12 Kỹ năng công dân toàn cầu cho học sinh thời đại mới

Kỹ năng công dân toàn cầu là gì?

Bạn hiểu thế nào là kỹ năng công dân toàn cầu?

Kỹ năng công dân toàn cầu là nhóm các kỹ năng đánh giá trình độ hiểu biết của các học sinh, sinh viên về thế giới và khả năng thích ứng của các bạn qua việc học tập, tham gia hoạt động xã hội, v.v… Mục tiêu rèn luyện những kỹ năng này là giúp bạn trở thành công dân có trách nhiệm và đóng góp tích cực cho xã hội trên toàn thế giới.

Dưới đây là một số kỹ năng công dân toàn cầu quan trọng:

• Kỹ năng giải quyết vấn đề: Cần thiết ứng dụng ở bất kỳ thời điểm, môi trường nào để tự xử trí các vấn đề của bản thân một cách linh hoạt.

• Kỹ năng làm việc nhóm: Khả năng phối hợp cùng các thành viên khác để cùng tạo nên kết quả cuối cùng tốt nhất.

• Kỹ năng giao tiếp: Ứng xử và trò chuyện để xây dựng, duy trì mối quan hệ, giải quyết một vấn đề, thuyết phục ai đó,...

• Kỹ năng tư duy phản biện: Khả năng nghe hiểu và bày tỏ quan điểm cá nhân về vấn đề, sự việc đang được tranh luận nhằm thống nhất kết quả cuối cùng.

• Kỹ năng tư duy sáng tạo: Khả năng đổi mới tư duy và sáng tạo trong cách học tập, làm việc hay bất kỳ hoạt động nào để tạo nên kết quả tốt nhất.

12 kỹ năng trở thành công dân toàn cầu ở lứa tuổi học sinh

Tại Việt Nam, để đáp ứng tiêu chí công dân toàn cầu, các bạn học sinh, sinh viên cần phải xây dựng và rèn luyện 12 kỹ năng với 3 cấp độ tương ứng như sau:

Cấp độ 1: Nhóm kỹ năng phát triển bản thân

Trước khi muốn sống, kỹ năng học tập toàn cầu và làm việc tốt cùng người khác, điều quan trọng nhất là mỗi người cần hiểu và phát triển chính bản thân mình. Nhóm kỹ năng đầu tiên sẽ giúp các em biết cách học tập, rèn luyện, chăm sóc sức khỏe, và sống đúng đắn.

1. Kỹ năng học tập suốt đời

Học tập không chỉ diễn ra trong trường học hay kết thúc sau khi tốt nghiệp. Học tập suốt đời là khả năng không ngừng học hỏi ở mọi nơi, mọi lúc, từ sách vở, cuộc sống, con người xung quanh và cả những trải nghiệm.

Ví dụ: Một bạn học sinh lớp 5 khi gặp bài Toán khó không bỏ cuộc mà tự tìm hiểu trên mạng hoặc hỏi thầy cô. Bạn ấy cũng thích đọc sách về thiên văn dù chương trình học chưa dạy.

2. Kỹ năng sống và đạo đức nghề nghiệp

Kỹ năng sống là khả năng biết chăm sóc bản thân, kiểm soát cảm xúc, cư xử đúng mực và thích nghi với các tình huống khác nhau. Còn đạo đức nghề nghiệp là việc giữ sự trung thực, trách nhiệm, tôn trọng trong công việc mà sau này các em sẽ làm.

Ví dụ: Bạn nhỏ biết nói lời cảm ơn, xin lỗi khi cần. Trong lớp, bạn ấy không gian lận khi làm bài, biết giữ lời hứa và không đổ lỗi cho người khác.

3. Kỹ năng phát triển cá nhân và sự nghiệp

Khi các em biết mình thích gì, giỏi gì và cần cải thiện điều gì, các em đang bắt đầu phát triển bản thân và hướng tới nghề nghiệp trong tương lai. Kỹ năng này giúp các em biết đặt mục tiêu và từng bước thực hiện để đạt được điều mình mong muốn.

Ví dụ: Một bạn yêu thích viết truyện tranh, nên đã lập mục tiêu mỗi tuần vẽ 1 trang truyện, và tìm hiểu thêm về nghề họa sĩ truyện tranh qua sách hoặc các khóa học nhỏ.

