Triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 từ nhẹ đến nặng bạn cần chú ý

“Điểm mặt” các triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 phổ biến nhất

Thực tế mỗi loại vitamin B có vai trò riêng, thực hiện những nhiệm vụ khác nhau với cơ thể. Bởi vậy, triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 cũng có sự khác biệt. Tùy vào độ tuổi, thể trạng sức khỏe của từng người mà mức độ biểu hiện của tình trạng thiếu hụt loại vitamin này cũng khác nhau.

Triệu chứng thiếu vitamin B1

Vitamin B1 hay còn được gọi là thiamin là loại vitamin tan trong nước, có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm và có sẵn trong nhiều thực phẩm chức năng. Loại vitamin này đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa năng lượng cho cơ thể, đảm bảo sự phát triển và hoạt động của các tế bào.  

Thực tế, các dấu hiệu cũng như triệu chứng của sự thiếu hụt vitamin B1 B6 B12 nói chung và vitamin B1 nói riêng dễ bị bỏ qua vì chúng khá mơ hồ và không đặc hiệu. Nếu có một vài biểu hiện dưới đây thì bạn hãy cảnh giác vì chúng rất có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu vitamin B1:

• Chán ăn: Chán ăn có thể là một trong những triệu chứng sớm nhất của thiếu vitamin B1. Tình trạng này dễ dẫn đến giảm cân không chủ ý, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của bạn. Điều này đã được các nhà khoa học nghiên cứu với động vật, đăng tải trên Thư viện Y khoa Hoa Kỳ. Theo đó, những con chuột ăn ít thức ăn hơn đáng kể sau khi áp dụng chế độ ăn uống thiếu vitamin B1 trong vòng 16 ngày. Lượng thức ăn chúng nạp vào cơ thể giảm tới 75% vào ngày thứ 22. Khi thêm thiamin vào chế độ ăn uống thì cảm giác thèm ăn đã trở lại bình thường.

• Mệt mỏi: Vì vitamin B1 đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa thức ăn thành năng lượng nên khi cơ thể không đáp ứng đủ lượng cần thiết thì cơ thể không thể tạo ra nhiều năng lượng để sử dụng, gây mệt mỏi, kém vận động.

• Tổn thương dây thần kinh: Một trong những ảnh hưởng được biết đến nhiều nhất khi thiếu hụt vitamin B1 là các bệnh lý liên quan đến thần kinh, điển hình là bệnh beriberi với những biểu hiện như tim đập loạn nhịp, chân tay ngứa ran, mất nhạy cảm ở bàn chân và ngón tay, liệt cơ thể dưới…

• Khó chịu trong người: Thiếu hụt thiamin có thể khiến bạn dễ cáu kỉnh, thường xuất hiện cùng với mệt mỏi chỉ trong vòng vài tuần. Biểu hiện này ở trẻ em lại càng rõ ràng hơn.

• Thị lực giảm: Một trong những triệu chứng thiếu vitamin B1 điển hình là gây cảm giác nhìn mờ. Nguyên nhân là do thiamin có vai trò duy trì các dây thần kinh khỏe mạnh, sự thiếu hụt dễ dàng ảnh hưởng đến dây thần kinh thị giác trong mắt dẫn đến mờ mắt. Nếu không được quan tâm điều trị sớm có thể gây biến chứng mất thị lực, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.

• Buồn nôn và nôn mửa: Đây cũng là những triệu chứng không đặc hiệu có thể gặp ở người thiếu vitamin B1 gây bệnh não Wernicke.

• Hay mê sảng: Thiếu vitamin B1 có thể gây mê sảng, ảo giác, mất trí nhớ… thường gặp ở những người nghiện rượu.

