Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ: Lưu ý cho ba mẹ giúp con phát triển tốt

Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ

Theo nghiên cứu, 6 năm đầu chính là thời gian để trả có thể phát triển về trí tuệ ngôn ngữ. Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ sẽ có những đặc điểm và biểu hiện khác nhau.

1. Giai đoạn trong bụng mẹ

Bạn sẽ bất ngờ khi biết được trẻ bắt đầu nhận thức được ngôn ngữ ngay từ khi còn trong bụng mẹ vào thời điểm bộ não của trẻ được kích hoạt vào những ngày cuối của thai kỳ. Mẹ bầu cho thai nhi được tiếp xúc và làm quen với các âm thanh như nhịp tim đập, tiếng nhạc, giọng nói của bố mẹ,... trẻ sẽ học được những đặc trưng của âm thanh về nhịp điệu, độ cao và dài của âm thanh.

2. Giai đoạn 0 đến 3 tháng tuổi

Khi mới được sinh ra, tuy năng lực thính giác chưa có những biểu hiện rõ ràng, trẻ đã có thể phát ra được những âm thanh nhỏ. Vào những tháng thứ 2, trẻ sơ sinh có thể phát ra được những âm thanh ọ ẹ giống như tiếng kêu nhỏ. Đến tháng thứ 3, trẻ sẽ có thể hướng đầu về nguồn âm thanh phát ra và thích thú với những âm thanh quen thuộc.

Bé sẽ bắt đầu biết lắng nghe những âm thanh ở xung quanh mình và cũng biết phản ứng với những âm thanh to và lạ. Trẻ có thể bật cười khi tiếp xúc với cha mẹ và những người thân.

3. Từ 3 đến 6 tháng tuổi

Khi trẻ bước vào giai đoạn tiếp theo, trẻ có thể tạo ra những âm thanh ê a khác nhau, trẻ đã biết nâng cao giọng của mình một cách tự nhiên. Bước sang tháng thứ tư, trẻ đã bắt đầu biết tập trung được sự chú ý và quan sát được những cử động và hình dáng miệng của người lớn khi nói chuyện với trẻ. Khi đến tháng thứ năm, trẻ đã được tự phát ra âm thanh khi tiếp xúc với người hay những vật lúc chơi. Vào những tháng thứ 6, trẻ đã biết hướng sang phía phát ra âm thanh. 

4. Từ 6 đến 12 tháng tuổi

Trong các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ, từ 6 đến 12 tháng tuổi là giai đoạn đạt được thành tựu về ngôn ngữ. Năng lực nghe và phát âm của bé có bước tiến bộ rất rõ rệt. Trẻ có thể phát âm được những từ ngữ đơn giản như ma ma, pa pa,... Đồng thời, trẻ có thể hiểu rất nhiều từ ngữ khác nhau như bà, mẹ, bố, thơm, bú,... Ngoài ra, trẻ ở giai đoạn này còn nhận biết bà phản ứng phù hợp với những lời nói của người xung quanh.

Ở cuối giai đoạn này, trẻ có thể nói được những âm thanh bập bẹ đầu tiên để biểu đạt suy nghĩ của mình. Khi phát âm ra được những từ ngữ đó nghĩa là trẻ đã bắt đầu biết kết hợp giữa cử chỉ cùng với ngôn ngữ của mình để thực hiện những yêu cầu cơ bản.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Bộ ứng dụng học tập của Monkey

Top 11+ sách dạy bé 3 tuổi về ngôn ngữ, tư duy & kỹ năng sống hay nhất 2023

Cách dạy trẻ chậm giao tiếp tại nhà giúp trẻ phát huy khả năng ngôn ngữ

5. Giai đoạn 12 đến 18 tháng tuổi

Khi tròn một tuổi, đa số trẻ có thể tự nói ra những từ ngữ đầu tiên bằng tiếng mẹ đẻ. Bắt đầu từ giai đoạn này, sự phát triển ngôn ngữ của trẻ sẽ bước qua một giai đoạn mới, một cách chính thức để tiến hành giao tiếp. Khi đạt đến 18 tháng tuổi, trẻ đã có thể phát hiện ra những sự vật, hiện tượng, hành động xung quanh mình. Thời điểm này là giai đoạn bùng nổ ở thời kỳ tiếp theo. Trẻ dễ dàng hiểu và đáp lại các hành vi hay mệnh lệnh quen thuộc.