4. Kỹ năng an toàn – sức khỏe – môi trường (HSE)

Biết bảo vệ bản thân khỏi nguy hiểm, chăm sóc sức khỏe tốt và sống thân thiện với môi trường là những điều vô cùng cần thiết. Kỹ năng HSE giúp các em hình thành thói quen sống an toàn, khỏe mạnh và có trách nhiệm với thiên nhiên.

Ví dụ: Biết rửa tay trước khi ăn, đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, không nghịch điện. Các em cũng nên học cách phân loại rác, tắt điện khi không dùng để tiết kiệm năng lượng.

Cấp độ 2: Nhóm kỹ năng làm việc với con người

Khi đã biết chăm sóc bản thân, các em sẽ cần học cách giao tiếp, hợp tác và làm việc cùng những người khác. Nhóm kỹ năng thứ hai sẽ giúp các em xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, thầy cô và mọi người xung quanh.

5. Kỹ năng giao tiếp và ứng xử

Đây là kỹ năng giúp các em nói chuyện rõ ràng, biết lắng nghe, cư xử lịch sự và hiểu cảm xúc của người khác. Giao tiếp tốt giúp các em được yêu quý và hợp tác dễ dàng hơn.

Ví dụ: Biết lắng nghe khi bạn nói, không ngắt lời. Khi gặp người lớn, các em biết chào hỏi, nói chuyện lễ phép và thể hiện thái độ tôn trọng.

6. Kỹ năng đàm phán

Trong cuộc sống, đôi khi các em sẽ có ý kiến khác với người khác. Khi ấy, kỹ năng đàm phán giúp các em biết cách trao đổi, thuyết phục và tìm giải pháp mà cả hai bên đều đồng ý.

Ví dụ: Hai bạn muốn chơi hai trò chơi khác nhau. Thay vì tranh cãi, các bạn cùng thỏa thuận chơi trò của bạn A trước, rồi đến lượt bạn B sau.

7. Kỹ năng thuyết trình

Thuyết trình là khả năng trình bày ý tưởng của mình trước đám đông một cách rõ ràng, tự tin và hấp dẫn. Kỹ năng này sẽ giúp các em trở nên mạnh dạn hơn và truyền đạt thông tin hiệu quả.

Ví dụ: Thuyết trình về một cuốn sách yêu thích trước lớp, hoặc đứng lên kể lại chuyến đi du lịch của mình trước các bạn.

8. Kỹ năng làm việc nhóm

Làm việc nhóm giúp các em biết chia sẻ công việc, tôn trọng ý kiến của người khác và cùng nhau hoàn thành mục tiêu chung. Không ai giỏi mọi việc một mình khi hợp tác, chúng ta mạnh hơn.

Ví dụ: Trong buổi học dự án, cả nhóm cùng chia việc như bạn viết nội dung, bạn chuẩn bị hình ảnh, bạn thuyết trình. Mỗi người đều góp phần thành công cho nhóm.

Cấp độ 3: Nhóm kỹ năng làm việc chuyên nghiệp

Khi bước vào môi trường làm việc hoặc học tập nâng cao hơn, các em sẽ cần thêm những kỹ năng mang tính tổ chức, tư duy và công nghệ. Nhóm kỹ năng này giúp các em làm việc hiệu quả, sáng tạo và bắt kịp với sự phát triển của thế giới hiện đại.

9. Kỹ năng lập kế hoạch và tổ chức công việc khoa học

Kỹ năng này giúp các em biết sắp xếp công việc hợp lý, tránh quên hoặc làm thiếu. Khi biết lập kế hoạch, các em sẽ chủ động hơn và hoàn thành mọi việc đúng thời gian.

Ví dụ: Viết ra danh sách các bài cần học trong tuần, chia thời gian cho từng môn. Lên kế hoạch làm bài tập nhóm và phân công công việc rõ ràng.

10. Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định

Trong học tập và cuộc sống, khi gặp khó khăn, điều quan trọng là phải biết suy nghĩ kỹ lưỡng, tìm ra nguyên nhân và đưa ra lựa chọn đúng đắn.

Ví dụ: Nếu bạn bị điểm kém, hãy suy nghĩ lý do – có thể do chưa hiểu bài, học chưa đủ. Sau đó, bạn quyết định nhờ thầy cô giảng lại và ôn tập kỹ hơn.

