Những nguyên nhân thai nhi bị hở hàm ếch mẹ bầu cần lưu ý

Hở hàm ếch là gì?

Sứt môi và hở hàm ếch là dị tật bẩm sinh xảy ra khi môi hoặc miệng của em bé không được hình thành đúng cách trong thời kỳ mang thai, làm biến dạng khuôn mặt của trẻ. Cụ thể, sứt môi là tình trạng môi hở thay vì khép kín với nhau như người bình thường. Còn hở hàm ếch có khe hở hoặc tách ở giữa khoang mũi và vòm miệng.

Sứt môi và hợp hàm ếch có thể xảy ra riêng lẻ hoặc đồng thời trên cùng một người. Khi 3 khối mô bào thai hình thành môi trên không liền được với nhau sẽ tạo thành dị tật và có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên.

Đây là một loại dị tật bẩm sinh phổ biến nhất ở thai nhi, gây ra nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ sau khi sinh ra. Vì vậy, điều mà nhiều gia đình quan tâm là tại sao thai nhi bị hở hàm ếch và cách điều trị, phòng tránh bệnh như thế nào?

Với nền y học ngày càng phát triển hiện nay, sứt môi và hở hàm ếch có thể phẫu thuật khắc phục tình trạng bệnh. Ở hầu hết trẻ sơ sinh, một loạt các cuộc phẫu thuật có thể phục hồi chức năng bình thường và đạt được diện mạo bình thường hơn với sẹo tối thiểu. 

Vì sao thai nhi bị sứt môi hở hàm ếch?

Thai nhi bị hở hàm ếch và sứt môi chắc chắn là điều không ba mẹ nào mong muốn. Thế nhưng rất nhiều đứa trẻ không được may mắn khi bị mắc dị tật này từ khi còn là bào thai. 

Theo số liệu thống kê, tỷ lệ trẻ em tại Việt Nam bị sứt môi là 1/1000 và tỷ lệ trẻ sinh ra bị hở hàm ếch là 1/2500. Căn bệnh này không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ. Vậy vì sao thai nhi bị hở hàm ếch?

Các chuyên gia cho biết, khi thai nhi được 4-5 tuần tuổi, môi sẽ được hình thành trong khi hàm trên sẽ hình thành vào giữa tuần thứ 7 đến tuần 8 của thai kỳ. Vì thế, giai đoạn này đặc biệt quan trọng đến sự phát triển của trẻ. Mọi yếu tố tác động không tốt đến thai phụ đều có thể trở thành nguyên nhân thai nhi bị hở hàm ếch.

Theo đó, các nguyên nhân thai nhi bị hở hàm ếch thường liên quan đến yếu tố di truyền và môi trường. Cụ thể:

• Cha mẹ bị sứt môi, hở hàm ếch mang thai có nguy cơ thai nhi bị sứt môi cao hơn.

• Khi mang thai, mẹ bầu tiếp xúc với một số chất độc hại như: thuốc lá, rượu bia, sử dụng thuốc tùy tiện ảnh hưởng đến thai nhi, tiếp xúc với hóa chất, tia phóng xạ,...

• Mẹ bị tiểu đường thai kỳ hoặc béo phì: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, phụ nữ bị bệnh đái tháo đường khi mang thai và bị béo phì có thể làm tăng nguy cơ thai nhi bị sứt môi, hở hàm ếch.

• Bố mẹ bị bệnh lậu, giang mai không điều trị triệt để.

• Chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu không cung cấp đủ các chất cần thiết như axit folic, vitamin B12 và vitamin B6 có thể gây ra dị tật, quái thai.

• Ngoài ra, yếu tố tâm lý, mẹ luôn cảm thấy căng thẳng, lo lắng, suy nghĩ quá nhiều cũng làm tăng nguy cơ gây ra dị tật sứt môi, hở hàm ếch ở thai nhi.

Có thể nói, bất kể trường hợp mang thai nào cũng có nguy cơ thai nhi bị hở hàm ếch. Vậy làm sao để phát hiện được thai nhi có mắc dị tật này sớm, các triệu chứng đó là gì?

