cho bé tham gia hoạt động đọc sách, việc đọc to hay đọc thành tiếng nội dung một cách chậm rãi với chất giọng đầy truyền cảm sẽ thu hút sự chú ý của trẻ nhiều hơn. 

Có một lưu ý nho nhỏ là cha mẹ nên lựa chọn những tựa sách có nội dung phù hợp với lứa tuổi của con em mình, tránh trường hợp lựa chọn nội dung quá lứa tuổi khiến bé khó hiểu và mất đi niềm yêu thích đọc sách.

Xây dựng các trò chơi về bảng chữ cái

Làm quen với bảng chữ cái từ sớm là một cách giúp trẻ ghi nhớ mặt chữ, cách phát âm đơn giản từ đó giúp việc tăng vốn từ vựng tiếng Việt cho bé trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. 

Có rất nhiều trò chơi sáng tạo giúp bé học bảng chữ cái như: trò chơi ghép chữ vào khuôn (trò chơi này sẽ dạy bé cách ghi nhớ mặt chữ rất nhanh), bảng chữ cái với đất nặn (bé tự tạo ra những con chữ dựa trên trí nhớ của mình), các khối hình chữ cái (giúp bé tăng phản xạ khi đã ghi nhớ bảng chữ cái thành công),...

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Cùng con xây dựng bộ từ vựng tiếng Việt đầu tiên với chương trình học tiếng Việt chuẩn GDPT

Dạy bé học tiếng Việt Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép lớp 4

Ý nghĩa từ vựng tiếng Việt là gì? Cách gia tăng vốn từ vựng đơn giản hiệu quả

Trò chuyện, giao tiếp hằng ngày cùng bé yêu

Phương pháp trò chuyện đối thoại trực tiếp với bé tưởng chừng như đó chỉ là một nhu cầu cơ bản trong sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, hoạt động này lại tác động và ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển về mặt ngôn ngữ nhất là về mặt trau dồi từ vựng tiếng Việt cho các bé.

Những em bé có nhiều sự giao tiếp với cha mẹ thường có xu hướng sống tình cảm, biết quan tâm tới người khác từ đó khả năng học hỏi.

Mở rộng vốn từ vựng tiếng Việt theo sự tò mò của trẻ

Dựa trên những chủ đề mà con yêu thích để mở rộng vốn từ cũng là một ý tưởng thú vị. Bởi đây là những chủ đề các bé đã có sự tò mò, thích thú từ trước nên tiếp thu random từ vựng xung quanh chủ đề ấy sẽ rất dễ dàng.

VMonkey - ứng dụng học tiếng Việt bổ ích cho trẻ 

VMonkey là một ứng dụng học tập trực tuyến hàng đầu về xây dựng kiến thức từ vựng tiếng Việt được đánh giá tốt nhất hiện nay. Các bậc cha mẹ có thể lựa chọn nhiều cuốn sách nói, truyện tranh hay trong kho tàng thư viện sách của VMonkey xoay quanh 10 chủ đề thân thuộc với trẻ. 

VMonkey sở hữu nhiều cấp độ học tập linh hoạt từ dễ đến nâng cao, đồng thời còn ứng dụng các phương pháp giáo dục sớm như dạy qua hình ảnh, âm thanh và trò chơi. Để từ đó giúp cho trẻ hứng thú học tập và dễ dàng tiếp thu kiến thức nên ba mẹ hoàn toàn có thể yên tâm. Đặc biệt, sau khi kết thúc mỗi bài học các bé sẽ được trải qua những trò chơi, câu hỏi tương tác nhằm tổng kết từ vựng mà mình đã học. 

Video giới thiệu ứng dụng VMonkey.

VMonkey - Dạy Trẻ Học Đánh Vần, Nuôi Dưỡng Tâm Hồn, Làm Giàu Vốn Từ Tiếng Việt Cho Trẻ Theo Chương Trình GDPT Mới. Ba mẹ TẢI APP và ĐĂNG KÝ GÓI HỌC ngay hôm nay để giúp con tiếp cận với kiến thức sớm và nhận được nhiều quà tặng hấp dẫn.

Trên đây là cái nhìn tổng quan nhất về từ vựng tiếng Việt, hy vọng Monkey đã đem lại những lời khuyên bổ ích cho cha mẹ trong việc giúp các bé tiếp thu vốn từ vựng tốt hơn. 

Tìm hiểu thêm: 

• Dạy bé học tiếng Việt bài Điều ước của vua Mi - đát lớp 4 tập 1
• Đọc bài Chiếc xe đạp của chú Tư và trả lời câu hỏi trang 150 SGK tiếng Việt 4 tập 1
• Giải bài tập đọc: Có chí thì nên lớp 4 trang 108 SGK tiếng Việt tập 1