11. Kỹ năng tư duy sáng tạo

Tư duy sáng tạo là khả năng nghĩ khác biệt, tìm ra cách làm mới lạ và hiệu quả. Đây là một trong những kỹ năng quan trọng trong thế kỷ 21.

Ví dụ: Tìm ra một cách mới để học từ vựng tiếng Anh bằng trò chơi. Vẽ poster tuyên truyền bảo vệ môi trường theo cách độc đáo.

12. Kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin

Công nghệ thông tin là công cụ hỗ trợ học tập và làm việc rất hiệu quả. Các em cần biết sử dụng máy tính, phần mềm, tìm kiếm thông tin và làm việc online một cách an toàn.

Ví dụ: Biết dùng PowerPoint để làm bài thuyết trình. Biết cách tra cứu thông tin trên Google, học trực tuyến qua Zoom hoặc các nền tảng học tập.

Xem thêm: Giáo dục khai phóng là gì? - Xu hướng đào tạo học sinh sinh viên phát triển tự do cá nhân tốt nhất

5 Tiêu chí để trở thành công dân toàn cầu

Để hiểu và rèn luyện tốt nhằm đáp ứng tiêu chí trở thành công dân toàn cầu, các bạn cần hiểu định nghĩa về công dân toàn cầu là gì?

Công dân toàn cầu (Global citizen) là những người đang sinh sống mang nhiều quốc tịch & làm việc ở nhiều quốc gia khác nhau. 

Môi trường, văn hóa và phong cách làm việc ở mỗi nước đều có sự khác biệt, bởi vậy để thích nghi tốt, bạn cần đáp ứng 5 tiêu chí sau:

Khả năng ngoại ngữ

Sử dụng ngoại ngữ thành thạo, đặc biệt là tiếng Anh sẽ giúp bạn giao tiếp dễ dàng khi học tập & làm việc tại nước bạn. Thậm chí, nếu làm việc tại Công ty đa quốc gia ở Việt Nam, việc giao tiếp tiếng Anh cũng mang đến cơ hội để bạn hợp tác cùng nhiều khách hàng ngoại quốc.

Khả năng internet 

Từ thế kỷ 21, internet và công nghệ có xu hướng phát triển mạnh & được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực. Do đó, rèn luyện tốt các kỹ năng liên quan đến internet sẽ giúp bạn tiếp cận thông tin nhanh, chính xác đồng thời mở rộng hiểu biết một cách dễ dàng.

Ý thức về môi trường, cộng đồng

Kiến thức liên quan đến xã hội, thế giới là một yếu tố vô cùng quan trọng để giúp bạn trở thành những công dân toàn cầu. Hình thành ý thức tốt là cơ hội để bạn học hỏi và giao lưu với thế giới, phát triển tầm nhìn & hiểu biết của mình.

Khả năng làm việc chủ động, khả năng tự lập trong cuộc sống, khả năng tư duy độc lập

Song song với việc học kiến thức trên lớp, các bạn trẻ cần có sự sáng tạo trong cách học để ứng dụng tốt trong thực tế, đặc biệt là các môn về kinh tế xã hội. Ngoài ra, trong quá trình làm việc, bạn cần tiếp thu ý kiến cấp trên đồng thời học hỏi kinh nghiệm từ người đi trước và chủ động chọn lọc thông tin để tìm ra cách làm riêng phù hợp nhất cho bản thân mình.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Dạy kỹ năng sống cho trẻ 2 tuổi ngay từ khi còn sớm

TOP 5 phần mềm kỹ năng sống phù hợp nhất với trẻ

Top 15 truyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non cực hay - Mẹ kể con nghe

Kỹ năng tranh luận, hùng biện, làm việc tập thể

Kỹ năng này được hình thành và rèn luyện trong quá trình bạn làm việc nhóm khi còn đi học, thậm chí bạn sẽ gặp nhiều hơn khi chính thức đi làm tại các Doanh nghiệp thông qua các buổi họp đội nhóm, trao đổi với nhóm đối tác hoặc phối hợp trong công việc cùng thành viên trong team.