Triệu chứng bệnh hở hàm ếch ở thai nhi

Đối với một đứa trẻ bị hở hàm ếch, các dấu hiệu nhận biết được xác định ngay lập tức. Tuy nhiên, trong quá trình mang thai, người mẹ đã hoàn toàn có thể nắm rõ tình trạng sức khỏe của thai nhi khi đi khám sàng lọc dị tật.

Các triệu chứng, biểu hiện của dị tật bẩm sinh sứt môi, hở hàm ếch ở thai nhi có thể xuất hiện như sau:

• Một hoặc hai bên miệng xuất hiện vết nứt ở môi và vòm miệng.

• Một phần tách ra ở môi xuất hiện như một rãnh nhỏ hoặc kéo dài từ môi qua vòm miệng vào dưới mũi.

• Bên trong vòm miệng bị chia tách nhưng không gây ảnh hưởng đến khuôn mặt.

Bên cạnh sự biến dạng của khuôn mặt, trẻ bị sứt môi và hở hàm ếch sau khi sinh ra còn xuất hiện các dấu hiệu khác như:

• Khó khăn trong việc ăn uống, chất lỏng hoặc thức ăn dễ bị chảy ra từ mũi.

• Giọng nói mũi.

• Nguy cơ bị nhiễm trùng tai mãn tính.

Nhìn chung, dị tật bẩm sinh sứt môi và hở hàm ếch tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ, sự phát triển cũng như những cơ hội phát triển của đứa trẻ trong tương lai. Vì thế, mẹ bầu nên khám sàng lọc dị tật thai nhi trước sinh để có hướng xử lý kịp thời.

Các bài viết không thể bỏ lỡ

Dấu hiệu thai nhi bị dị tật và cách phát hiện chính xác nhất

Các dị tật thai nhi thường gặp và cách phòng tránh mẹ bầu cần lưu ý

Giải đáp những câu hỏi thường gặp về xét nghiệm dị tật thai nhi cho các mẹ bầu

Phương pháp chẩn đoán thai nhi bị sứt môi

Sự phát triển của y học hiện nay đã giúp cho việc phát hiện dị tật thai nhi nhanh chóng và dễ dàng hơn. Đối với dị tật sứt môi và hở hàm ếch ở thai nhi, mẹ bầu không cần chờ đến khi sinh mới phát hiện ra bệnh mà hoàn toàn có thể nhận ra trong thai kỳ bằng phương pháp siêu âm.

Đây là phương pháp xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh thai nhi. Qua hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể phát hiện ra sự khác biệt, bất thường trong cấu trúc khuôn mặt.

Vào khoảng tuần thứ 13 của thai kỳ là thời điểm hình ảnh siêu âm thai nhi bị hở hàm ếch bắt đầu thể hiện rõ. Việc chẩn đoán dị tật hở sứt môi có thể dễ dàng và chính xác hơn khi thai nhi tiếp tục phát triển. Trong khi đó, trường hợp hở vòm miệng xảy ra đơn độc sẽ khó nhìn hơn khi siêu âm.

Trong quá trình siêu âm nếu phát hiện thấy có khe hở, bác sĩ có thể chỉ định thai phụ thực hiện phương pháp chọc ối. Phương pháp này sẽ cho kết quả thai nhi có hội chứng di truyền, nguy cơ mắc các dị tật bẩm sinh chính xác hơn. 

Các phương pháp điều trị bệnh hở hàm ếch

Trên thực tế đã có nhiều trường hợp bị dị tật sứt môi, hở hàm ếch được điều trị thành công bằng phương pháp phẫu thuật chỉnh hình. Mục tiêu của việc điều trị dị tật hở hàm ếch nhằm cải thiện khả năng ăn uống, giao tiếp của trẻ, đồng thời giúp đứa trẻ giảm bớt sự tự ti về diện mạo, ngoại hình của mình.

Tuy nhiên, hiệu quả phẫu thuật chỉnh sửa môi và vòm miệng còn dựa vào tình trạng cụ thể của từng trẻ bị dị tật. Thông thường, phẫu thuật chỉnh hình sứt môi, hở hàm ếch được thực hiện theo quy trình như sau:

• Khi trẻ được 3-6 tháng tuổi: Phẫu thuật sửa môi

• Khi trẻ được 12 tháng tuổi hoặc có thể sớm hơn dự định: Chữa hở hàm ếch

• Trẻ được gần 3 tuổi và đến khi gần hết tuổi thiếu niên sẽ phẫu thuật tiếp.