6. Giai đoạn 18 đến 24 tháng tuổi

Khi đến giai đoạn này, trẻ đã nhận biết những người quen hay những đồ vật quen thuộc trong nhà. Trẻ có thể tập trung lắng nghe những cuộc nói chuyện của người lớn, những câu chuyện ngắn và dễ dàng lặp lại những từ ngữ nghe được. Lúc này, trẻ có thể nghe theo những chỉ dẫn hay những mệnh lệnh đơn giản của ba mẹ.

7. Giai đoạn 24 đến 36 tháng tuổi

Bước bước giai đoạn năm thứ 2, trẻ sẽ bước sang giai đoạn bùng phát về sự phát triển về ngôn ngữ. Cũng bắt đầu từ đây, cá tính của trẻ sẽ được bộc lộ rõ ràng. Ở giai đoạn này, trẻ sẽ học được từ mới rất nhanh, sử dụng từ ngữ được cải thiện đáng kể để gây ngạc nhiên cho ba mẹ. Đến ba tuổi, trẻ có thể biết được rất nhiều những từ ngữ và nói được những câu dài năm sáu âm tiết.

8. Giai đoạn 3 – 6 tuổi

3 – 6 tuổi là một trong các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ được phát huy mạnh mẽ. Ở giai đoạn này, trẻ có có gặp những lỗi cơ bản về cách phát âm, ngữ pháp, cách sử dụng từ ngữ. Đến năm tuổi, trẻ có thể biết được khoảng 5.000 từ. Có nhiều trẻ sẽ nói rõ ràng, một số trẻ sẽ nói ngọng, nhiều người lạ sẽ không thể hiểu hết được tất cả ý trẻ nói.

Xem thêm: 15+ trò chơi Giáng Sinh cho con phát triển kỹ năng và ngôn ngữ toàn diện

Yếu tố tác động tới sự phát triển ngôn ngữ của trẻ

Trong các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ ở độ tuổi từ 0 - 6 tuổi, do đó cha mẹ nên lưu ý về yếu tố quan trọng để phát huy tốt về ngôn ngữ của trẻ.

• Sức khỏe thể chất của trẻ: Nếu sức khỏe không tốt sẽ ảnh hưởng nhiều đến thính giác làm bé bị giảm khả năng nhận biết tín hiệu về âm thanh. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ, cản trở phát triển về giao tiếp.

• Mức độ nhận thức: Đây là yếu tố hàng đầu có tác động đến việc phát triển về ngôn ngữ của trẻ. Khả năng nhận thức sẽ giúp trẻ hiểu được ngôn ngữ sơm, học được nhiều từ vựng và biết cách sử dụng hơn.

• Khả năng đọc, viết của trẻ: Khả năng đọc và viết có tác động qua lại lẫn nhau nên việc chăm chỉ đọc sẽ giúp trẻ tránh được tình trạng quên mặt chữ. Tuy nhiên, ba mẹ cũng không nên thúc ép con đọc và viết sớm quá, hãy dựa vào tâm lý của trẻ để sắp xếp để tránh ảnh hưởng đến phản xạ và tư duy của trẻ về sau.

• Môi trường sống: Đây là yếu tố quan trọng giúp trẻ nhanh biết nói, đọc viết hay học hỏi mỗi ngày. Trẻ sẽ được tiếp xúc với những tình huống về giao tiếp trên thực tế giúp trẻ ngày càng phản ứng về mặt ngôn ngữ hơn.

• Môi trường giáo dục trẻ: Trẻ được học tập tại môi trường giáo dục tiên tiến sẽ được phát huy mạnh mẽ về trí tuệ và ngôn ngữ.

Cần làm gì để trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn?

Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ là quá trình quan trọng góp phần phát triển về thể chất và trí tuệ. Cha mẹ hãy dựa vào các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ để có những tác động hỗ trợ hiệu quả nhất.

• Trò chuyện với con nhiều hơn ngay từ khi còn trong bụng mẹ: Mẹ hãy thường xuyên trò chuyện với con về những chủ đề xung quanh trường lớp, phong cảnh,... Hoặc mẹ có thể đọc cho con nhiều những câu chuyện phù hợp với độ tuổi của con. Đồng thời, ba mẹ hãy đặt ra những câu hỏi để khuyến khích con phản hồi.