Xem thêm: Cách dùng vitamin B1 trị nám cho làn da của bạn

Triệu chứng thiếu vitamin B6

Vitamin B6 (pyridoxine) giúp bạn thực hiện tới hơn 100 phản ứng enzyme tham gia vào quá trình trao đổi chất của cơ thể. Đây cũng là loại vitamin cần thiết đóng vai trò quan trọng vào sự phát triển của não bộ cũng như hệ thống miễn dịch của trẻ khi còn ở trong bụng mẹ và giai đoạn sơ sinh.

Thiếu vitamin B6 khá phổ biến ở những người bị bệnh gan, thận, bệnh tự miễn dịch, nghiện rượu hay phụ nữ có thai… Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo thiếu hụt vitamin B6 bạn nên cẩn trọng:

• Phát ban da: Phát ban ngứa, nhờn và bong tróc da là những dấu hiệu phổ biến của tình trạng thiếu vitamin B6. Nguyên nhân là do vitamin B6 có thể giúp cơ thể tổng hợp collagen – điều kiện đảm bảo làn da khỏe mạnh.  

• Môi nứt nẻ và đau: Tìm hiểu triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 không thể bỏ qua triệu chứng môi bị đau với những vết nứt ở khóe miệng ở những người thiếu vitamin B1. Dù không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng nó khiến bạn ăn uống khó khăn và kém tự tin hơn. Bổ sung vitamin B6 qua thực phẩm ăn uống hàng ngày hoặc viên uống bổ sung vitamin tổng hợp có thể giúp bạn giải quyết tình trạng này.

• Cảm giác đau, lưỡi bóng: Người bị thiếu vitamin B6 cũng có thể bị sưng, viêm ở lưỡi. Tình trạng này sẽ càng rõ nếu bạn thiếu hụt vitamin B6 nặng.

• Tâm trạng dễ bị thay đổi: Đáp ứng đủ vitamin B6 giúp não bộ kiểm soát tốt cảm xúc và ngược lại, tình trạng vitamin không được đáp ứng có thể gây lo âu, cáu kỉnh hay trầm cảm…

• Chức năng miễn dịch suy yếu: Không nhận đủ vitamin B6 khiến cơ thể không thể tạo ra các kháng thể, tế bào bạch cầu cũng như các yếu tố miễn dịch cần thiết để chống lại vi trùng và vi rút gây bệnh.

• Mệt mỏi, cơ thể không có năng lượng: Vitamin B6 cần thiết để giúp tạo ra các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy đi khắp cơ thể và giúp bạn cảm khỏe mạnh, tràn đầy sức sống. Bởi vậy, khi cơ thể bị thiếu vitamin B6 sẽ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và mất năng lượng.

• Ngứa ran, đau ở bàn tay và bàn chân: Thiếu hụt hoặc quá liều vitamin B6 cũng có thể gây biểu hiện đau nhức bàn tay, bàn chân, bỏng rát, ngứa ran ở bàn tay…

Xem thêm: Vitamin B6 có tác dụng gì đối với sức khỏe con người?

Triệu chứng thiếu vitamin B12

Vitamin B12 là chất dinh dưỡng đảm bảo máu và các tế bào thần kinh của cơ thể khỏe mạnh, giúp tạo ra DNA, vật liệu di truyền trong tế bào của bạn. Loại vitamin này cũng ngăn ngừa bệnh lý thiếu máu hồng cồng khổng lồ làm cơ thể suy nhược, mệt mỏi.

Một vài biểu hiện thiếu vitamin B1 B6 B12 có thể giống nhau bởi chúng là triệu chứng không đặc hiệu. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu hụt vitamin B12 bạn cần chú ý:

• Mệt mỏi: Khi cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đến các mô sẽ khiến cơ thể bạn mệt mỏi, yếu ớt, cảm thấy không có sức sống.