Bên cạnh các tiêu chí cần đáp ứng, bạn nên hiểu rõ đặc điểm và phẩm chất của một công dân toàn cầu nhất thiết phải có như sau:

Đặc điểm của công dân toàn cầu

• Thực hiện trách nhiệm của Công dân Toàn cầu: “Quyền lực lớn đi kèm với trách nhiệm lớn”, bản thân các bạn cần hiểu rõ trách nhiệm và hành động của mình có vai trò to lớn đối với sự phát triển thế giới. 

• Có khả năng phối hợp tốt với mọi người: Một công dân toàn cầu có thể nhận định được điểm mạnh điểm yếu của đồng đội, từ đó họ có thể kết hợp với nhau một cách thuận lợi để giải quyết vấn đề.

• Không sợ nghĩ lớn: Là công dân của thế giới, bạn luôn sẵn sàng tìm ra giải pháp, đối mặt với khó khăn thử thách.

• Luôn khao khát được trải nghiệm – Không phải sự sở hữu: Công dân toàn cầu luôn khao khát trải nghiệm những điều mới mẻ, mở mang đầu óc.

• Tư duy cởi mở: Sự thấu hiểu nhau và biết tiếp thu những quan điểm của người khác là chìa khoá để bạn phát triển tư duy đa dạng trong các tình huống.

Phẩm chất cần có của công dân toàn cầu

• Tư duy và tầm nhìn: Bạn cần phải có tư duy và tầm nhìn xa để thấy được những vấn đề lớn đang diễn ra ở hầu hết các quốc gia như ô nhiễm môi trường, chiến tranh thương mại, hội nhập quốc tế…

• Hòa nhập nhưng không hòa tan: Mang bản sắc văn hóa riêng của một đất nước, một dân tộc nhưng đồng thời bạn cũng phải giao lưu học hỏi, tiếp cận và tôn trọng những khác biệt văn hoá của các quốc gia, dân tộc, vùng lãnh thổ khác.

• Sống và hành động vì lợi ích chung của toàn cầu: Đây là thời buổi toàn cầu hoá do đó những hành động của các bạn phải hướng tới lợi ích chung của mọi quốc gia.

• Khả năng ngôn ngữ: Khác biệt lớn nhất giữa công dân toàn cầu và một công dân bình thường đó là khả năng ngôn ngữ, chúng ta phải hiểu được ngôn ngữ giao tiếp chung như khả năng sử dụng internet, tiếng Anh, phương thức thanh toán để có thể hội nhập.

Trở thành công dân toàn cầu cần gì?

Như vậy, so với một công dân bình thường, để trở thành công dân toàn bạn cần tự chủ và nghiêm túc hơn với bản thân về mọi mặt. Cùng với đó, các bạn học sinh, sinh viên cần có sự chuẩn bị để đáp ứng những tiêu chuẩn của công dân toàn cầu trong tương lai.

Trang bị ngoại ngữ càng sớm càng tốt

Ngoại ngữ là yếu tố quan trọng hàng đầu bởi nó là công cụ giúp bạn hiểu được tiếng nói của bạn bè, đối tác ở quốc gia khác. Hơn thế nữa, việc sử dụng thành thạo ngôn ngữ là cơ hội để bạn mở rộng mối quan hệ và việc làm của mình cả trong & ngoài nước.

Trong số nhiều ngôn ngữ hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ được ứng dụng phổ biến nhất. Sau đó là tiếng Trung, Nhật, Hàn,... Tùy vào khả năng học ngoại ngữ, bạn hãy lựa chọn 1 hoặc nhiều ngôn ngữ để bắt đầu mục tiêu trở thành công dân toàn cầu của mình.

Kỹ năng ứng dụng công nghệ & sử dụng internet

Công nghệ và internet phát triển đồng nghĩa với việc bạn cần biết cách sử dụng phần mềm & chọn lọc thông tin từ internet để hoàn thành công việc một cách tốt nhất, đặc biệt là những bạn học ngành nghề liên quan đến kinh tế tài chính, marketing, kinh doanh. 

Hoặc trong trường hợp bạn bắt đầu học ngoại ngữ để có cơ hội làm việc tại công ty đa quốc gia hay làm việc tại nước khác, việc ứng dụng các phần mềm học ngoại ngữ kết hợp với khóa học, bài giảng trên internet cũng là cách để rèn luyện kỹ năng về công nghệ.

