Cha mẹ cần dạy con cách kiểm soát cảm xúc như thế nào

Kiểm soát cảm xúc là gì

Đây chính là khả năng tự quản lý cảm xúc và hành vi của bản thân sao cho phù hợp với tình huống giao tiếp. Bao gồm các kỹ năng đối phó với cảm xúc tiêu cực, tự chữa lành, làm dịu bản thân khi buồn và cân bằng lại cảm xúc ngăn ngừa bộc phát những cảm xúc tiêu cực ra bên ngoài. Kỹ năng này không chỉ người lớn chúng ta mới cần rèn luyện mà cả ngay với trẻ nhỏ, việc trang bị kỹ năng này cũng vô cùng cần thiết.

Trẻ nhỏ thường biểu lộ cảm xúc theo bản tính cá nhân, các con rất dễ nổi cáu, tức giận hay bộc lộ những cảm xúc thái quá. Cần rèn luyện cho trẻ để con có thể biết cách kiểm soát cảm xúc bản thân để có thể cư xử một cách khéo léo hơn.

Các giai đoạn phát triển cảm xúc của trẻ

Ở thời điểm sơ sinh, trẻ chỉ cảm nhận được những cảm xúc đơn giản như vui, giận, buồn và sợ hãi. Lớn lên trẻ đã có nhiều nhận thức hơn và biết đến những cảm xúc phức tạp hơn như e thẹn, ngạc nhiên, hưng phấn, lung túng, xấu hổ, có lỗi, tự hào, đồng cảm. Những cảm xúc này ban đầu xuất phát từ những phản ứng cơ học như tim đập nhanh hay đói bụng.

Dần dần, cảm xúc của bé bắt đầu bị ảnh hưởng bởi các suy nghĩ, bé đã bắt đầu có những ý thức riêng về cảm xúc của bản thân cũng như có thể thấu hiểu được cảm xúc của người khác.

Dạy con cách kiểm soát cảm xúc như thế nào

Cần dạy con cách kiểm soát cảm xúc của bản thân như thế nào để con có thể có tự điều chỉnh cảm xúc và có thể ứng xử phù hợp hơn.

Dạy con cách biểu đạt cảm xúc

Việc đầu tiên cha mẹ cần dạy cho con trẻ đó chính là nhận biết những cảm xúc của bản thân để có thể bày tỏ cảm xúc sao cho phù hợp. Rất nhiều trẻ không biết cách bày tỏ cảm xúc của mình nên khi buồn bã hay tức giận bé sẽ có phản ứng la hét, ném đồ đạc hay bạo lực. Hãy dạy con cách gọi tên những cảm xúc của mình và gợi ý cách biểu hiện sao cho phù hợp với cảm xúc đó thông qua nét mặt và hành động.

Dạy bé cách thể hiện niềm vui, nỗi buồn, sự sợ hãi hay tức giận, hướng dẫn bé phân biệt các cảm xúc và thể hiện chúng qua những hành động nào. Quan trọng nhất vẫn là dạy trẻ kiềm chế cơn nóng giận của bản thân và nên làm gì để giảm bớt cơn tức giận. Khi dạy trẻ cha mẹ tuyệt đối không nên sử dụng những từ ngữ mang tính chỉ thị như:  “Con không được buồn, không được la hét”...Thay vào đó hãy sử dụng các câu nói như: “Bố mẹ thấy con có vẻ không vui?”, “Con có chuyện gì khó chịu đúng không, bố mẹ có thể giúp gì cho con không nhỉ?”.

Dạy con biết lắng nghe

Kỹ năng lắng nghe vô cùng quan trọng giúp con có thời gian suy nghĩ kỹ càng hơn về vấn đề, tiết chế cảm xúc đồng thời bày tỏ sự tôn trọng đối với người khác. Bố mẹ nên giải thích cho con hiểu giữa việc nghe và lắng nghe. Lắng nghe là nghe một cách kỹ càng cẩn thận, không bày tỏ quan điểm cá nhân khi người khác đang nói, dùng cả tai, mắt và trái tim để cảm nhận chứ không chỉ đơn giản là dùng tai để nghe.

Dạy trẻ tập trung lắng nghe câu chuyện của người khác như thể đó chính là câu chuyện của mình vậy. Duy trì cảm xúc phù hợp khi lắng nghe người khác và dành sự tôn trọng nhất định cho họ, từ đó có thể hạn chế được cơn nóng giận và không dễ dàng cáu gắt.

Hướng dẫn con cách xử lý tình huống

Dạy cho con cách ứng xử sao cho phù hợp với từng tình huống sao cho phù hợp. Có thể tạo dựng các tình huống giả lập cho con hoặc cùng con đặt các câu hỏi để con có thể giải đáp. Ví dụ như khi cha mẹ có điều gì làm con không hài lòng thì con nên chia sẻ thẳng thắn hay tỏ ra cáu gắt, khó chịu. 