Các biện pháp phẫu thuật chỉnh hình cho trẻ bị sứt môi, hở hàm ếch gồm:

• Sửa môi: Bác sĩ sẽ tiến hành rạch hai bên khe hở, tạo ra các vạt mô, sau đó khâu các vạt đó và cơ môi lại với nhau. Sửa chữa môi sẽ tạo ra một hình dạng, cấu trúc và chức năng môi được trở lại bình thường hơn. Có thể thực hiện sửa mũi cùng một lúc với sửa môi nếu cần thiết.

• Sửa chữa vòm miệng: Để xây dựng lại vòm miệng, bác sĩ sẽ phẫu thuật rạch hai bên khe hở, đồng thời sắp xếp lại mô và cơ, cuối cùng khâu kín lại.

• Phẫu thuật ống tai: Trẻ bị hở hàm ếch có thể sẽ được đặt ống tai nhằm giảm nguy cơ mắc bệnh viêm tai mãn tính, dẫn tới mất thính giác. Các ống nhỏ sẽ được đặt trong màng nhĩ để tạo ra lỗ mở, ngăn ngừa chất lỏng tích tụ.

• Phẫu thuật để tái tạo ngoại hình: Các công đoạn phẫu thuật cần thiết sẽ được thực hiện để cải thiện hình dạng của môi, miệng và mũi.

Bên cạnh những lợi ích của việc phẫu thuật điều trị hở hàm ếch vẫn còn có những nguy hiểm tiềm ẩn mà mẹ bầu có thai nhi bị hở hàm ếch cần lưu ý. Sau phẫu thuật, trẻ có thể bị chảy nhiều máu, vết thương lâu lành dẫn tới nguy cơ nhiễm trùng, khuôn mặt vẫn còn sẹo, thậm chí có thể tổn thương dây thần kinh, mạch máu và các cấu trúc tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Xem thêm:

• Các phương pháp sàng lọc dị tật thai nhi mẹ bầu cần biết
• Bỏ túi kinh nghiệm khám dị tật thai nhi từ A-Z cho các mẹ bầu

Cách phòng ngừa thai nhi bị sứt môi hở hàm ếch

Ngoài những nguyên nhân thai nhi bị hở hàm ếch, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị thì cách phòng ngừa là điều mà mọi bà bầu đều quan tâm. Các chuyên gia khuyến cáo, để giảm thiểu nguy cơ thai nhi bị hở hàm ếch, phụ nữ mang thai cần lưu ý:

• Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi có ý định mang thai nếu gia đình từng có tiền sử bị sứt môi, hở hàm ếch hoặc mẹ đã từng mang thai/sinh con mắc dị tật này.

• Thực hiện các phương pháp sàng lọc dị tật thai nhi trước khi sinh để phát hiện sớm các nguy cơ mắc dị tật và có hướng xử lý kịp thời.

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, khoáng chất và các loại vitamin trước khi sinh: uống vitamin tổng hợp trước và trong giai đoạn mang thai góp phần làm giảm nguy cơ thai nhi bị dị tật bẩm sinh, kể cả sứt môi và hở hàm ếch.

• Không hút thuốc lá, sử dụng các chất kích thích, hóa chất và các chất chứa cồn khi mang thai để tránh gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Qua những chia sẻ trên đây, chắc hẳn các chị em đã hiểu rõ nguyên nhân thai nhi bị hở hàm ếch. Monkey hy vọng các mẹ bầu luôn thực hiện tốt những khuyến cáo của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe bản thân và của thai nhi. Đồng thời lắng nghe tư vấn của bác sĩ nếu phát hiện thai nhi bị hở hàm ếch hoặc các dị tật khác để có phương án xử lý tốt nhất! 

Ngoài ra, nếu Ba mẹ cần biết điều gì liên quan đến thai sản, chăm sóc và nuôi dạy con, đừng quên truy cập website của Monkey ngay nhé!