Bổ sung sắt cho phụ nữ: Vì sao cần? Bổ sung như thế nào là hợp lý?

Khi nào cần bổ sung sắt cho phụ nữ?

Sắt là một trong những khoáng chất vi lượng, thuộc nhóm vi chất dinh dưỡng dù cơ thể chỉ cần với một hàm lượng ít nhưng lại giữ vai trò quan trọng trong hoạt động của của các cơ quan. Cơ thể của mỗi chúng ta sử dụng sắt để tạo ra hemoglobin - một loại protein trong tế bào hồng cầu làm nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đến các bộ phận và myoglobin – loại protein có chức năng cung cấp oxy cho cơ bắp. Sắt cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một số hoóc môn.

So với đối tượng nam giới, nữ giới có nguy cơ thiếu sắt, thiếu máu nhiều hơn. Theo tổng điều tra dinh dưỡng 1995, 2000, 2005, 2010, 2015, 2020 của Viện Dinh dưỡng Việt Nam, tình trạng thiếu máu các nhóm đối tượng cao (phụ nữ trong giai đoạn sinh đẻ, phụ nữ có thai) dù đã có xu hướng giảm nhưng vẫn cần được quan tâm. Năm 2015, tỷ lệ thiếu sắt ở phụ nữ có thai là 32.8% thì năm 2020 đã giảm còn 25.6%; Với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, tỷ lệ thiếu sắt năm 2015 là 25.5% thì đến năm 2020 chỉ còn 16.2%...

Khi nào cần bổ sung sắt cho phụ nữ? Có phải tất cả các chị em đều cần bổ sung loại khoáng chất vi lượng này? Dưới đây là một số nhóm phụ nữ cần ưu tiên bổ sung sắt:

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ: Do đặc điểm sinh lý của các kỳ hành kinh hàng tháng mà nữ giới trong độ tuổi sinh đẻ luôn có nguy cơ thiếu sắt, thiếu máu nhiều hơn các nhóm đối tượng khác.

• Phụ nữ đang mang thai: Thiếu sắt thai kỳ có rất nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, làm tăng nguy cơ sinh non, trẻ nhẹ cân và mẹ bị trầm cảm sau sinh. Nguyên nhân cần bổ sung sắt cho phụ nữ giai đoạn thai kỳ là bởi các mẹ bầu giai đoạn này có nhu cầu sắt nhiều hơn để thai nhi phát triển, nhất là tháng thứ 6 trở đi và rất khó đáp ứng chỉ qua chế độ ăn uống hàng ngày.

• Phụ nữ có chế độ ăn chay hay thuần chay: Bữa ăn không có sự xuất hiện của các thực phẩm như thịt cá dễ khiến hàm lượng sắt hàng ngày của những phụ nữ ăn chay hay thuần chay không được đảm bảo. Để có chế độ ăn chay và thuần chay khoa học, đảm bảo sức khỏe, bạn nên để ý bổ sung các loại thực phẩm giàu sắt có nguồn gốc từ vật.

• Thời gian hành kinh kéo dài: Thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày, rong kinh xảy ra thường xuyên khiến nữ giới bị mất lượng máu gấp đôi so với người bình thường, dễ gây thiếu sắt, thiếu máu. Lúc này, chị em nên chú ý chuyện bổ sung sắt trong kỳ kinh nguyệt. 

• Nữ giới bị chảy máu trong: Bổ sung sắt cho phụ nữ còn nên chú ý tới nhóm đối tượng dễ bị thiếu sắt do chảy máu bên trong như loét dạ dày, polyp trong ruột kết hoặc ung thư ruột kết. Những phụ nữ thường xuyên sử dụng các loại thuốc giảm đau như aspirin cũng có thể bị xuất huyết dạ dày làm thiếu máu thiếu sắt.

• Phụ nữ mắc một số bệnh lý: Một số bệnh lý có thể gây chảy máu bên trong, có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Ví dụ như loét dạ dày, polyp trong ruột kết hoặc ruột hoặc ung thư ruột kết. Thường xuyên sử dụng một số loại thuốc giảm đau, chẳng hạn như aspirin, cũng có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày.