• Đọc sách, kể chuyện cho con nghe: Đây là hoạt động hữu ích giúp bé nhận biết được ngôn ngữ, học thêm được rất nhiều từ vựng và ngữ pháp. Ngoài ra, còn giúp trẻ hình thành được tư duy theo mạch truyện và hiểu được câu từ trong mọi hoàn cảnh. Ba mẹ có thể tham khảo ứng dụng Monkey Stories với kho truyện tiếng Anh khổng lồ, giúp con làm quen với ngôn ngữ mới một cách linh hoạt và hiệu quả trong giai đoạn vàng đầu đời. 

• Cho con tham gia các hoạt động ngoài trời và giao tiếp bạn bè: Sẽ giúp trẻ có thể khám phá thế giới xung quanh. Ba mẹ có thể đưa con đến những nơi như công viên, vườn bạch thú, địa điểm cắm trại để tham gia nhiều trò chơi vận động, giúp bé chủ động làm quen và tìm hiểu thế giới.

• Tiếp cận với phương pháp giáo dục ngôn ngữ sớm: Mẹ có thể cho bé làm quen với tiếng anh để kích thích phát triển ngôn ngữ cho bé. Monkey Junior và VMonkey là 2 ứng dụng giúp con học tập ngôn ngữ: Tiếng Anh và Tiếng Việt tốt nhất dành cho trẻ 0-10 tuổi mà ba mẹ nên tham khảo. Với các phương pháp giáo dục sớm khoa học, được nghiên cứu và áp dụng thành công, bộ ứng dụng học tập ngôn ngữ của Monkey sẽ giúp bé phát triển nền tảng ngôn ngữ tốt nhất. 

FAQ cho ba mẹ

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp của ba mẹ về các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Giai đoạn phát triển ngôn ngữ vượt bậc của trẻ là giai đoạn nào?

Từ 2 đến 6 tuổi là giai đoạn trẻ phát triển mạnh về ngôn ngữ về mặt từ vựng và ngữ pháp. Đây là giai đoạn mà khả năng giao tiếp của trẻ được phát huy. Bé sẽ sẵn sàng tiếp thu và học hỏi ngôn ngữ từ môi trường xung quan. Vì thế, cha mẹ cần chú ý để phát triển ngôn ngữ cho con đạt hiệu quả tốt nhất.

Những hoạt động nào tác động tích cực đến sự hình thành ngôn ngữ của trẻ?

Việc tham gia hoạt động nghệ thuật sẽ là phương pháp để trẻ có thể phát triển ngôn ngữ. Những bài hát, bài thơ sẽ giúp con hiểu nhanh chóng và học được từ vựng nhanh hơn. Qua đó, trẻ có thể học phát âm những câu dài và có nghĩa. Các hoạt động như vẽ tranh hay kể chuyện còn giúp bé rèn luyện được khả năng sắp xếp câu từ, biết phác hoạ. Trẻ sẽ biết cách diễn đạt mong muốn của mình một cách dễ dàng và sinh động.

Các phương pháp giáo dục sớm nào tốt hỗ trợ sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ?

Hiện nay, có nhiều trường mầm non áp dụng nhiều phương pháp giáo dục trẻ hiện đại và tiên tiến. Đặc biệt là phương pháp song ngữ giúp trẻ có thể phát triển được ngôn ngữ rất tốt.

Xem thêm: Dạy trẻ giao tiếp bằng mắt giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ

Bài viết trên đây đã giới thiệu về các giai đoạn phát triển ngôn ngữ của trẻ. Bạn có thể nhận thấy, 6 năm đầu đời là quá trình quan trọng nhất đối với trẻ. Vì thế, cha mẹ hãy quan tâm và chú trọng tới thời điểm này để phát huy về trí tuệ cho con tốt nhất. Hãy tham khảo bộ ứng dụng học ngôn ngữ của Monkey để giúp con tiếp cận với phương pháp giáo dục ngôn ngữ sớm tốt nhất nhé!

Tích luỹ 2.000+ từ vựng tiếng Anh về hơn 56 chủ đề tiếng Anh gần gũi với trẻ cùng Monkey Junior ngay hôm nay. Ba mẹ đăng ký để được hướng dẫn phương pháp học chi tiết ngay!