Ngay cả khi dạy con cha mẹ cũng không nên cáu gắt hay tỏ ra bực tức, hãy đưa ra lời khuyên và hướng dẫn con cách làm khác khả thi hơn. Hướng dẫn cho con để con thấy sự bình tĩnh sẽ giúp con có thể giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và tốt hơn.

Cho trẻ biết hậu quả của việc không kiềm chế cảm xúc

Cha mẹ có thể cho con thấy hậu quả của việc không kiềm chế được cảm xúc sẽ như thế nào, và cảm nhận của mọi người xung quanh khi con không kiềm chế được cảm xúc. Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên dùng những lời nói chỉ trích nặng nề khiến con cảm thấy khó chịu hơn. Hãy dùng những lời nói nhẹ nhàng, phân tích cho con những hành động sai của mình và hướng dẫn con cách kiềm chế cảm xúc. 

Dạy con nên hành động và suy nghĩ một cách tích cực để có thể cân bằng cảm xúc và suy nghĩ mọi chuyện một cách nhẹ nhàng hơn. Đừng để những suy nghĩ và hành động tiêu cực lấn át bản thân dẫn tới những hành động sai lầm, gây hối hận về sau.

Tạo quy tắc trong gia đình

Tạo ra những quy tắc trong gia đình cũng là một cách dạy khá hay để trẻ có thể điều khiển được cảm xúc của mình. Những quy tắc này sẽ giúp con nghiêm túc hơn trong việc thực hiện và trẻ cảm thấy mình cần có trách nhiệm và sống có nề nếp quy củ hơn.

Chẳng hạn như yêu cầu con không la hét nơi đông người, không làm ồn ảnh hưởng tới người khác, không khóc lóc vòi vĩnh và luôn trao đổi thẳng thắn nhưng cần thật sự bình tĩnh khi có vấn đề gì không hài lòng,...

Cha mẹ chính là người thầy công tâm nhất

Cha mẹ cần là người thầy công tâm nhất khi nuôi dạy trẻ, vừa nghiêm khắc vừa gần gũi với trẻ để trẻ có thể thay đổi bản thân. Khi trẻ thực hiện sai cho mẹ cần có biện pháp xử lý sao cho phù hợp, có thể phạt trẻ để trẻ ghi nhớ một cách kỹ càng. Tuy nhiên không nên quát mắng trẻ ở chốn đông người bởi như thế sẽ làm trẻ bị khó xử và xấu hổ với mọi người xung quanh. Hãy dạy trẻ khi về nhà và trao đổi dưới dạng tâm sự để con biết lỗi sai của mình.

Nên dành cho trẻ những lời khen thật tâm để trẻ cảm nhận được niềm vui, có động lực và hào hứng khi mình đã viết cách kiềm chế được cảm xúc của mình. Từ đó trẻ sẽ dần tiến bộ và có kỹ năng giao tiếp tốt hơn.

Xem thêm: 

• Giáo dục trẻ thất bại khi cha mẹ không làm gương cho con
• Cha mẹ làm gương cho con chính là phương pháp giáo dục tốt nhất

Dành nhiều thời gian tâm sự cùng con

Cha mẹ cũng nên dành nhiều thời gian hơn để tâm sự với con cái để cùng con sẻ chia được nhiều thứ với cha mẹ và gắn kết với cha mẹ nhiều hơn. Có thể con có những tâm sự hay nỗi niềm mà chưa thể giải quyết. Hãy tâm sự xem con đang có lo lắng hay còn vấn đề gì cần chia sẻ không cha mẹ có thể tâm sự và cho con lời khuyên để con có thể giải quyết vấn đề. Có thể tâm sự rằng người lớn cũng phải học cách kiềm chế cảm xúc của bản thân chứ không phải chỉ mình các con để tạo nên sự đồng cảm.

Cho trẻ vận động nhiều hơn

Vận động cũng là cách giúp các con giải tỏa các áp lực, tinh thần thoải mái và sảng khoái hơn. Cùng con tham gia các trò chơi thể thao như đá bóng, cầu lông, bóng chuyền, bơi lội hay cho con tham gia các hoạt động dã ngoại để con có thể thoải mái tinh thần hơn.

Dạy con cách kiểm soát cảm xúc là những điều vô cùng cần thiết trong quá trình nuôi dạy trẻ. Khi trẻ đã nắm được đầy đủ các kỹ năng này các con sẽ trở thành người có khả năng giao tiếp hơn, được mọi người yêu quý và tôn trọng.