• Phụ nữ sau phẫu thuật dạ dày: Sau phẫu thuật cắt dạ dày, cơ thể sẽ sản xuất ít dịch dạ dày – yếu tố đảm bảo hấp thụ và chuyển hóa sắt nên dễ dẫn đến tình trạng thiếu sắt. Tùy vào kích thước dạ dày bị cắt mà mức độ thiếu sắt nặng, nhẹ sẽ khác nhau.   

• Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung: Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung dễ bị ra máu giữa chu kỳ kinh nguyệt, làm tăng nguy cơ thiếu sắt, thiếu máu.

• Các vận động viên nữ, người có chế độ vận động nhiều: Sắt đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa carbs cho cơ thể, là nguồn nguyên liệu chính của cơ bắp, cần thiết cho những bài luyện tập cường độ cao. Vì vậy, nhóm phụ nữ này cũng có cần nhiều sắt hơn những người bình thường.

Những biểu hiện cảnh báo nữ giới cần bổ sung sắt

Thiếu sắt tác động rất nhiều đến sức khỏe nữ giới, gây nguy hiểm cho một số nhóm đối tượng nhạy cảm như phụ nữ đang mang thai. Hãy chú ý đến việc bổ sung sắt cho phụ nữ và tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nếu bạn có những biểu hiện sau đây:

• Một số biểu hiện bên ngoài: Da, môi tái, nhợt nhạt, tay chân bị lạnh, móng tay dễ gãy…

• Cảm thấy khó chịu, choáng váng, hay chóng mặt.

• Khả năng tập trung kém, mệt mỏi thường xuyên.

• Thở dốc, nhịp tim không ổn định.

• Đau tức ngực, cảm giác đau lưỡi hay có biểu hiện sưng ở lưỡi

• Thèm ăn những đồ không có giá trị dinh dưỡng…

2 xét nghiệm quan trọng xác định cần bổ sung sắt ở nữ giới

Chúng ta không chỉ dựa vào những biểu hiện đơn lẻ để đánh giá tình trạng thiếu sắt, thiếu máu. Để xác định có cần bổ sung sắt cho phụ nữ không, cần thực nghiệm các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm công thức máu: Đây là xét nghiệm cơ bản nhằm xác định các thành phần trong máu, giúp xác định tình trạng thiếu sắt thiếu máu. Trường hợp phụ nữ bị thiếu sắt, các chỉ số như huyết sắc tố (HGB), dung tích hồng cầu (CBC), số lượng hồng cầu (RBC), thể tích trung bình hồng cầu (MCV) giảm.

• Xét nghiệm đánh giá thiếu sắt: Xét nghiệm đánh giá thiếu sắt là cơ sở quan trọng quyết định có cần bổ sung sắt cho phụ nữ không. Một số xét nghiệm đánh giá thiếu sắt có thể được bác sĩ chỉ định là sắt huyết thanh (xác định lượng sắt lưu thông trong máu), tổng khả năng gắn kết với sắt (xác định lượng protein trong máu có khả năng vận chuyển sắt), độ bão hòa của transferrin và Ferritin huyết thanh.

Những loại thuốc bổ sung sắt cho phụ nữ tốt nhất 2022

Bổ sung sắt cho phụ nữ có nhiều loại thuốc khác nhau. Tùy thuộc vào điều kiện cá nhân cũng như sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa, bạn sẽ dễ dàng chọn lựa được loại thuốc bổ sung phù hợp.

Một số loại thuốc bổ sung sắt cho phụ nữ phổ biến hiện nay là:

• Now Iron: Đây là viên uống bổ sung sắt có nguồn gốc an toàn từ thực vật đến từ nhà cung cấp nổi tiếng Now Food (Mỹ). Sản phẩm này thích hợp cho phụ nữ đang trong độ tuổi sinh đẻ, những người già yếu, vừa phẫu thuật cần phục hồi sức khỏe… Giá bán tham khảo khoảng 480.000 VNĐ.

• Blackmores Pregnancy Iron: Đây là sản phẩm bổ sung sắt cho phụ nữ đang mang thai và sau sinh đến từ thương hiệu Blackmores (Úc). Giá bán tham khảo trên thị trường khoảng 250.000 VNĐ.