Rèn luyện khả năng tự lập

Cuối cùng, có kỹ năng tự lập tự chủ trong mọi việc nhằm mục đích chủ động giải quyết vấn đề của bản thân & hỗ trợ đồng đội xử lý khó khăn của cả team. Ngoài ra, thói quen tự lập từ sớm cũng sẽ giúp bạn dễ dàng sinh sống tại nước ngoài nếu bạn có cơ hội làm việc ở quốc gia khác. 

Theo đó, các bạn học sinh có thể rèn luyện tính tự lập bằng cách giảm bớt phụ thuộc vào ba mẹ như đi làm thêm để có thu nhập đóng học phí, sống riêng và tự trang trải các chi phí sinh hoạt, tự quyết định các vấn đề riêng của bản thân, v.v…

Monkey Junior – Hành trang ngôn ngữ đầu đời cho công dân toàn cầu nhí

Trong thế giới ngày càng kết nối, tiếng Anh đã trở thành chiếc cầu nối quan trọng giúp con người giao tiếp, học hỏi và hợp tác trên phạm vi toàn cầu. Để trở thành một công dân toàn cầu, việc trang bị tiếng Anh từ sớm là bước khởi đầu cần thiết, giúp trẻ tự tin khám phá thế giới và phát triển toàn diện.

Monkey Junior là một siêu ứng dụng giáo dục tiếng Anh dành cho trẻ từ 0 đến 11 tuổi, mang đến lộ trình học toàn diện gồm 4 kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Được xây dựng bởi các chuyên gia giáo dục sớm và ngôn ngữ, chương trình học của Monkey Junior phù hợp với trẻ mới bắt đầu học tiếng Anh, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả.

Những điểm nổi bật của Monkey Junior:

• Phương pháp học đa giác quan: Kết hợp hình ảnh, âm thanh và động tác để giúp trẻ học từ mới và ngữ pháp. Ví dụ, khi học một từ mới, ứng dụng sẽ hiển thị hình ảnh minh họa cùng với âm thanh đọc chuẩn từ đó, giúp trẻ dễ dàng ghi nhớ.

• Kho từ vựng phong phú: Ứng dụng cung cấp hơn 3.000 từ vựng và 6.000 câu mẫu được phân loại theo độ khó và độ phổ biến, phù hợp với từng độ tuổi của trẻ. Nhờ đó, trẻ vừa tích lũy được vốn từ tiếng Anh, vừa tăng cường nhận thức và vốn sống.

• Lộ trình học cá nhân hóa: Hệ thống bài học được thiết kế theo từng độ tuổi và trình độ của trẻ, giúp trẻ học tập hiệu quả và không cảm thấy quá tải.

• Phát triển kỹ năng toàn diện: Không chỉ tập trung vào từ vựng, Monkey Junior còn giúp trẻ phát triển cả 4 kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết thông qua các bài tập phát âm, câu chuyện và trò chơi tương tác.

• An toàn và được công nhận: Ứng dụng đã được chứng nhận an toàn cho trẻ bởi KidSAFE và Mom’s Choice Awards®, đồng thời nhận được sự tin dùng của hơn 15 triệu phụ huynh tại 108 quốc gia.

Hiện tại, Monkey Junior đang triển khai chương trình ưu đãi đặc biệt cho phụ huynh đăng ký sớm. Khi đăng ký ngay hôm nay, bạn sẽ được:

• Giảm 50% học phí trọn gói

• Truy cập toàn bộ chương trình học chuẩn quốc tế

• Tặng thêm thời gian sử dụng và tài liệu hỗ trợ học tại nhà

Đây là cơ hội để phụ huynh trang bị cho con nền tảng ngôn ngữ vững chắc, từ đó tạo bước đệm để trẻ phát triển tư duy, tự tin hội nhập và sẵn sàng trở thành công dân toàn cầu trong tương lai.

>>>> ĐĂNG KÝ HỌC THỬ MIỄN PHÍ NGAY

Kết luận

Có thể nói, kỹ năng công dân toàn cầu là cần thiết với các bạn học sinh, sinh viên có định hướng làm việc trong tập đoàn đa quốc gia hoặc làm việc tại nước khác. Vì vậy, ngay từ nhỏ, ba mẹ hãy giúp các con xây dựng & rèn luyện kỹ năng cần thiết để mang đến nhiều cơ hội học tập, làm việc tốt nhất cho trẻ trong tương lai.