• Da nhợt nhạt: Những người thiếu vitamin B12 dễ thấy da xanh xao hoặc vàng, tương tự như tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

• Nhức đầu: Sự thiếu hụt vitamin B12 có thể dẫn đến các tác dụng phụ về thần kinh, trong đó có chứng đau nhức đầu, xảy ra ở cả người lớn và trẻ em. Nghiên cứu uy tín đăng tải trên Thư viện Y khoa Hoa Kỳ (National Library of Medicine) thực hiện vào năm 2019 với 140 người, trong đó có cả những bị đau nửa đầu và không bị đau đầu đã chứng minh điều này. Theo đó, những người đau nửa đầu có nồng độ B12 trong máu thấp hơn đáng kể nhóm còn lại.   

• Một vài triệu chứng của trầm cảm: Vitamin B12 rất cần thiết cho hoạt động bình thường của hệ thần kinh trung ương bởi vậy nếu thiếu hụt nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của bạn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Nguyên nhân là khi nồng độ B12 trong máu thấp khiến nồng độ axit amin chứa lưu huỳnh (homocysteine) tăng cao, tăng nguy cơ trầm cảm bằng cách làm tổn thương DNA, tiêu diệt tế bào trong cơ thể, tăng căng thẳng…

• Một số vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa: Những người bị thiếu vitamin B12, kể cả trẻ em hay người lớn cũng có thể phải đối mặt với những vấn đề tiêu hóa như táo bón, chướng bụng, đầy hơi.

• Một số triệu chứng khác: Viêm đỏ, đau lưỡi; Rối loạn thị lực do tổn thương dây thần kinh thị giác; Chuột rút và yếu cơ…

Khi nào được coi là thiếu vitamin B1 B6 B12?

Các triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 ở trên xảy ra khi lượng vitamin B nạp vào cơ thể quá thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu của cơ thể. Để khắc phục tình trạng này, bạn cần biết hàm lượng khuyến nghị của từng loại vitamin B để có phương án điều chỉnh chế độ ăn cũng như cách bổ sung viên vitamin tổng hợp nếu cần.

Bảng: Hàm lượng khuyến nghị vitamin B1 - Liều dùng vitamin B1

Bảng: Hàm lượng liều dùng vitamin B6

Bảng: Hàm lượng khuyến nghị vitamin B12

*Nguồn số liệu: National Institutes of Health - NIH (Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ).

Ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin B1 B6 B12 bằng cách nào?

Các triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 ít nhiều đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe, về lâu dài có thể dẫn đến những biến chứng khó lường. Bởi vậy, phát hiện và có phương án bổ sung vitamin kịp thời là điều cần thiết. Vì có khá nhiều triệu chứng không đặc hiệu, dễ gây nhầm lẫn nên bạn cần thực hiện khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm máu để phát hiện tình trạng bất thường này. 

Bổ sung đầy đủ vitamin B1 B6 B12 từ các thực phẩm tự nhiên

Đây là phương án bổ sung vitamin luôn được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích. Ngoài cung cấp vitamin B, các loại thực phẩm này còn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng khác, đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng cho bạn và gia đình.

Bạn có thể cân nhắc bổ sung một vài thực phẩm như sau:

*Nguồn: Myfooddata.com

Cân nhắc bổ sung viên uống vitamin B nếu cần

Triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 có thể được khắc phục bằng cách bổ sung viên uống vitamin tổng hợp hoặc vitamin B. Tuy nhiên, cũng tương tự như các loại vitamin khác, bạn không nên tùy tiện bổ sung viên uống với liều cao mà hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại viên uống nào.

Một số loại viên uống phổ biến bổ sung vitamin bạn có thể cân nhắc là: Viên uống bổ sung vitamin tổng hợp DHC, Now Food B1 100mg, Nature made super B - Complex, Magne B6 corbiere, Now food B12…

Triệu chứng thiếu vitamin B1 B6 B12 đôi khi khó nhận biết và dễ gây nhầm lẫn với nhiều vấn đề sức khỏe khác. Bởi vậy, để đảm bảo sức khỏe, bạn đừng quên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện những bất thường của cơ thể. Chúc bạn và gia đình sức khỏe và đừng quên chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích nhé!