• Thorne Research: Viên uống bổ sung sắt đến từ Mỹ giúp bổ sung sắt cho đối tượng người lớn, vận động viên hay những người bị tác dụng phụ lên đường tiêu hóa khi sử dụng các dạng sắt khác. Giá bán tham khảo cho sản phẩm này là 315.000 VNĐ.

• Nature Made Iron 65mg: Đây là thực phẩm chức năng bổ sung sắt đến từ Mỹ, được nhà sản xuất công bố an toàn cho cả phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Giá bán tham khảo thực phẩm này là 320.000VNĐ.

• Ferrovit: Thực phẩm bổ sung sắt bào chế dạng viên nang, đóng hộp dạng vỉ đến từ nhà sản xuất Mega (Thái Lan). Thuốc phù hợp với nhiều đối tượng thiếu sắt, thiếu máu, trong đó có cả phụ nữ đang mang thai. Giá bán tham khảo 1.600 VNĐ/ viên (khoảng 80.000VNĐ/ hộp).

Xem thêm: 

• Cách bổ sung sắt cho cơ thể đúng cách
• Nên bổ sung sắt bao lâu thì ngưng?

Bổ sung sắt cho phụ nữ - 5 lưu ý quan trọng bạn nên biết

Bổ sung sắt cho phụ nữ là điều cần thiết đảm bảo hoạt động khỏe mạnh của cơ thể. Để quá trình bổ sung an toàn, phát huy hết những tác dụng mà nó đem lại, bạn nên chú ý:

• Hàm lượng bổ sung sắt phù hợp: Mỗi đối tượng khác nhau có hàm lượng sắt khuyến nghị nạp vào cơ thể khác nhau. Ví dụ như phụ nữ đang mang bầu cần khoảng 27mg sắt/ ngày, phụ nữ thời kỳ cho con bú cần khoảng 9 mg sắt/ ngày, phụ nữ 19-50 tuổi có lượng khuyến nghị là 18mg sắt/ ngày, với những người từ 51 tuổi trở lên cần khoảng 8mg sắt/ ngày. Hàm lượng bổ sung sắt như thế nào hay 1 năm bổ sung sắt mấy lần dựa theo tư vấn cụ thể của bác sĩ.

• Thời gian bổ sung sắt: Mỗi nhóm đối tượng khác nhau có thời điểm bổ sung sắt tối ưu khác nhau. Các chuyên gia khuyên bà bầu nếu không gặp phải tình trạng ốm nghén có thể bổ sung sắt vào thời điểm buổi sáng; Những phụ nữ ăn chay hay thuần chay nên bổ sung sắt vào buổi sáng khi bụng còn rỗng với cốc nước cam giàu vitamin C; Phụ nữ luyện tập thể dục thể thao nên bổ sung sắt trước 1 giờ luyện tập hoặc sau khoảng 2 giờ tập thể thao; Phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt bổ sung sắt trước bữa ăn khoảng 30 phút hoặc sau ăn 1-2 giờ đồng hồ… Để biết chính xác nên bổ sung sắt vào thời điểm nào trong ngày, bạn nên tham khảo thêm ý kiến tư vấn từ bác sĩ.

• Chú ý ăn uống khi bổ sung sắt cho phụ nữ: Bạn không nên uống bổ sung sắt cùng canxi, uống trà hay sữa sau khi bổ sung sắt vì dễ làm giảm sự hấp thụ sắt của cơ thể.

• Ưu tiên các thực phẩm giàu sắt trong tự nhiên: Có rất nhiều thực phẩm sẵn có dễ dàng thêm vào bữa ăn hàng ngày giúp bạn bổ sung hàm lượng sắt tuyệt vời như ngao, hàu, thịt gà tây, rau chân vịt, socola đen nguyên chất (70% cacao)…

Trên đây là những thông tin tham khảo về bổ sung sắt cho phụ nữ. Hy vọng bài viết đã giúp bạn chủ động hơn trong việc bổ sung khoáng chất vi lượng thiết yếu này, đảm bảo sức khỏe cho bản thân cũng như những người thân yêu. Nhận những chia sẻ hữu ích sớm nhất từ Monkey bằng cách CLICK vào nút “NHẬN CẬP NHẬT” trên đầu bài viết bạn nhé!